Από το Κωσταλέξι Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1906-1914)

Προλεγόμενα

   Το Κωσταλέξι είναι πολύ γνωστό για όποιον γεννήθηκε κι έζησε στη Λαμία, στη Φθιώτιδα και στη Στερεά Ελλάδα τουλάχιστον. Δυστυχώς είναι απαράδεκτο στα ΜΜΕ (κυρίως στα ηλεκτρονικά) να το ταυτίζουν με την υπόθεση της “Ελένης”.  

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προέρχονταν απ’ το Κωσταλέξι. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 45 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2019.

Το Λαογραφικό Μουσείο Κωσταλεξίου (έργο Δημ. Κανατά, 1987)

(η φωτογραφία ελήφθη από το Διαδίκτυο)

    Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 21 μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν διπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 45 μετανάστες. Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι κατέγραψα ως μετανάστες από το Κωσταλέξι, όσους δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν και κατοικούσαν σ’ αυτές. Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Λαμία) ή άλλο χωριό της περιοχής. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

   Η παρούσα εργασία θα μπορούσε να εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών στις ΗΠΑ, που εγώ δεν έχω αυτή τη δυνατότητα.

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από το Κωσταλέξι, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                  φυσικός

---

ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ

Οικισμός Κωσταλέξης

   Στις 31 Αυγούστου 1912 έγινε η σύσταση της κοινότητας Κωσταλέξης, του νομού Φθιωτιδοφωκίδος, με τον ομώνυμο οικισμό. Ταυτόχρονα ορίστηκε και έδρα της κοινότητας.

   Πριν, ο οικισμός είχε προσαρτηθεί στο δήμο Ηρακλειωτών (με χειμερινή έδρα τα Αλπόσπιτα και θερινή έδρα το Μοσκοχώρι).

   Από τις 31 Μαρτίου 1943 η κοινότητα υπάγεται πλέον στο νομό Φθιώτιδος.

   Από τις 4 Δεκεμβρίου 1997 η κοινότητα Κωσταλέξης καταργήθηκε και ο οικισμός προσαρτήθηκε στο δήμο Λαμιέων.

1.  Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[1]

   Από τους 45 μετανάστες που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι περισσότεροι (15) έφυγαν το 1907 (ποσοστό 33%). Συνολικά έγιναν 21 μεταναστευτικά ταξίδια (ομαδικά και μεμονωμένα). Βρέθηκαν 3 μετανάστες που έκαναν διπλό ταξίδι.

   Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 16% του πληθυσμού, που είναι διπλάσιο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (που ήταν 8 %). Η περιοχή είχε περιορισμένη αυτονομία αγαθών, με κτηνοτροφία και γεωργικές καλλιέργειες σε σχετικά μικρές καλλιεργήσιμες εκτάσεις γης, που δυσκόλευε τη ζωή[2] των κατοίκων της περιοχής αυτής.

    Οι μετανάστες ήταν μόνον άνδρες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών με 25 μετανάστες και ακολούθησαν οι μικρότερες ηλικίες έως και 20 ετών με 11 μετανάστες. Η κατανομή ηλικιών σε ομάδες των μεταναστών από το Κωσταλέξι δίνονται στον πίνακα 3.

   Οι μικρότεροι σε ηλικία μετανάστες  ήταν :

(α) Αναγνωστόπουλος Ηλίας, ετών 19 (πήγε το 1912)

(β) Αναγνωστόπουλος Χρήστος, ετών 19 (πήγε το 1912)

(γ) Καρμάλης Ιωάννης, ετών 19 (πήγε το 1911)

(δ) Πανταζής Απόστολος, ετών 19 (πήγε το 1911)

(ε) Πανταζής Δημήτριος, ετών 19 (πήγε το 1910)

   Ο μεγαλύτερος σε ηλικία μετανάστης ήταν ο Γεώργιος Πανταζής, ετών 40 (πήγε το 1907).

   Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 26 έτη.

   Οι περισσότεροι μετανάστες του Κωσταλεξίου ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα, από τους 45 μετανάστες, οι 28 ήταν άγαμοι (ποσοστό 62 %) και οι υπόλοιποι 17 ήταν έγγαμοι.

   Από τις οικογένειες του Κωσταλεξίου, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :

   Συνολικά έγιναν 21 ταξίδια, που διακίνησαν τους 45 μετανάστες από το Κωσταλέξι. Οι περισσότεροι μετανάστες (31 άτομα) προτίμησαν το λιμάνι της Πάτρας (ποσοστό 69 %), ενώ από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν 9 μετανάστες. Από το λιμάνι της Νάπολης 5 άτομα (βλ. πίνακα 4). Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

  Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση οι περισσότεροι μετανάστες από το Κωσταλέξι έφυγαν με ξένα πλοία.

   Σε ένα ταξίδι, από το λιμάνι της Πάτρας, το 1907 έφυγαν 9 μετανάστες με το πλοίο “Francesca”. Το ίδιο έτος 1907 και από το ίδιο λιμάνι, σε ένα ταξίδι έφυγαν 4 μετανάστες με το πλοίο “Sofia Hohenberg”. Το έτος 1911, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 4 μετανάστες από το λιμάνι της Πάτρας, με το πλοίο “Martha Washington”. Σε σύγκριση τα ομαδικά ταξίδια και τα μεμονωμένα είναι ίσα περίπου. Συγκεκριμένα, έγιναν 10 ομαδικά ταξίδια, και 11 μεμονωμένα.

   Αναλυτικά στοιχεία δίνονται στον Πίνακα 5, που παρατίθεται.

   Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες από το Κωσταλέξι φαίνονται στον Πίνακα 6. Κυριάρχησε η πολιτεία της Γιούτα, με 25 άτομα (ποσοστό 56 %)! Ειδικά οι τόποι Καστλ Γκέιτ με 42 μετανάστες και Μπίγκαμ Κάνυον, με 8 μετανάστες (ανθρακωρυχεία). Ακολούθησε η πολιτεία της Νέας Υόρκης. Μικρότερες προτιμήσεις καταγράφηκαν στις πολιτείες Ιλινόις, Οχάιο και Αϊόβα. Οι υπόλοιποι μεμονωμένοι προορισμοί φαίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 6.

   Πιο συγκεκριμένα, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών).

ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ

ΠΟΛΙΤΕΙΑ	ΤΟΠΟΙ
Γιούτα (Utah)	Bingham Canyon (8), Castle Gate (12), Salt Lake City (3), Helper (1), Scofield (1)
Νέα Υόρκη (N.Y.)	New York (9)
Ιλινόις (Ill.)	Chicago (3)
Οχάιο (Ohio)	Cincinnati (2), Lima (1)
Αϊόβα (Iowa)	Davenport (2)
Καλιφόρνια (Cal.)	Longmont (1)
Μασαχουσέτη (Mass.)	Haydenville (1)
Μιζούρι (Mi.)	Williamsburg (1)
ΣΥΝΟΛΑ	45

2.  Επαγγέλματα των μεταναστών

   Ο μεγάλος όγκος των μεταναστών (71 %) δήλωσε εργάτης (laborer, worker, workman). Εκτός όμως των ανειδίκευτων εργατών, δηλώθηκαν : εργάτες σε φάρμα και αγρότες-κτηματίες. Στοιχεία αυτών ακολουθούν:

επάγγελμα	αριθ.
εργάτης (laborer, workman, worker)	32
εργάτης σε φάρμα (farm laborer)	11
αγρότης-κτηματίας (farmer)	2
ΣΥΝΟΛΟ	45

3.  Πολλαπλά ταξίδια στην Αμερική

   Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 3 άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν η στράτευση για τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι. Η διάρκεια του α’ ταξιδιού τους ήταν πολύ βραχεία (1-2 έτη). Τα ονόματα και οι διπλοί προορισμοί ακολουθούν :

1.    Γεώργιος Αθανασίου :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1906-08 σε τόπο της πολιτείας Γιούτα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1911 στο Σωλτ Λέικ Σίτυ της Γιούτα.

2.    Ιωάννης Μπολώτας : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-09 στην πόλη Λίμα του Οχάιο. Το β’ ταξίδι έγινε το 1912 πάλι στον ίδιο προορισμό.

3.    Κωνσταντίνος Πιστόλης : Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-09 στο Σκόφιλντ της Γιούτα. Το β’ ταξίδι έγινε το 1912 πάλι στον ίδιο προορισμό.

4. Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών από το Κωσταλέξι

   Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες του Κωσταλεξίου που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών του Κωσταλεξίου δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

α/α          Ονοματεπώνυμο               χρ. άφιξης    ηλικία  έγγαμος   Πλοίο ταξιδιού       Λιμάνι αναχ.

1        Αθανασίου Γεώργιος               25-3-1911       36       ναι        Argentina                 Πάτρα

2        Αναγνωστόπουλος Αχιλλέας     23-2-1907       38       ναι        Francesca                 Πάτρα

3        Αναγνωστόπουλος Ηλίας         3-8-1912        19       όχι        Pannonia                  Πάτρα

4        Αναγνωστόπουλος Ιωάννης      23-2-1907       30       ναι        Francesca                 Πάτρα

5        Αναγνωστόπουλος Περικλής    23-2-1907       24       όχι        Francesca                 Πάτρα

6        Αναγνωστόπουλος Χρήστος     13-8-1912       19       όχι        Martha Washington     Πάτρα

7        Αναγνώστου Δημήτριος           13-8-1912       20       όχι        Martha Washington     Πάτρα

8        Αναγνώστου Κώστας               23-2-1907       35       ναι        Francesca                 Πάτρα

9        Αναγνώστου Παναγιώτης         23-2-1907       23       όχι        Francesca                 Πάτρα

10      Βελέτζας Αναστάσιος               5-12-1911       24       όχι        Martha Washington     Πάτρα

11      Ευθυμίου Γεώργιος                 23-2-1907       21       όχι        Francesca                 Πάτρα

12      Καρβέλης Χρήστος                 1-6-1912        35       ναι        Luisiana                    Νάπολη

13      Καρμάλης Ανδρέας                 20-4-1912       20       όχι        Macedonia                Πειραιεύς

14      Καρμάλης Βασίλειος                1-6-1912        20       όχι        Luisiana                    Νάπολη

15      Καρμάλης Δημήτριος Ι.            31-12-1906     25       όχι        Giulia                       Πάτρα

16      Καρμάλης Ηλίας                     23-6-1910       20       όχι        Oceania                    Πάτρα

17      Καρμάλης Ιωάννης                  4-4-1911        19       όχι        Themistocles             Πειραιεύς

18      Καρμάλης Κωνσταντίνος N.      16-5-1914       24       όχι        Kaiser Franz Josef I    Πάτρα

19      Καρμάλης Κώστας                  15-8-1911       27       όχι        Calabria                    Νάπολη

20      Καρμάλης Χρήστος                 1-6-1912        27       ναι        Luisiana                    Νάπολη

21      Καρυώτης Γεώργιος                13-3-1911       35       ναι        Martha Washington     Πάτρα

22      Κρίτσας Ιωάννης                     23-3-1907       30       ναι        Sofia Hohenberg        Πάτρα

23      Λάζος Δημήτριος Ευαγ.           18-8-1910       22       όχι        Columbia                  Πάτρα

24      Λάζος Δημήτριος                    24-4-1911       28       ναι        Patris                       Πειραιεύς

25      Μασούρας Αθανάσιος              22-7-1907       25       όχι        Sicilian Prince            Πειραιεύς

26      Μασούρας Κώστας                  13-3-1911       20       όχι        Martha Washington     Πάτρα

27      Μπολώτας Δημήτριος              24-4-1911       24       όχι        Patris                       Πειραιεύς

28      Μπολώτας Ιωάννης                 14-3-1912       25       ναι        Patris                       Πειραιεύς

29      Μπο(υ)λώτας Ιωάννης             23-2-1907       23       όχι        Francesca                 Πάτρα

30      Πανταζής Απόστολος               25-3-1911       19       όχι        Argentina                  Πάτρα

31      Πανταζής Γεώργιος                 23-3-1907       40       ναι        Sofia Hohenberg        Πάτρα

32      Πανταζής Δημήτριος               28-11-1910     19       όχι        Martha Washington     Πάτρα

33      Πανταζής Χρήστος                  20-4-1912       20       όχι        Macedonia                Πειραιεύς

34      Παπαθεοδώρου Αθανάσιος      14-3-1912       35       ναι        Patris                       Πειραιεύς

35      Παπακώστας Ιωάννης              13-3-1911       35       ναι        Martha Washington     Πάτρα

36      Παπακώστας Κωνσταντίνος      23-2-1907       24       όχι        Francesca                 Πάτρα

37      Παραπέρας Αθανάσιος            23-3-1907       23       όχι        Sofia Hohenberg        Πάτρα

38      Παραπέρας Βασίλειος              1-6-1910        27       όχι        Alice                        Πάτρα

39      Πιστόλης Κωνσταντίνος           14-3-1912       30       ναι        Patris                       Πειραιεύς

40      Πιστόλης Κώστας                    23-2-1907       25       όχι        Francesca                 Πάτρα

41      Ροζής Βασίλειος                     20-11-1907     26       όχι        Calabria                    Νάπολη

42      Ροζής Θωμάς                         13-3-1911       30       ναι        Martha Washington     Πάτρα

43      Ροζής Παναγιώτης Δ.              31-12-1906     21       όχι        Giulia                       Πάτρα

44      Ροζής Σπύρος Δ.                    31-12-1906     28       ναι        Giulia                       Πάτρα

45      Φιγκίλας Σπύρος                    23-3-1907       35       ναι        Sofia Hohenberg        Πάτρα

5.  Χρονικό της μετανάστευσης από το Κωσταλέξι

Α. Η πρωτοπόρος ομάδα του 1906

   Πριν τη λήξη του έτους 1906, μία τριμελής ομάδα, αποφάσισε να υλοποιήσει το όνειρο για μια καλύτερη ζωή. Η ομάδα περιλάμβανε τους : Δημ. Καρμάλη, Παναγ. Ροζή και Σπ. Ροζή. Στις 8 Δεκεμβρίου 1906 από το λιμάνι της Πάτρας, ταξίδεψαν με το πλοίο “Giulia” και στις 31 Δεκεμβρίου έφτασαν στην Αμερική. Για τους πρωτοπόρους αυτούς μετανάστες γνωρίζουμε επιπλέον ότι:

·         Ο Δημήτριος Ι. Καρμάλης ήταν 25 ετών. Με 18 $ για τα πρώτα αναγκαία έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Αγαμ. Παναγάκης.

·         Ο Παναγιώτης Δ. Ροζής ήταν 21 ετών. Γεννήθηκε στο Κωσταλέξι, αλλά ως τόπο κατοικίας δήλωσε τη Λαμία. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 15 $ μαζί του) στο Καστλ Γκέιτ (Castle Gate) της Γιούτα (ανθρακωρυχεία) όπου ήταν ο κουνιάδος του Ιωάννης Φαράντζος[4].

·         Ο Σπύρος Δ. Ροζής ήταν 28 ετών και παντρεμένος. Με 15 $ στην τσέπη έψαχνε κι αυτός (όπως κι ο αδερφός του Παναγιώτης) για δουλειά εργάτη στο Καστλ Γκέιτ (Castle Gate) της Γιούτα (ανθρακωρυχεία) όπου ήταν ο κουνιάδος του Ιωάννης Φαράντζος.

Β. Έντονο μεταναστευτικό ρεύμα φυγής στο 1907

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν τέσσερα μεταναστευτικά ταξίδια (2 ομαδικά και άλλα 2 μεμονωμένα) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 15 άνθρωποι από το Κωσταλέξι. Πιο συγκεκριμένα :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1907 ήταν η μεγαλύτερη στην ιστορία του χωριού και αριθμούσε 9 άτομα! Την ομάδα αυτή συγκρότησαν οι : Αχιλ. Αναγνωστόπουλος, Ιωάν. Αναγνωστόπουλος, Περ. Αναγνωστόπουλος, Κώσ. Αναγνώστου, Παν. Αναγνώστου, Γεώρ. Ευθυμίου, Ιωάν. Μπολώτας, Κων. Παπακώστας και Κώσ. Πιστόλης. Στις 2 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Francesca” και στις 23 Φεβρουαρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν επίσης ότι :

·         Ο Αχιλλέας Αναγνωστόπουλος ήταν 38 ετών και παντρεμένος. Προορισμός του (με 24 $) για δουλειά ήταν το Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Φαράντζος.

·         Ο Ιωάννης Αναγνωστόπουλος ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Με 18 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Ιωάννης Παπαγορίδης.

·         Ο Περικλής Αναγνωστόπουλος ήταν 24 ετών. Αναζητούσε δουλειά (με 30 $ μαζί του) στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Φαράντζο.

 

Πλοίο “Francesca”  (Photo: Maurizio Eliseo Collection)

·         Ο Κώστας Αναγνώστου ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Με 17 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο κουνιάδος του Δ. Ζήρας[5].

·         Ο Παναγιώτης Αναγνώστου ήταν 23 ετών. Προορισμός του (με 20 $) για δουλειά ήταν το Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Φαράντζο.

·         Ο Γεώργιος Ευθυμίου ήταν 21 ετών. Με 30 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Δ. Ζήρας.

·         Ο Ιωάννης Μπολώτας (Boulotas) ήταν 23 ετών. Αναζητούσε δουλειά, με 20 $ μαζί του, στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, κοντά στο συμπατριώτη του Γεώργιο Α. Μύτη.

·         Ο Κωνσταντίνος Παπακώστας ήταν 24 ετών. Έψαχνε για δουλειά (με 18 $ στην τσέπη) στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, όπου ήταν ο συμπατριώτης του Δ. Ζήρας.

·         Ο Κώστας Πιστόλης ήταν 25 ετών. Προορισμός του για δουλειά (με 30 $) ήταν το Καστλ Γκέιτ της Γιούτα, κοντά στο συμπατριώτη του Γεώργιο Α. Μύτη.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1907 έγινε από 4μελή ομάδα, που αποτέλεσαν οι: Ιωάν. Κρίτσας, Γεώρ. Πανταζής, Αθ. Παραπέρας και Σπ. Φιγκίλας. Στις 4 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Sofia Hohenberg” και στις 23 Μαρτίου αφίχθηκαν στις ΗΠΑ. Επιπλέον στοιχεία μας αναφέρουν ότι :

·         Ο Ιωάννης Κρίτσας ήταν 30 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Με 38 $ για τα αναγκαία έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Κιτσοπανίδης.

·         Ο Γεώργιος Πανταζής ήταν 40 ετών και παντρεμένος. Αναζητούσε δουλειά (με 38 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, κοντά στο φίλο του Γεώργιο Κιτσοπανίδη.

·         Ο Αθανάσιος Παραπέρας[6] ήταν 23 ετών και αναλφάβητος. Με 20 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κωνστ. Γκράβας.

·         Ο Σπύρος Φιγκίλας (Finglilas) ήταν 35 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Προορισμός του (με 20 $) για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κωνστ. Γκράβας.

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από τον Αθανάσιο Μασούρα. Στις 30 Ιουνίου, από το λιμάνι του Πειραιά ανέβηκε στο πλοίο “Sicilian Prince” και στις 22 Ιουλίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 25 ετών. Αναζητούσε δουλειά (με 10 μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Σταμάτης Γαλάνης[7].

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907 έγινε από το Βασίλειο Ροζή. Το ταξίδι του έγινε σε δύο τμήματα, δηλ. από την Ελλάδα πρώτα ταξίδεψε μέχρι την Ιταλία. Την 1η Νοεμβρίου 1907, από το λιμάνι της Νάπολης έφυγε με το πλοίο “Calabria” και στις 20 Νοεμβρίου “πάτησε πόδι” στην Αμερική. Ήταν τότε 26 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του στο Κωσταλέξι λεγόταν Δημήτριος. Με 21 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Κωστ. Παπαγεωργίου.

 

Πλοίο Calabria (Photo: Tom Rayner )

Γ. Μείωση του αριθμού μεταναστών στο 1910

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν μόνο τέσσερα μεμονωμένα μεταναστευτικά ταξίδια προς την Αμερική. Πιο αναλυτικά :

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Βασίλειο Παραπέρα. Από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκε στο πλοίο “Alice” και την 1η Ιουνίου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 27 ετών. Με 25 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά στο Ουίλλιαμσμπουργκ του Μιζούρι (ή Μοντάνα), κοντά στο συγγενή του Γ. Παπακωστάκη[8].

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από τον Ηλία Καρμάλη. Στις 6 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο “Oceania” και στις 23 Ιουνίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Κώστας. Έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 32 $ στην τσέπη) στην πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, όπου ήταν ο φίλος του Κ. (ή Χ.) Γιωτόπουλος.

Ατμόπλοιο “Columbia”  (Photo: Andreas Hernandez Collection)

   Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Δημήτριο Λάζο. Από το λιμάνι της Πάτρας, την 1η Αυγούστου ταξίδεψε με το πλοίο “Columbia” και στις 18 Αυγούστου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 22 ετών. Ο πατέρας του στο Κωσταλέξι λεγόταν Ευάγγελος.  Προορισμός του (με 27 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα, ήταν το Μπίνγκαμ (Bingham) της Γιούτα, κοντά στον ξάδερφό του Κ. Παπακώστα.

   Η τέταρτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910 έγινε από το Δημήτριο Πανταζή. Στις 14 Νοεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 28 Νοεμβρίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Παναγιώτης. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στο Λόγκμοντ (Longmont) της Καλιφόρνια, κοντά στον ξάδερφό του Γ. Μαργαρίτη[9].

Γ. Νέα αύξηση της μεταναστευτικής φυγής στο 1911

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν έξι μεταναστευτικά ταξίδια (3 ομαδικά και άλλα 3  μεμονωμένα) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 11 άνθρωποι από το Κωσταλέξι. Συγκεκριμένα έχουμε :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1911 αριθμούσε τέσσερα άτομα. Αυτά ήταν: Γεώρ. Καρυώτης, Κώσ. Μασούρας, Ιωάν. Παπακώστας και Θωμ. Ροζής. Στις 27 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Martha Washington” και στις 13 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι:

·         Ο Γεώργιος Καρυώτης ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Κωσταλέξι λεγόταν Γεωργία. Με 26 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα στο Σικάγο, όπου ήταν ο φίλος του Σ. Ξανθόπουλος[10].

·         Ο Κώστας Μασούρας ήταν 20 ετών. Η μητέρα του στο χωριό λεγόταν Θεοδώρα. Έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25 $ στην τσέπη) στο Σωλτ Λέικ Σίτυ της Γιούτα, κοντά στο ξάδερφό του Αθαν. Μασούρα.

·         Ο Ιωάννης Παπακώστας ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Βασιλική. Προορισμός του (με 29 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν το Μπίγκαμ Κάνυον (Bingham Canyon) της Γιούτα, κοντά στον ανεψιό του Κ. Παπακώστα.

·         Ο Θωμάς Ροζής ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Κωσταλέξι λεγόταν Αφροδίτη. Με 25 $ για τα πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Χέλπερ (Helper) της Γιούτα, όπου ήταν ο συγγενής του Ι. Φαράντζος.

 

Ατμόπλοιο “Martha Washington”  (Photo: Richard Faber Collection)

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1911 έγινε από δύο άτομα, τους: Γεώρ. Αθανασίου και Απ. Πανταζή. Στις 8 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Argentina” και στις 25 Μαρτίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη ότι :

·         Ο Γεώργιος Αθανασίου ήταν 36 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Βασιλική. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 26 $ μαζί του) στο Σωλτ Λέικ Σίτυ της Γιούτα, όπου είχε το φίλο του Αθαν. Μασούρα. Για το Γεώργιο Αθανασίου αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική. Πρωτοπήγε την περίοδο 1906-08 και εργάστηκε πάλι σε τόπο της Γιούτα.

·         Ο Απόστολος Πανταζής ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κώστας. Έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα (με 25 $ στην τσέπη) στο Σωλτ Λέικ Σίτυ της Γιούτα, όπου ήταν ο φίλος του Αθαν. Μασούρας.

   Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Ιωάννη Καρμάλη. Στις 11 Μαρτίου, από το λιμάνι του Πειραιά ταξίδεψε με το ελληνόκτητο πλοίο “Themistocles” και στις $ Απριλίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 19 ετών. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος. Προορισμός του για δουλειά (με 24 $) ήταν η πόλη Χαϊντενβίλ (Haydenville) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Χρήστος Γκράβας[11].

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1911 έγινε από δύο άτομα, τους Δημ. Λάζο και Δημ. Μπολώτα. Στις 4 Απριλίου, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Patris” και στις 24 Απριλίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι:

·         Ο Δημήτριος Λάζος ήταν 28 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Κωσταλέξι λεγόταν Ελένη. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στο Μπίνγκαμ (Bingham) της Γιούτα, κοντά στον ξάδερφό του Κώστα Παππά[12] (Pappas).

·         Ο Δημήτριος Μπολώτας ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Παναγιώτης. Αναζητούσε δουλειά εργάτη (με 25 $ μαζί του) στο Μπίνγκαμ της Γιούτα, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ε. Α. Μπολώτας[13].

   Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Κώστα Καρμάλη. Από την Ελλάδα έφυγε με πλοίο μέχρι την Ιταλία. Στις 27 Ιουλίου, από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης αναχώρησε με το πλοίο “Calabria” και στις 15 Αυγούστου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 27 ετών. Ο πατέρας του στο Κωσταλέξι λεγόταν Ιωάννης. Με 29 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Σικάγο, κοντά στον ξάδερφό του Σπύρο Ξανθόπουλο.

   Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1911 έγινε από τον Αναστάσιο Βελέντζα (Veletzas). Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 20 Νοεμβρίου ταξίδεψε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 5 Δεκεμβρίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Προορισμός του (με 23 $) για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Αθαν. Μακρής.

 

Ατμόπλοιο Πατρίς (Patris)

Δ. Διατήρηση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1912

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν πέντε μεταναστευτικά ταξίδια (4 ομαδικά και 1  μεμονωμένα) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 11 άνθρωποι από το Κωσταλέξι. Πιο αναλυτικά :

   Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από τριμελή ομάδα, που συγκρότησαν οι: Ιωάν. Μπολώτας, Αθαν. Παπαθεοδώρου και Κων. Πιστόλης. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 25 Φεβρουαρίου επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Patris” και στις 14 Μαρτίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό υλικό μας αναφέρει επίσης ότι :

·         Ο Ιωάννης Μπολώτας ήταν 25 ετών και παντρεμένος. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Η γυναίκα του στο Κωσταλέξι λεγόταν Ασήμω. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στην πόλη Λίμα του Οχάιο, όπου ήταν ο κουνιάδος του Κώστας Θεοχαρόπουλος. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Ιωάννης Μπολώτας την περίοδο 1908-09 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο τόπο.

·         Ο Αθανάσιος Παπαθεοδώρου ήταν 35 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ασήμω. Αναζητούσε δουλειά (με 45 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Αθαν. Παπαθεοδώρου.

·         Ο Κωνσταντίνος Πιστόλης ήταν 30 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Πηνελόπη. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στο Σκόφιλντ (Scofield) της Γιούτα, κοντά στο θείο του Γεώργιο Κρίτσα. Για τον Κων/νο Πιστόλη ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Είχε ξαναπάει την περίοδο 1908-09 και εργάστηκε στον ίδιο τόπο.

   Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από δύο άτομα, τους Ανδ. Καρμάλη και Χρ. Πανταζή.Στις 2 Απριλίου, από το λιμάνι του Πειραιά ανέβηκαν στο πλοίο “Macedonia” και στις 20 Απριλίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη ότι :

·         Ο Ανδρέας Καρμάλης ήταν 20 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος. Προορισμός του (με 25 $) για δουλειά ήταν το Σινσινάτι του Οχάιο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Κώστας Μάραθος[14].

·         Ο Χρήστος Πανταζής ήταν 20 ετών. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Ο πατέρας του στο Κωσταλέξι λεγόταν Παναγιώτης. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στο Σινσινάτι του Οχάιο, κοντά στον ξάδερφό του Κώστα Μάραθο.

   Η τρίτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από διμελή ομάδα, με τους Χρ. Καρβέλη και Βασ. Καρμάλη. Το ταξίδι τους έγινε τμηματικά, δηλ. από την Ελλάδα πήγαν με  πλοίο πρώτα στην Ιταλία. Στις 18 Μαΐου, από το λιμάνι της Νάπολης έφυγαν με το πλοίο “Luisiana” και την 1η Ιουνίου έφτασαν στην Αμερική. Τα στοιχεία του αρχείου μας γνωρίζουν επιπλέον ότι :

·         Ο Χρήστος Καρβέλης ήταν 35 ετών, αναλφάβητος  και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Χαρίκλεια. Αναζητούσε δουλειά (με 30 $ μαζί του) στο Μπίνγκαμ της Γιούτα, κοντά στο συγγενή του Αναστάσιο Βελέντζα.

·         Ο Βασίλειος Καρμάλης ήταν 20 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Ελένη. Γεννήθηκε στο Κωσταλέξι, αλλά ως τόπο διαμονής δήλωσε αόριστα “Φθιώτιδα”. Έψαχνε για δουλειά (με 25 $ στην τσέπη) στο Σικάγο, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Ξανθόπουλος.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912 έγινε από τον Ηλία Αναγνωστόπουλο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 15 Ιουλίου ταξίδεψε με το πλοίο “Pannonia” και στις 3 Αυγούστου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 19  ετών. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Ο Τελικός του προορισμός (με 25 $) για δουλειά ήταν το Μπίνγκαμ (Bingham) της Γιούτα, όπου ήταν ο φίλος του Κώστας Παπαδόπουλος.

 

Πλοίο “Pannonia” (Photo: Frank Pichardo Collection)

   Η τέταρτη ομαδική αναχώρηση στο 1912 έγινε από δύο άτομα. Αυτά ήταν οι : Χρ. Αναγνωστόπουλος και Δημ. Αναγνώστου. Στις 29 Ιουλίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Martha Washington” και στις 13 Αυγούστου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη ότι :

·         Ο Χρήστος Αναγνωστόπουλος ήταν 19 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Ευθύμιος. Με 25 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά στο Μπίνγκαμ Κάνυον της Γιούτα, όπου ήταν ο φίλος του Α. Παπαθεοδώρου.

·         Ο Δημήτριος Αναγνώστου (Anagnostos) ήταν 20 ετών. Δήλωσε αγρότης-κτηματίας (farmer). Ο πατέρας του στο Κωσταλέξι λεγόταν Γεώργιος. Αναζητούσε δουλειά (με 22 $ μαζί του) στο Μπίνγκαμ της Γιούτα, όπου ήταν ο φίλος του Α. Παπαθεοδώρου.

 

Ατμόπλοιο “Kaiser Franz Josef I” 

(Photo: Richard Faber Collection)

Ε. Μεταναστευτικός επίλογος στο 1914

   Έγινε μόνο μία μεμονωμένη αναχώρηση, από τον Κωνσταντίνο Καρμάλη.  Στις 4 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκε στο πλοίο “Kaiser Franz Josef I” και στις 16 Μαΐου κατέβηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 24 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Νίκος. Έψαχνε για δουλειά (με 26 $ στην τσέπη) στην πόλη Ντάβενπορτ (Davenport) της Αϊόβα, όπου ήταν ο θείος του Ιωάν. Βούκιας.

---

  

Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

Αρχειακό υλικό

i.    Ηλεκτρονικό Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

ii.   Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912), Διάταγμα 9-9-1927, ΦΕΚ 206/1927.

iii.  Γενικές απογραφές πληθυσμού (1889, 1896, 1920).

Εφημερίδες – Περιοδικά

i     Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου: «Μετανάστες της Λαμίας στην Αμερική (αρχές 20ού αι.)», στο περ. «ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ», ετών 2012 και 2013, Λαμία.

ii.   περιοδ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.

Βιβλία, Άρθρα, Ιστοσελίδες

i.    «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.

ii.    Θ.  Ανθογαλίδου  «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html

iii.   Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις», 2-5-2004, από το Διαδίκτυο.

iv.   Ιστοσελίδα web3.eetaa.gr

v.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου: Από τις Κομποτάδες Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1904-1920)”. Ανέκδοτη εργασία από το Μάιο 2018. Στις 28 Ιουνίου 2018 αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr.

vi.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου: “Από την Υπάτη, μετανάστες στην Αμερική (1906-1923)”. Ανέκδοτη εργασία από το Μάιο 2016. Από τις 25-5-2016, αναρτήθηκε στο www.amfictyon.blogspot.gr.

vii.   Βικιπαίδεια  https://el.wikipedia.org

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2] Στο σύνολο των 45 μεταναστών από το Κωσταλέξι, βρέθηκαν 6 αναλφάβητοι (ποσοστό 13 %).

[3] Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[4] Από το Μαυρολιθάρι. Πήγε στην Αμερική το Μάιο 1906, σε ηλικία 36 ετών και παντρεμένος. Τον ακολούθησε ο Κων/νος Φαράντσος το Δεκέμβριο 1906, σε ηλικία 18 ετών. Δούλεψαν στο Καστλ Γκέιτ της Γιούτα.

[5] Το επώνυμο Ζήρας απαντάται στη Φωκίδα (Άμφισσα και  Στρώμη).

[6] Το επώνυμο γράφτηκε Παραπέρας, αλλά και Ταραπέρας.

[7] Πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 20 ετών. Ως πατρίδα του δήλωσε αόριστα “Δωρίς”. Αρχικός προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη.

[8] Πήγε στην Αμερική τον Απρίλιο του 1907, σε ηλικία 18 ετών. Ως τόπο γέννησης και κατοικίας δήλωσε τη Λαμία. Αρχικός προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη.

[9] Υπάρχει η καταγραφή για μετανάστη Γεώργιο Μαργαρίτη από τη Λαμία, που πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 27 ετών, με αρχικό προορισμό τη Νέα Υόρκη. Επίσης, άλλη μία για το ίδιο ονοματεπώνυμο, από την Τσούκα, που πήγε το 1907, σε ηλικία 20 ετών, με αρχικό προορισμό τη Βιρτζίνια.

[10] Πιθανότατα, πρόκειται για τον Σπυρ. Ξανθόπουλο από τη Λαμία, που πήγε στην Αμερική το 1906, σε ηλικία 19 ετών, με αρχικό τόπο προορισμού το Ντάβενπορτ της Αϊόβα.

[11] Από τη Λαμία. Πήγε στην Αμερική το 1910, σε ηλικία 27 ετών και παντρεμένος, μαζί με 2 μέλη (παιδιά) της οικογένειάς του. Η γυναίκα του στη Λαμία λεγόταν Παρασκευή. Αρχικός προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη.

[12] Πιθανότατα είναι ο Κ. Παπακώστας. Στην Αμερική έκαναν συντόμευση στα επώνυμα.

[13] Από τη Στρώμη. Πήγε το 1909 στην Αμερική σε ηλικία 26 ετών και παντρεμένος. Προορισμός του ήταν το Μπίγκαμ Κάνυον (Bingham Canyon) της Γιούτα.

[14] Ήταν κακογραμμένο στο χειρόγραφο, και δεν είμαι βέβαιος ότι αποδόθηκε σωστά.