Προλεγόμενα
Σ’ ένα τοπίο όπου κυριαρχούν τα έλατα,
φτάνοντας μέχρι τα τελευταία σπίτια του χωριού και πολλές φορές ανάμεσα σε
κήπους και σε αυλές, βρίσκεται το Μικρό χωριό. Είναι στους πρόποδες της
Χελιδόνας και σε υψόμετρο 950 μ., πάνω από τον Καρπενησιώτη ποταμό. Απέχει 12 χλ από το Καρπενήσι, την πρωτεύουσα
του νομού και του ομώνυμου δήμου
Καρπενησίου στον οποίο ανήκει. Αποτελείται από δυο
οικισμούς, το Νέο και το Παλιό Μικρό Χωριό (μεταξύ τους απέχουν 2 χλ περίπου).
Η βλάστηση είναι πυκνή και ποικίλη. Εκτός από έλατα, τις πλαγιές καταλαμβάνουν
καστανιές, καρυδιές, βελανιδιές, βατομουριές, κρανιές κι άλλα δέντρα.
Το χωριό έχει 105 μόνιμους κατοίκους που ασχολούνται κυρίως με αγροτικές
και κτηνοτροφικές εργασίες και τον τουρισμό.
 |
|
To
Μικρό
Χωριό χιονισμένο
(η φωτογραφία ελήφθη από www.mikrohorio.gr) |
Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν πολλές
ώρες και μέρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το
εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 42
μεταναστευτικά ταξίδια (κάποιοι μετανάστες έκαναν πολλαπλά ταξίδια) και τελικά
ανευρέθηκαν 58 μετανάστες. Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι
κατέγραψα ως μετανάστες του Μικρού Χωριού, όσους
δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν και κατοικούσαν σ’ αυτό. Ίσως να
διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή να έγραψαν άλλο τόπο γέννησης και
προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ,
δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Καρπενήσι,
Λαμία) ή άλλο χωριό της περιοχής. Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει
κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή
μνήμη) ακόμα καλύτερα.
Η παρούσα εργασία θα μπορούσε να
εμπλουτιστεί με φωτογραφικό υλικό των μεταναστών στις ΗΠΑ, που εγώ δεν έχω αυτή
τη δυνατότητα. Ο τοπικός Σύλλογος ή με πρωτοβουλία κάποιου (ή κάποιων) μπορεί
να αναζητήσει και να βρεθούν στο χωριό κάποιες φωτογραφίες, που θα εμπλουτίσουν
την προσπάθεια αυτή. Επίσης μπορεί να συμπληρωθεί η εργασία, με την τύχη των
μεταναστών αυτών, δηλ. ποιοι γύρισαν στην πατρίδα και ποια ήταν η προκοπή τους
(επαγγελματική και προσωπική).
Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους
ανθρώπους του Μικρού Χωριού, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα
(μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους
χρόνια για να ζήσει η γονική οικογένεια
και οι ίδιοι καλύτερα.
Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή
αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της
μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους
νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.
Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος
φυσικός
------
Αυτοδιοικητικά
Οικισμός Μικρού Χωριού Ευρυτανίας
Στις 31 Αυγούστου 1912 έγινε η σύσταση της Κοινότητας Μικρού Χωριού, με
ομώνυμη έδρα, του νομού Αιτωλοακαρνανίας, αφού ο οικισμός Μικρό Χωριό
αποσπάστηκε από το δήμο Καρπενησίου. Ταυτόχρονα προσαρτήθηκαν στην κοινότητα
και οι οικισμοί Ερκίστα και Λάστοβον (οι οποίοι αποσπάστηκαν από το δήμο
Καρπενησίου).
Από τις 24 Ιουλίου 1930 ο οικισμός Ερκίστα μετονομάστηκε σε Αγία
Βλαχέρνα. Το 1933 αφού αποσπάστηκε από την κοινότητα Μικρού Χωριού, ο οικισμός
Αγία Βλαχέρνα έγινε έδρα ομώνυμης κοινότητας.
Στις 16 Οκτωβρίου 1940, το όνομα Μικρό Χωριό του οικισμού και της
κοινότητας διορθώθηκε σε Μικρόν Χωρίον. Στις 22 Μαρτίου 1943 η κοινότητα
αποσπάστηκε από το νομό Αιτωλοακαρνανίας και υπάγεται στο νομό Ευρυτανίας.
Στις 13 Ιαν. 1963 έγινε κατολίσθηση, που παρέσυρε 80 σπίτια (από τα 150
συνολικά), ενώ 13 άνθρωποι (από τους 326) έχασαν τη ζωή τους. Σε νέα θέση
δημιουργήθηκε πλέον το Νέο Μικρό Χωριό (δωρεάν μελέτη του γραφείου Κ. Δοξιάδη)
και το 1968 ήταν έτοιμα τα σπίτια για κατοίκηση.
Στις 14 Μαρτίου 1971 έγινε αναγνώριση του οικισμού Νέον Μικρόν Χωρίον
και προσαρτήθηκε στην κοινότητα Μικρού Χωρίου. Στις 29 Ιουνίου 1974 η έδρα της
κοινότητας μεταφέρθηκε στον οικισμό Νέον Μικρόν Χωρίον.
Στις 4 Δεκεμβρίου 1997 καταργήθηκε η κοινότητα και ο οικισμός Νέον
Μικρόν Χωρίον προσαρτήθηκε στο δήμο Ποταμιάς (σχέδιο Καποδίστριας). Από το 2010, ο
δήμος Ποταμιάς καταργήθηκε και ο οικισμός Νέον Μικρόν Χωρίον προσαρτήθηκε στον
(καλλικρατικό) δήμο Καρπενησίου.
1. Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[1]
Από τους 58 μετανάστες που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι
περισσότεροι (12) έφυγαν το 1920 (ποσοστό 21%). Συνολικά έγιναν 42
μεταναστευτικά ταξίδια (ομαδικά και μεμονωμένα). Βρέθηκαν 18 μετανάστες που
έκαναν διπλό (ή τριπλό) ταξίδι.
Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 10% του πληθυσμού, που είναι λίγο
μεγαλύτερο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (που ήταν 8 %). Η
περιοχή είχε περιορισμένη αυτονομία αγαθών, κυρίως κτηνοτροφία, με γεωργικές
καλλιέργειες σε μικρή καλλιεργήσιμη έκταση γης, που δυσκόλευε τη ζωή[2] των κατοίκων
της περιοχής αυτής.
Οι μετανάστες ήταν άνδρες (υπήρχε και μία γυναίκα). Μελετώντας την
ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι παραγωγικές ηλικίες 21-30
ετών με 22 μετανάστες και ακολούθησαν οι ηλικίες 31-40 ετών, με 19 μετανάστες.
Η κατανομή ηλικιών σε ομάδες των μεταναστών από το Μικρό Χωριό δίνονται στον
πίνακα 3.
Οι μικρότεροι σε ηλικία μετανάστες
ήταν :
(α) Ζαχαρόπουλος Πλούταρχος, ετών 17
(πήγε το 1939)
(β) Πλάκας Παντελής, ετών 17 (πήγε το
1910)
Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μετανάστες ήταν :
(α) Κομπορόζος Σπύρος, ετών 53 (πήγε
το 1929, β’ ταξίδι)
(β) Φλέγκας Δημήτριος, ετών 47 (πήγε το 1919, β’ ταξίδι)
(γ) Ζαχαρόπουλος Κωνσταντίνος, ετών 45
(πήγε το 1932)
(δ) Κομπορόζος Σπύρος, ετών 44 (πήγε
το 1920)
(ε) Κρίκος
Σπυρίδων, ετών 44 (πήγε το 1921)
Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 29 έτη (σχετικά μεγάλος).
Οι
περισσότεροι μετανάστες του Μικρού Χωριού ήταν έγγαμοι. Πιο συγκεκριμένα από
τους 58 μετανάστες, οι 32 ήταν έγγαμοι (55 %) και οι υπόλοιποι 26 ήταν άγαμοι.
Από τις οικογένειες του Μικρού Χωριού, τα περισσότερα (αριθμητικά)
ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :
Συνολικά έγιναν 42 ταξίδια, που διακίνησαν τους 58 μετανάστες του Μικρού
Χωριού. Οι περισσότεροι μετανάστες (17 άτομα) προτίμησαν το λιμάνι της Πάτρας,
ενώ από το λιμάνι του Πειραιά έφυγαν 15 μετανάστες. Από το λιμάνι της Χάβρης
έφυγαν 4 κι από το λιμάνι της Νάπολης 5 άτομα (βλ. πίνακα 4). Τα ταξίδια
διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.
Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το
κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία
ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση οι περισσότεροι
μετανάστες των Λιβανατών έφυγαν με ελληνικά πλοία.
Σε ένα ταξίδι, από το λιμάνι
της Πάτρας, το 1920 έφυγαν 7 μετανάστες με το πλοίο “Calabria”.
Το ίδιο έτος 1920 και από το ίδιο λιμάνι έφυγαν σε ένα ταξίδι 3 μετανάστες με πλοίο “Patris”.
Το έτος 1911, σε ένα ταξίδι, έφυγαν
3 μετανάστες από το λιμάνι της Πάτρας, με το πλοίο “Alice”.
Το χαρακτηριστικό της μετανάστευσης αυτής ήταν η προτίμηση για μεμονωμένα
ταξίδια και όχι σε ομάδες. Έγιναν 31 μεμονωμένα ταξίδια, δηλ. ποσοστό 74 % και
μόνον 11 ομαδικά!
Αναλυτικά στοιχεία δίνονται στον Πίνακα 5, που ακολουθεί.
Φτάνοντας στο
λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω
στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά
για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του
Ellis Island
(νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».
Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν
είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για
εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για
επαναπατρισμό.
Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω
στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον
τόπο προορισμού.
Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες των Λιβανατών
φαίνονται στον Πίνακα 6. Κυριάρχησε η πολιτεία της Πενσυλβάνια, με 61 άτομα
(ποσοστό 86 %)!! Ειδικά η κωμόπολη Βάντεργκριφτ (Vandergrift)
της Πενσυλβάνια, που δέχτηκε 60 μετανάστες, μπορεί να χαρακτηριστεί ως
“παροικία” των Λιβανατών στην Αμερική! Ακολούθησαν οι πολιτείες του Νιού
Χαμσάιρ, του Ιλινόις και της Νέας Υόρκης.
Μεμονωμένος προορισμός ήταν στο Οχάιο. Τα στοιχεία φαίνονται στον
παρατιθέμενο πίνακα 6.
Πιο συγκεκριμένα, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε
παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :
ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ
ΠΟΛΙΤΕΙΑ
|
ΤΟΠΟΙ
|
Νέα Υόρκη (N.Y.)
|
New York
(18)
|
Βιρτζίνια (Va.)
|
Petersburg (5), Newport News (1), Norfolk (1),
Hampton (1), Norton (1), Littsburg (1)
|
Βόρεια.
Καρολίνα (N.C.)
|
Wilmington (5), Charlotte (1), Clinton (1),
Greensboro (1), Norlina (1), Raleigh (1)
|
Καλιφόρνια (Cal.)
|
Oakland (3), Fellows (1)
|
Πενσυλβάνια (Pa.)
|
Pittsburg (2), Portsmouth (2)
|
Μασαχουσέτη
(Mass.)
|
Boston (3)
|
Νότια
Καρολίνα (S.C.)
|
Florence (2), Columbia (1)
|
Ουισκόνσιν (Wis.)
|
Milwaukee (3)
|
Αϊόβα (Iowa)
|
Macon (1)
|
Κάνσας (Kansas)
|
Wichita (1)
|
Κεντάκυ (Ky)
|
Lexington (1)
|
ΣΥΝΟΛΑ
|
58
|
2. Επαγγέλματα των μεταναστών
Ο μεγάλος όγκος των μεταναστών (62 %) δήλωσε εργάτης (laborer, worker,
workman). Εκτός όμως των ανειδίκευτων
εργατών, δηλώθηκαν : εργάτες σε φάρμα, αγρότες-κτηματίες, και κάποια μεμονωμένα
επαγγέλματα. Στοιχεία αυτών ακολουθούν:
επάγγελμα
|
αριθ.
|
εργάτης (laborer, workman, worker)
|
36
|
έμπορος (merchant)
|
6
|
εστιάτορας (restaurateur)
|
4
|
γραμματέας-υπάλληλος
(clerk)
|
3
|
εργάτης σε
φάρμα (farm laborer)
|
3
|
αγρότης-κτηματίας
(farmer)
|
1
|
υπηρέτης (servant)
|
1
|
σιδηρουργός
(blacksmith)
|
1
|
μάγειρας (cook)
|
1
|
μαθητής (student)
|
1
|
οικιακά (house wife)
|
1
|
ΣΥΝΟΛΟ
|
58
|
3. Πολλαπλά ταξίδια στην Αμερική
Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 18 άτομα που έκαναν διπλό
ταξίδι (και 3 με τριπλό) στην Αμερική. Ο συνήθης λόγος ήταν η στράτευση για
τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13 και μετά έφυγαν πάλι. Άλλος λόγος ήταν για τη
συνοδεία άλλων μελών της οικογένειας. Στον παρατιθέμενο πίνακα 7 δίνονται τα
χρόνια που εργάστηκαν στην Αμερική στο πρώτο ταξίδι τους, μέχρι την επιστροφή.
Ο μέσος όρος παραμονής και εργασίας ήταν
7 έτη.
1. Ιωάννης Πλάκας : Το α’
ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-11 στο Πέτερσμπουργκ της Βιρτζίνια. Το β’
ταξίδι έγινε το 1911 στον ίδιο προορισμό.
2. Χρήστος Μαστροκωστόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-11 στη Βοστώνη
της Μασαχουσέτης. Το β’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-12 στον ίδιο προορισμό.
Το γ’ ταξίδι έγινε το 1920 στο Πόρτσμουθ της Βιρτζίνια.
3. Σταύρος
Κομπορόζος
: Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1900-12
στο Νόρφολκ της Βιρτζίνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1913 στο Νιούπορτ Νιούς (Newport News)
της Βιρτζίνια. Το γ’ ταξίδι έγινε το 1915 στην πόλη Φλόρενς (Florence) της Νότιας Καρολίνας.
4. Σπύρος Κρίκος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-12 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
5. Νικόλαος Πλάκας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1911-13 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.
6. Δημήτριος Ξεκάρφωτος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-11 στην
Κολούμπια της Νότιας Καρολίνας. Το β’ ταξίδι έγινε το 1915 πάλι στον ίδιο
προορισμό.
7. Δημήτριος Φλέγκας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-12 στην
Καλιφόρνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1919 στο Ώκλαντ (Oakland)
της Καλιφόρνια.
8. Κωνσταντίνος Ζαχαρόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1915-19 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1920 πάλι στον ίδιο προορισμό.
9. Ευάγγελος Κωστόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1914-19 στη Νορλίνα
(Norlina) της Βόρειας Καρολίνας. Το β’ ταξίδι
έγινε το 1921 στην κώμη Φλόρενς (Florence) της Νότιας
Καρολίνας.
10. Διονύσιος Πριόβολος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1915-19 στο
Μάντσεστερ του Νιου Χαμσάιρ. Το β’ ταξίδι έγινε το 1921 στο Χάμπτον της
Βιρτζίνια.
11. Σπυρίδων Δερματάς : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1915-20 στη Νορλίνα
(Norlina) της Βόρειας Καρολίνας. Το β’ ταξίδι
έγινε το 1922 πάλι στον ίδιο προορισμό.
12. Κωνσταντίνος Γιουρνάς : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1908-24 στη Νέα
Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1924 στο Νόρτον της Βιρτζίνια. Άλλαξε τόπο και
πήγε μέχρι το 1925 στο Ουίλμινγκτον της Βόρειας Καρολίνας. Το γ’ ταξίδι έγινε
το 1926 πάλι στο Ουίλμινγκτον της Βόρειας Καρολίνας.
13. Χασ. Χόνδρος
: Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1907-14
στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1924 στο Ουίλμινγκτον της Βόρειας
Καρολίνας.
14. Ιωάννης Πλάκας : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1920-26 στο
Λίτσμπουργκ της Βιρτζίνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1928 πάλι στον ίδιο προορισμό.
15. Αθανάσιος Κομπορόζος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1921-27 στη Βόρεια
Καρολίνα (αόριστα). Το β’ ταξίδι έγινε το 1929 στον τόπο Ρέλεϊ (Raleigh) της Βόρειας Καρολίνας.
16. Σπύρος Κομπορόζος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1920-27 στο
Γκρήνσμπορο (Greensboro) της Βόρειας Καρολίνας. Το β’ ταξίδι
έγινε το 1929 πάλι στον ίδιο προορισμό.
17. Κωνσταντίνος Ζαχαρόπουλος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1920-30 στο
Πέτερσμπουργκ (Petersburg) της
Βιρτζίνια. Το β’ ταξίδι έγινε το 1929 πάλι στον ίδιο προορισμό.
18. Αλκιβιάδης Κομπορόζος : Το α’ ταξίδι έγινε την περίοδο 1935-38 στο
Ουίλμινγκτον της Βόρειας Καρολίνας. Το β’ ταξίδι έγινε το 1939 πάλι στον ίδιο
προορισμό.
4. Αλφαβητικός Πίνακας των μεταναστών
Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis
island) μέσω του Διαδικτύου (internet)
βρέθηκαν οι περισσότεροι μετανάστες του Μικρού Χωριού που έφτασαν στις Η.Π.Α.
και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια
μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του
νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία
των μεταναστών του Μικρού Χωριού δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με
αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία
Μετανάστευσης των ΗΠΑ):
α/α Ονοματεπώνυμο
χρ. άφιξης ηλικία έγγαμος Πλοίο
Λιμάνι αναχώρ.
1 Γιουρνάς Κωνσταντίνος 1 14-12-1920 26 ναι Calabria
Πάτρα
2 Γιουρνάς Κωνσταντίνος 2 14-12-1920 43 ναι Calabria
Πάτρα
3 Γιουρνάς Κωνσταντ.
Αριστ. 19-9-1924 30 ναι Berengaria
Χερβούργο
4 Γιουρνάς Κωνσταντίνος 12-6-1926 31 ναι Byron Πειραιεύς
5 Δερματάς Βασίλειος 24-3-1920 27 όχι Argentina
Πάτρα
6 Δερματάς Ιωάννης 27-6-1920 28 ναι Adriatic
Χερβούργο
7 Δερματάς Σπυρίδων 10-5-1915 35 ναι Athinai Πάτρα
8 Δερματάς Σπυρίδων 1-9-1922 42 ναι King Alexander Πειραιεύς
9 Ζαχαρόπουλος Κωνσταντ. 14-12-1920 35 ναι Calabria Πάτρα
10 Ζαχαρόπουλος Κωνσταντ. 1-6-1932 45 ναι Saturnia Πάτρα
11 Ζαχαρόπουλος Πλούταρχ. 24-9-1939 17 όχι Nea Hellas
Πειραιεύς
12 Ζωγράφος Ιωάννης 14-12-1920 28 ναι Calabria Πάτρα
13 Θάνος Ιωάννης 12-1-1913 18 όχι Oceania Πάτρα
14 Κερασόπουλος Βλάσιος 20-9-1911 21 όχι Alice Πάτρα
15 Κομματάς Βασίλειος 14-12-1920 27 όχι Calabria Πάτρα
16 Κομπορόζος Αθανάσιος 2-5-1921 34 ναι King Alexander Πειραιεύς
17 Κομπορόζος Αθανάσιος 31-1-1929 42 όχι Byron
Πειραιεύς
18 Κομπορόζος Αλκιβιάδης 22-8-1935 27 όχι Roma Φάληρον
19 Κομπορόζος Αλκιβιάδης 6-4-1939 31 όχι Xonte di Savoia Φάληρον
20 Κομπορόζος Σπύρος 14-12-1920 44 ναι Calabria Πάτρα
21 Κομπορόζος Σπύρος 3-6-1929 53 ναι Vulcania
Πάτρα
22 Κομπορόζος Σταύρος 27-11-1913 33 ναι Patris Πειραιεύς
23 Κομπορόζος Σταύρος 1 12-1-1915 33 ναι Athinai
Πειραιεύς
24 Κομπορόζος Σταύρος 2 10-5-1915 35 ναι Athinai
Πάτρα
25 Κρίκος Αλέξανδρος 16-8-1926 49 ναι Oeduna
Χερβούργο
26 Κρίκος Σπυρίδων 2-7-1921 44 ναι King Alexander Πάτρα
27 Κρίκος Σπύρος 10-5-1907 26 όχι Perugia
Νάπολη
28 Κρίκος Σπύρος 25-5-1914 35 ναι Ultonia
Πάτρα
29 Κρίκος Χρήστος 15-8-1905 18 όχι Prinzess Irene Νάπολη
30 Κωστόπουλος Ευάγγελος 1-4-1921 40 ναι Megali Hellas Πειραιεύς
31 Λάμπρου Αναστάσιος 6-7-1914 22 όχι Niagara
Χάβρη
32 Μανίκας Θωμάς 20-5-1912 21 όχι Martha Washington Πάτρα
33 Μανίκας Μιχαήλ 21-11-1916 20 όχι Dante Alighieri Νάπολη
34 Μαστρογεωργόπουλος Χρ. 28-5-1908 19 όχι Alice Πάτρα
35 Μαστρογεωργόπουλος Χρ. 26-12-1911 21 όχι Patris Πειραιεύς
36 Μαστρογεωργόπουλος Χρ. 14-12-1920 31 όχι Calabria Πάτρα
37 Ξεκάρφωτος Δημήτριος 12-1-1915 33 ναι Athinai Πειραιεύς
38 Πλάκα Ευδοξία 20-9-1911 20 ναι Alice Πάτρα
39 Πλάκας Αθανάσιος 9-6-1904 24 όχι Prinzess Irene Νάπολη
40 Πλάκας Γεώργιος 15-8-1905 18 όχι Prinzess Irene Νάπολη
41 Πλάκας Ιωάννης 26-9-1906 23 όχι Germania
Νάπολη
42 Πλάκας Διονύσιος 14-7-1920 28 ναι Patris Πάτρα
43 Πλάκας Ιωάννης 20-9-1911 28 ναι Alice Πάτρα
44 Πλάκας Ιωάννης 14-7-1920 30 ναι Patris Πάτρα
45 Πλάκας Ιωάννης 10-7-1928 37 ναι Saturnia Πάτρα
46 Πλάκας Νικόλαος 3-6-1911 30 ναι Patris Πειραιεύς
47 Πλάκας Νικόλαος 28-10-1914 34 ναι Carpathia Πειραιεύς
48 Πλάκας Νικόλαος 24-8-1915 25 όχι Vasilefs Constantinos Πειραιεύς
49 Πλάκας Παντελής 28-4-1910 17 όχι Patris Πάτρα
50 Πλάκας Παντελής 14-7-1920 28 όχι Patris Πάτρα
51 Πλάκας Σπυρίδων 26-12-1911 24 όχι Patris Πάτρα
52 Πριόβολος Διονύσιος 7-5-1921 38 ναι France Χάβρη
53 Τριχιάς Ευάγγελος 26-4-1911 30 ναι Martha Washington Πάτρα
54 Φλέγκας Δημήτριος 6-12-1907 33 όχι Laura Πάτρα
55 Φλέγκας Δημήτριος 29-10-1919 47 όχι Megali Hellas Πειραιεύς
56 Φλέγκας Χρήστος 29-10-1919 37 ναι Megali Hellas Πειραιεύς
57 Φλώρος Κώστας 27-8-1908 35 όχι Alice Πάτρα
58 Χόνδρος Χασ. 19-9-1924 34 ναι Berengaria
Χερβούργο
5. Χρονικό μετανάστευσης
1.
Η αρχή - Οι πρωτοπόροι
Ήταν ακριβώς στην αλλαγή του αιώνα, στο 1900, που ο Σταύρος Κομπορόζος, σε ηλικία 20 ετών πήγε στην Αμερική. Προορισμός
του ήταν το Νόρφολκ της Βιρτζίνια, όπου
έμεινε και εργάστηκε μέχρι το 1912, που επέστρεψε στην Ελλάδα. Είναι το έτος
ορόσημο για τη μετανάστευση από το Μικρό Χωριό. Αυτός ήταν ο πιονιέρος για την
Αμερική.
Το 1904, ο Αθανάσιος Πλάκας,
ένας τολμηρός νέος τον ακολούθησε. Από την Ελλάδα πήγε με πλοίο πρώτα στην
Ιταλία. Στις 27 Μαΐου από το λιμάνι της Νάπολης αναχώρησε με το πλοίο “Prinzess Irene”
και στις 9 Ιουνίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 24 ετών. Με 7 $ μαζί του
πήγαινε για δουλειά εργάτη στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, , όπου ήταν ο φίλος
του Άλεξ Κρίκος[4].
 |
| Πλοίο “Prinzess Irene” (Photo: Peabody Essex Museum) |
2.
Η “δειλή” συνέχεια στα έτη 1905 και 1906 και η “πιο θαρρετή” το 1907
Το 1905, δύο επίσης τολμηροί νέοι άνθρωποι ακολούθησαν το δρόμο μιας
καλύτερης ζωής. Αυτοί ήταν : ο Χρ. Κρίκος και ο Γεώρ. Πλάκας. Το ταξίδι τους
έγινε τμηματικά, δηλ. από την Ελλάδα έφυγαν με πλοίο μέχρι την Ιταλία. Στις 2
Αυγούστου από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Prinzess Irene”
και στις 15 Αυγούστου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το αρχειακό
υλικό μας γνωρίζει ότι :
·
Ο
Χρήστος Κρίκος ήταν 18 ετών. Δήλωσε
αγρότης-κτηματίας (farmer). Ως τόπο
πρότερης διαμονής δήλωσε αόριστα “Δωρίδος”. Με 23 $ για τα πρώτα του έξοδα
πήγαινε για δουλειά στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, κοντά στο θείο του Αλέκο
Κρίκο.
·
Ο
Γεώργιος Πλάκας ήταν 18 ετών. Κι
αυτός ως τόπο διαμονής δήλωσε αόριστα “Δωρίδος”. Με 9 $ μαζί του, αναζητούσε
δουλειά εργάτη στο Μιλγουώκι του Ουισκόνσιν, όπου ήταν ο αδελφός του Αθανάσιος.
Το 1906 έγινε μια μόνο μεμονωμένη αναχώρηση. Το επόμενο έτος 1907 έγιναν
δύο μεμονωμένα ταξίδια. Πιο συγκεκριμένα :
Η μοναδική μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1906 έγινε από τον Ιωάννη Πλάκα.
Από την Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο μέχρι την Ιταλία. Στις 12 Σεπτεμβρίου, από το
ιταλικό λιμάνι της Νάπολης πήρε το πλοίο “Germania”
και στις 26 Σεπτεμβρίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 23
ετών. Ως τόπο προηγούμενης διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι. Με 12 $ στην τσέπη
έψαχνε για δουλειά εργάτη στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, όπου ήταν ο γνωστός
του Μάρκος Λιάπης[5].
 |
| Δημήτριος Φλέγκας |
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1907 έγινε από τον Σπύρο Κρίκο.
Το ταξίδι του έγινε τμηματικά. Από την Ελλάδα (Πειραιά) πήγε με πλοίο στην
Ιταλία. Στις 24 Απριλίου από το ιταλικό λιμάνι της Νάπολης έφυγε με το πλοίο “Perugia” και στις 10 Μαΐου έφτασε στην
Αμερική. Ήταν τότε 26 ετών. Ως τόπο γέννησης δήλωσε το Καρπενήσι και ως τόπο προηγούμενης
διαμονής δήλωσε τον Πειραιά. Με 13 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά
στην Ουιτσίτα (Wichita) του Κάνσας,
όπου ήταν ο φίλος του Απόστολος Μπέλλος.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1907 έγινε από το Δημήτριο
Φλέγκα. Στις 19 Νοεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο
“Laura” και στις
6 Δεκεμβρίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 33 ετών. Η
μητέρα του στο Μικρό Χωριό λεγόταν Μαρία. Αναζητούσε δουλειά (με 15 $ μαζί του)
στο Ώκλαντ (Oakland) της Καλιφόρνια, όπου ήταν ο αδερφός
του Σπύρος Φλέγκας.
 |
| Ατμόπλοιο Laura (Photo: Peabody Essex Museum) |
3.
Δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις στο 1908
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1908 έγινε από το Χρήστο
Μαστρογεωργόπουλο. Στις 11 Μαΐου από το λιμάνι της Πάτρας πήρε το πλοίο “Alice” και στις 28 Μαΐου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 19
ετών. Ως τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι. Με 10 $
μαζί του έψαχνε για δουλειά στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, κοντά στον κουνιάδο
του Νικόλαο Πανταζή[6].
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1908 έγινε από τον Κώστα Φλώρο.
Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 11 Αυγούστου ταξίδεψε με το πλοίο “Alice” και στις 27 Αυγούστου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι
της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 35 ετών και αναλφάβητος. Στο Μικρό Χωριό δήλωσε ως
πλησιέστερο συγγενή τον ξάδερφό του Κώστα Φλώρο. Με 10 $ στην τσέπη, έψαχνε για
δουλειά στο Λέξινγκτον (Lexington) του Κεντάκυ,
κοντά στον ξάδερφό του Τζέιμς Κόλις (James Colis).
4.
Μία μεμονωμένη αναχώρηση στο 1910
Έγινε από τον Παντελή Πλάκα.
Στις 13 Απριλίου από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκε στο πλοίο “Patris” και στις 28 Απριλίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 17 ετών. Ως τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής
δήλωσε το Καρπενήσι. Ο πατέρας του λεγόταν Κώστας. Προορισμός του (με 25 $) για
δουλειά εργάτη ήταν το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του
Ιωάννης Πλάκας.
5.
Μικρή αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1911
Στη διάρκεια του έτους έγιναν τέσσερα ταξίδια (2 ομαδικά και 2 από
μεμονωμένους). Συνολικά έφυγαν 7 άνθρωποι του Μικρού Χωριού. Πιο συγκεκριμένα :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1911 έγινε από τον Ευάγγελο Τριχιά.
Στις 10 Απριλίου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Martha Washington”
και στις 26 Απριλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 30 ετών και παντρεμένος. Η
γυναίκα του στο Μικρό Χωριό λεγόταν Λάμπρω. Προορισμός του (με 25 $) για
δουλειά ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος
Τριανταφύλλης.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1911 έγινε από το Νικόλαο Πλάκα.
Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 17 Μαΐου ταξίδεψε με το πλοίο “Patris” και στις 3 Ιουνίου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 30 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμά του ήταν
σιδηρουργός (blacksmith). Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν
Αικατερίνη. Με 20 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στο
Πέτερσμπουργκ της Βιρτζίνια, όπου ήταν ο φίλος του Κωνστ. Βλάχος.
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1911
έγινε από τριμελή ομάδα, που περιλάμβανε τους : Βλ. Κερασόπουλο, Ιωάν. Πλάκα
και Ευδοξ. Πλάκα. Στις 4 Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας επιβιβάστηκαν
στο πλοίο “Alice” και στις 20 Σεπτεμβρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι
της Νέας Υόρκης. Τα διαθέσιμα στοιχεία του αρχείου αναφέρουν ότι :
·
Ο
Βλάσιος Κερασόπουλος ήταν 21 ετών.
Ως “δικό του άνθρωπο” στο Μικρό Χωριό ανέφερε τον Ανδρέα Σιδέρη[7]. Αναζητούσε
δουλειά εργάτη (με 25 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του
Νικόλαος Σιδέρης.
·
Ο
Ιωάννης Πλάκας ήταν 28 ετών και
παντρεμένος. Το επάγγελμά του ήταν έμπορος (merchant).
Πίσω στην πατρίδα ήταν ο πατέρας του Κ. Πλάκας. Με 70 $ στην τσέπη (για τον
ίδιο και τη γυναίκα του Ευδοξία) πήγαινε στο Πέτερσμπουργκ[8] της
Βιρτζίνια, όπου ήταν το σπίτι του (Home). Είχε
ξαναπάει στην Αμερική ο Ιωάννης Πλάκας, την περίοδο 1909-11 και εργάστηκε πάλι
στον ίδιο προορισμό.
·
Η
Ευδοξία Πλάκα ήταν 20 ετών και
παντρεμένη. Ως ασχολία δήλωσε “οικιακά”. Μαζί με το σύζυγό της πήγαινε στο
Πέτερσμπουργκ της Βιρτζίνια.
 |
| Ατμόπλοιο “Alice” (Photo: Eric Johnson) |
Η δεύτερη ομαδική αναχώρηση στο
1911 έγινε από 2 άτομα, τους Χρ. Μαστρογεωργόπουλο και Σπυρ. Πλάκα. Στις 7
Δεκεμβρίου, ο πρώτος από το λιμάνι του Πειραιά, ενώ ο δεύτερος από το λιμάνι
της Καλαμάτας, αναχώρησαν με το πλοίο “Patris”
και στις 26 Δεκεμβρίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Επιπλέον στοιχεία
του αρχείου μας πληροφορούν ότι :
·
Ο
Χρήστος Μαστρογεωργόπουλος ήταν 21
ετών. Δήλωσε το Καρπενήσι ως τόπο γέννησης και πρότερης διαμονής. Η μητέρα του
λεγόταν Αικατερίνη. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη
στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο κουνιάδος του Νικόλαος Ρεντώσης. Είχε
ξαναπάει στην Αμερική ο Χρήστος Μαστρογεωργόπουλος την περίοδο 1908-1911 και
εργάστηκε πάλι στη Βοστώνη.
·
Ο
Σπυρίδων Πλάκας ήταν 24 ετών. Κι
αυτός, ως τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι, όπου
ήταν η μητέρα του Φωτεινή. Πήγαινε για δουλειά εργάτη, με 25 $ μαζί του, στην
πόλη Πέτερσμπουργκ της Βιρτζίνια, κοντά στον αδελφό του Ιωάννη Πλάκα.
6.
Μία μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912
Έγινε από το Θωμά Μανίκα.
Στις 6 Μαΐου, από το λιμάνι της Πάτρας έφυγε με το πλοίο “Martha Washington” και στις 20 Μαΐου έφτασε στην
Αμερική. Ήταν τότε 21 ετών. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα. Ως τόπο προηγούμενης
διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι, όπου ήταν ο πατέρας του Αθανάσιος. Αναζητούσε
δουλειά (με 25 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Ανδρέας
Γιολδάσης.
7.
Δύο μεμονωμένες αφίξεις στο 1913
Η πρώτη μεμονωμένη άφιξη στο 1913 έγινε από τον Ιωάννη Θάνο. Στις 23 Δεκεμβρίου 1912, από το λιμάνι της Πάτρας
ταξίδεψε με το πλοίο “Oceania” και στις 12
Ιανουαρίου 1913 αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 18 ετών. Ο πατέρας του στο Μικρό
Χωριό λεγόταν Δημήτριος. Με 25 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη,
κοντά στον ξάδερφό του Κώστα Σωτηρόπουλο[9].
Η δεύτερη μεμονωμένη άφιξη στο 1913 έγινε από το Σταύρο Κομπορόζο. Στις 7 Νοεμβρίου
αναχώρησε από το λιμάνι του Πειραιά με το πλοίο “Patris”
και στις 27 Νοεμβρίου έφτασε στις ΗΠΑ. Ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Το
επάγγελμά του ήταν έμπορος (merchant). Η γυναίκα
του λεγόταν Δέσπω. Ως τόπο γέννησης και προηγούμενης κατοικίας δήλωσε το
Καρπενήσι. Με 55 $ στην τσέπη αναζητούσε δουλειά στο Νιούπορτ Νιούς (Newport News)
της Βιρτζίνια, όπου ήταν ο ανεψιός του Γεώργιος Πολύζος[10]. Αυτό ήταν το
δεύτερο ταξίδι του Σταύρου Κομπορόζου στις ΗΠΑ. Είχε ξανάρθει την περίοδο
1900-1912 και εργάστηκε στο Νόρφολκ της Βιρτζίνια.
 |
| Ατμόπλοιο “Martha Washington” (Photo: Richard Faber Collection) |
8.
Μικρός αριθμός αναχωρήσεων στο 1914
Στη διάρκεια του έτους έγιναν τρεις μεμονωμένες αναχωρήσεις. Πιο
συγκεκριμένα:
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από το Σπύρο Κρίκο. Από το λιμάνι της Πάτρας, στις 8 Μαΐου έφυγε με το
πλοίο “Ultonia” και στις 25 Μαΐου “πάτησε πόδι” στο
λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 35 ετών και παντρεμένος. Ως τόπο γέννησης και
διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι. Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Προορισμός του για
δουλειά (με 25 $) ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Χρήστο Κρίκο. Είχε
ξαναπάει στην Αμερική ο Σπύρος Κρίκος την περίοδο 1908-12 και εργάστηκε πάλι
στη Νέα Υόρκη.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από
τον Αναστάσιο Λάμπρου. Από την
Ελλάδα ταξίδεψε με πλοίο πρώτα μέχρι τη Γαλλία. Στις 27 Ιουνίου, από το γαλλικό
λιμάνι της Χάβρης επιβιβάστηκε στο πλοίο “Niagara”
και στις 6 Ιουλίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 22 ετών.
Ο πατέρας του στο Μικρό Χωριό λεγόταν Μιχαήλ. Με 23 $ για τα πρώτα του έξοδα
πήγαινε για δουλειά εργάτη στην τοποθεσία Φέλλοους (Fellows)
της Καλλιφόρνια, όπου ήταν ένας ξάδερφός[11] του.
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από το Νικόλαο Πλάκα. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 5 Οκτωβρίου “πήρε”
το πλοίο “Carpathia” και στις 28 Οκτωβρίου έφτασε στην
Αμερική. Ήταν 34 ετών και παντρεμένος. Ως τόπο γέννησης και προηγούμενης
διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι, όπου ήταν η γυναίκα του Αικατερίνη. Με 24 $ μαζί
του αναζητούσε δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Π. Γαβριήλ.
Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι του Νικολάου Πλάκα στην Αμερική, εφόσον ξαναπήγε
την περίοδο 1911-13 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.
 |
| Ατμόπλοιο “Athinai” (1910) |
9.
Μικρή αύξηση του αριθμού μεταναστών στο 1915
Στη διάρκεια του έτους έγιναν τρία ταξίδια (2 ομαδικά και 1 από
μεμονωμένο άτομο). Συνολικά έφυγαν 5 άνθρωποι του Μικρού Χωριού. Αναλυτικά:
Η πρώτη ομαδική άφιξη στο 1915 έγινε από διμελή ομάδα, που περιλάμβανε τους
Σταυρ. Κομπορόζο και Δημ. Ξεκάρφωτο. Στις 17 Δεκεμβρίου 1914, από το λιμάνι του
Πειραιά, επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Athinai”
και στις 12 Ιανουαρίου 1915 αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το
αρχειακό υλικό μας αναφέρει ακόμη ότι :
·
Ο
Σταύρος Κομπορόζος ήταν 33 ετών και
παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν Δέσποινα. Με 38 $ στην τσέπη
έψαχνε για δουλειά εργάτη στην πόλη Φλόρενς (Florence) της Νότιας
Καρολίνας, κοντά στον ξάδερφό του Μάρκο Λιάπη[12].
·
Ο
Δημήτριος Ξεκάρφωτος (Xercafotos) ήταν 33 ετών και παντρεμένος. Η
γυναίκα του λεγόταν Ευφροσύνη. Τελικός προορισμός του (με 45 $) για δουλειά
εργάτη ήταν η πόλη Κολούμπια της Νότιας Καρολίνας, όπου ήταν ο ξάδερφός του
Ιωάννης Πριόβολος[13]. Είχε
ξαναπάει στις ΗΠΑ, ο Δημήτριος Ξεκάρφωτος την περίοδο 1907-11 και εργάστηκε
πάλι στην Κολούμπια.
Η δεύτερη ομαδική άφιξη στο 1915 έγινε από δύο
άτομα, τους Σπ. Δερματά και Στ. Κομπορόζο. Στις 19 Απριλίου, από το λιμάνι της
Πάτρας αναχώρησαν με το πλοίο “Athinai” και στις 10
Μαΐου αφίχθησαν στις ΗΠΑ. Τα στοιχεία μας πληροφορούν επίσης ότι :
·
Ο
Σπυρίδων Δερματάς ήταν 35 ετών και
παντρεμένος. Στο Μικρό Χωριό είχε τη γυναίκα του Γιαννούλα. Με 25 $ για τα
αναγκαία έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, κοντά στο αδερφό του
Ιωάννη Δερματά.
·
Ο
Σταύρος Κομπορόζος[14] ήταν 35 ετών
και παντρεμένος. Ως τόπο γέννησης δήλωσε το Καρπενήσι, αλλά για κατοικία δήλωσε
το Μικρό Χωριό, όπου ήταν η γυναίκα του Δέσποινα. Με 25 $ μαζί του αναζητούσε
δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Νικόλαος Σιδέρης.
Η (μοναδική) μεμονωμένη άφιξη στο
1915 έγινε από το Νικόλαο Πλάκα.
Στις 10 Αυγούστου, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκε στο πλοίο “Vasilefs Constantinos”
και στις 24 Αυγούστου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 25 ετών. Ως
τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι, όπου ήταν η μητέρα
του Βασιλική. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη στο Πίτσμπουργκ της
Πενσυλβάνια, κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Πλάκα.
10.
Ελάχιστο της μετανάστευσης στα έτη 1916
και 1919
Στη διάρκεια του 1916 έγινε 1 ταξίδι από μεμονωμένο άτομο. Επίσης το
έτος 1919, ενώ είχε αρχίσει η Μικρασιατική Εκστρατεία έγινε ένα ομαδικό ταξίδι.
Πιο συγκεκριμένα :
Η (μοναδική) μεμονωμένη αναχώρηση
στο 1916 έγινε από το Μιχαήλ Μανίκα.
Από την Ελλάδα πήγε πρώτα στην Ιταλία. Στις 5 Νοεμβρίου, από το ιταλικό λιμάνι
της Νάπολης ταξίδεψε με το πλοίο “Dante Alighieri” και στις 21 Νοεμβρίου “πάτησε πόδι”
στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 20 ετών. Δήλωσε το Καρπενήσι ως τόπο
γέννησης και διαμονής. Ο πατέρας του λεγόταν Αθανάσιος. Προορισμός του (με 25
$) για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του
Παναγιώτης Κομπορόζος.
 |
| Πλοίο Megali Hellas (Photo: Richard Faber Collection) |
Η ομαδική αναχώρηση στο 1919
έγινε από διμελή ομάδα, των αδελφών Δημ. και Χρ. Φλέγκα. Στις 12 Οκτωβρίου, από
το λιμάνι του Πειραιά, έφυγαν με το ελληνόκτητο πλοίο “Megali
Hellas” και στις 29 Οκτωβρίου έφτασαν στο λιμάνι της Νέα
Υόρκης. Ξέρουμε ακόμη ότι :
·
Ο
Δημήτριος Φλέγκας ήταν 47 ετών. Ήταν
έμπορος (merchant). Ως τόπο γέννησης δήλωσε το
Καρπενήσι, ενώ ως τόπο τελευταίας διαμονής δήλωσε την Αθήνα, όπου ήταν ο φίλος
του Γεώργιος Μπάκης. Με 120 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε στο Ώκλαντ
της Καλιφόρνια, κοντά στον αδερφό του Σπύρο Φλέγκα. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι
του Δημητρίου Φλέγκα στην Αμερική. Είχε ξαναπάει την περίοδο 1907-12 και
εργάστηκε πάλι στην Καλιφόρνια.
·
Ο
Χρήστος Φλέγκας ήταν 37 ετών και
παντρεμένος. Ήταν αδελφός του Δημητρίου, που προαναφέρθηκε. Κι αυτός δήλωσε έμπορος,
με τόπο γέννησης το Καρπενήσι και τόπο διαμονής την Αθήνα, με τον κοινό φίλο
Γεώργιο Μπάκη. Με 120 $ μαζί του, αναζητούσε δουλειά στο Ώκλαντ της Καλιφόρνια,
όπου ήταν ο αδερφός του Σπύρος Φλέγκας. Είχε ξαναπάει στις ΗΠΑ ο Χρήστος
Φλέγκας, την περίοδο 1907-12 και εργάστηκε πάλι στην Καλιφόρνια.
11.
Κορύφωση του μεταναστευτικού ρεύματος στο 1920
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 4 ταξίδια (2 ομαδικά και 2 από
μεμονωμένους) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 12 άνθρωποι του Μικρού Χωριού.
Αναλυτικά :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1920 έγινε από το Βασίλειο Δερματά. Στις 11 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας
ταξίδεψε με το πλοίο “Argentina” και στις 24
Μαρτίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 27 ετών. Ως επάγγελμα δήλωσε υπηρέτης (servant). Με 50 $ στην τσέπη έψαχνε για
δουλειά στην πόλη Μέικον (Macon) της Αϊόβα,
όπου ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Γιολδάσης[15].
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1920 έγινε από
τον Ιωάννη Δερματά. Το ταξίδι του
έγινε τμηματικά, δηλ. από την Ελλάδα πήγε με πλοίο πρώτα μέχρι τη Γαλλία. Στις
10 Ιουνίου, από το λιμάνι του Χερβούργου έφυγε με το πλοίο “Adriatic” και στις 27 Ιουνίου αφίχθηκε στις
ΗΠΑ. Ήταν τότε 28 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Μικρό Χωριό λεγόταν
Αικατερίνη. Ο προορισμός του (με 35 $ μαζί του) για δουλειά εργάτη ήταν η Νέα
Υόρκη, όπου ήταν ο φίλος του Πάνος Κομπορόζος.
Η πρώτη ομαδική αναχώρηση στο 1920
έγινε από τριμελή ομάδα, την οποία συγκρότησαν οι : Διον. Πλάκας, Ιωάν. Πλάκας
και Παντ. Πλάκας. Στις 25 Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας, η ομάδα ταξίδεψε
με το πλοίο “Patris” και στις 14 Ιουλίου έφτασε στην Αμερική.
Επιπλέον στοιχεία του αρχείου μας πληροφορούν ότι :
·
Ο
Διονύσιος Πλάκας ήταν 28 ετών και
παντρεμένος. Ως επάγγελμα δήλωσε γραμματέας ή υπάλληλος (clerk). Η γυναίκα του λεγόταν Μαρία. Με 40 $ για τα
πρώτα του έξοδα πήγαινε στη Νέα Υόρκη, κοντά στο θείο του Πέτ. Κομπορόζο.
·
Ο
Ιωάννης Πλάκας ήταν 30 ετών και
παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Μικρό Χωριό λεγόταν Αγαπούλα. Με 36 $ μαζί του
αναζητούσε δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός του Πήτερ
Κομπορόζος.
·
Ο
Παντελής Πλάκας ήταν 28 ετών. Ως
επάγγελμα δήλωσε υπάλληλος (clerk). Η μητέρα
του λεγόταν Φωτεινή. Έψαχνε για δουλειά (με 40 $ στην τσέπη) στη Νέα Υόρκη,
κοντά στον ξάδερφό του Πετ. Κομπορόζο.
 |
| Ατμόπλοιο Πατρίς (Patris) |
Η δεύτερη ομαδική
αναχώρηση στο 1920 αριθμούσε επτά άτομα! Αυτή ήταν η μεγαλύτερη
αριθμητικά ομάδα μεταναστών του Μικρού Χωριού, την περίοδο που αναφερόμαστε.
Περιλάμβανε τους : Κων. Γιουρνά 1, Κων. Γιουρνά 2, Κων. Ζαχαρόπουλο, Ιωάν.
Ζωγράφο, Βασ. Κομματά, Σπ. Κομπορόζο και Χρ. Μαστρογεωργόπουλο. Στις 25
Νοεμβρίου, από το λιμάνι της Πάτρας, έφυγαν με το πλοίο “Calabria” και στις 14 Δεκεμβρίου αφίχθησαν
στις ΗΠΑ. Ξέρουμε ακόμη ότι :
·
Ο
Κωνσταντίνος Γιουρνάς 1[16] ήταν 26 ετών
και παντρεμένος. Η γυναίκα του λεγόταν Δέσποινα. Προορισμός του (με 37 $) για
δουλειά εργάτη ήταν η Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο κουνιάδος του Παναγιώτης
Κομπορόζος.
·
Ο
Κωνσταντίνος Γιουρνάς 2 ήταν 43 ετών
και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Μικρό Χωριό λεγόταν Μαρία. Με 50 $ για τα
πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο ξάδερφός
του Ιωάννης Παπαδόπουλος.
·
Ο
Κωνσταντίνος Ζαχαρόπουλος ήταν 35
ετών και παντρεμένος. Δήλωσε έμπορος (merchant). Η γυναίκα
του λεγόταν Χρυσάνθη. Αναζητούσε δουλειά (με 50 $ μαζί του) στη Νέα Υόρκη, όπου
ήταν ο ξάδερφός του Ιωάννης Παπαδόπουλος. Είχε κάνει και προηγούμενο ταξίδι
στην Αμερική ο Κων/νος Ζαχαρόπουλος την περίοδο 1915-19 και εργάστηκε πάλι στη
Νέα Υόρκη.
 |
| Πλοίο Calabria (Photo: Tom Rayner ) |
·
Ο
Ιωάννης Ζωγράφος ήταν 28 ετών και
παντρεμένος. Στο Μικρό Χωριό ήταν η γυναίκα του Αικατερίνη. Με 34 $ στην τσέπη
έψαχνε για δουλειά εργάτη στο Πόρτσμουθ (Portsmouth)
της Πενσυλβάνια, όπου ήταν ο κουνιάδος του Σταύρος Πανταζής.
·
Ο
Βασίλειος Κομματάς ήταν 27 ετών. Ως
επάγγελμα δήλωσε έμπορος. Η μητέρα του λεγόταν Αικατερίνη. Προορισμός του (με
37 $) για δουλειά ήταν η πόλη Σάρλοτ (Charlotte) της Βόρειας
Καρολίνας, όπου ήταν ο ανεψιός του Δημήτριος Κομματάς.
·
Ο
Σπύρος Κομπορόζος ήταν 44 ετών και
παντρεμένος. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι, όπου ήταν η
γυναίκα του Βασιλική. Με 36 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά εργάτη
στο Νόρφολκ (Norfolk) της Βιρτζίνια, κοντά στον ανεψιό του
Νικόλαο Πλάκα.
·
Ο
Χρήστος Μαστρογεωργόπουλος ήταν 31
ετών. Το επάγγελμα που δήλωσε ήταν γραμματέας-υπάλληλος (clerk). Ως τόπο γέννησης και πρότερης διαμονής δήλωσε
το Καρπενήσι, όπου ήταν η μητέρα του Αικατερίνη. Αναζητούσε δουλειά (με 50 $
μαζί του) στο Πόρτσμουθ (Portsmouth) της
Βιρτζίνια, όπου ήταν ο ανεψιός του Σταύρος Πανταζής. Ο Χρήστος
Μαστρογεωργόπουλος είχε κάνει και προηγούμενο ταξίδι στην Αμερική την περίοδο
1911-12 και εργάστηκε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.
12.
Νέα πτώση της μετανάστευσης στο 1921
Στη διάρκεια του έτους έγιναν 4 μεμονωμένα ταξίδια προς την Αμερική. Πιο
συγκεκριμένα :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1921 έγινε από τον Ευάγγελο Κωστόπουλο. Στις 18 Μαρτίου, από το λιμάνι του Πειραιά
επιβιβάστηκε στο πλοίο “Megali Hellas” και την 1η Απριλίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 40 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Μικρό Χωριό
λεγόταν Αικατερίνη. Με 100 $ στην τσέπη έψαχνε για δουλειά εργάτη στη μικρή
πόλη Φλόρενς (Florence) της Νότιας Καρολίνας, όπου ήταν ο
ξάδερφός του Γκας Πούλος[17]. Αυτό ήταν το
δεύτερο ταξίδι του Ευαγγέλου Κωστοπούλου στις ΗΠΑ. Για πρώτη φορά πήγε την
περίοδο 1914-19 και εργάστηκε στη Νορλίνα (Norlina)
της Βόρειας Καρολίνας.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση[18] στο 1921 έγινε από τον Αθανάσιο Κομπορόζο. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 15 Απριλίου
ταξίδεψε με το πλοίο “King Alexander” και στις 2 Μαΐου έφτασε στην
Αμερική. Ήταν τότε 34 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό λεγόταν
Ευφροσύνη. Προορισμός του (με 150 $ μαζί του) για δουλειά εργάτη ήταν η Νέα
Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Παναγιώτη Κομπορόζο.
Η τρίτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1921 έγινε από το Διονύσιο Πριόβολο. Το ταξίδι του έγινε τμηματικά, δηλ. από την
Ελλάδα πήγε με πλοίο πρώτα στη Γαλλία. Στις 30 Απριλίου, από το γαλλικό λιμάνι
της Χάβρης έφυγε με το πλοίο “France” και στις 7
Μαΐου “πάτησε πόδι” στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 38 ετών και
παντρεμένος. Ως τόπο γέννησης και διαμονής δήλωσε το Καρπενήσι, όπου ήταν η
γυναίκα του Ελένη. Με 22 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη
στο Χάμπτον της Βιρτζίνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Ι. Πριόβολος. Είχε κάνει
και προηγούμενο ταξίδι στην Αμερική ο Διονύσιος Πριόβολος την περίοδο 1915-19
και εργάστηκε στο Μάντσεστερ του Νιου Χαμσάιρ.
Η τέταρτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1921 έγινε από
το Σπυρίδωνα Κρίκο. Στις 16 Ιουνίου,
από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το ελληνόκτητο πλοίο “King Alexander”
και στις 2 Ιουλίου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν 44 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα
του λεγόταν Μαρία. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα - με 50 $ μαζί του - στη
Νέα Υόρκη, κοντά στον αδερφό του Χρήστο.
 |
| Πλοίο King Alexander |
13.
Μεμονωμένη αναχώρηση στο 1922
Έγινε από το Σπυρίδωνα Δερματά.
Στις 13 Αυγούστου από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκε στο πλοίο “King Alexander”.
Στις 30 Αυγούστου 1922 κατέρρευσε το Μικρασιατικό μέτωπο και την 1η Σεπτεμβρίου
ο μετανάστης αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 42 ετών και
παντρεμένος. Η γυναίκα του στο μικρό Χωριό λεγόταν Ειρήνη. Προορισμός του (με
50 $) για δουλειά εργάτη ήταν ο τόπος Νορλίνα (Norlina)
της Βόρειας Καρολίνας, όπου ήταν ο κουνιάδος του Ζαχαρίας Πολύζος. Είχε
ξαναπάει στην Αμερική ο Σπυρίδων Δερματάς την περίοδο 1915-20 και εργάστηκε
πάλι στη Νορλίνα.
14.
Μία ομαδική αναχώρηση στο 1924
Έγινε από δύο άτομα, τους Κων. Α. Γιουρνά και Χασ. Χόνδρο. Από την
Ελλάδα έφυγαν με πλοίο μέχρι τη Γαλλία. Στις 13 Σεπτεμβρίου 1924, από το
γαλλικό λιμάνι του Χερβούργου αναχώρησαν με το πλοίο “Berengaria”
και στις 19 Σεπτεμβρίου έφτασαν στην Αμερική. Ξέρουμε ακόμη ότι :
·
Ο
Κωνσταντίνος Α. Γιουρνάς ήταν 30
ετών και παντρεμένος. Καταγράφηκε ως εστιάτορας (restaurant keeper). Ως
πλησιέστερο συγγενή του, δήλωσε τον πατέρα του Αριστείδη στο Καρπενήσι. Με 5 $
μαζί του πήγαινε στον οικισμό Νόρτον της Βιρτζίνια, για κατοικία (Residence) και
εργασία στο “Liberty Café”. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι του Κων/νου
Γιουρνά στις ΗΠΑ. Την πρώτη φορά πήγε την περίοδο 1908-24 και εργάστηκε στη Νέα
Υόρκη.
·
Ο
Χασ. Χόνδρος ήταν 34 ετών και
παντρεμένος. Το επάγγελμά του ήταν γραμματέας-υπάλληλος (clerk). Μιλούσε και την αγγλική γλώσσα. Ο πατέρας του
στο Μικρό Χωριό λεγόταν Σπύρος. Με 16 $ στην τσέπη, αναζητούσε δουλειά την πόλη
Ουίλμινγκτον (Wilmington) της Βόρειας Καρολίνας, όπου ήταν το
σπίτι του (Home). Είχε κάνει κι άλλο ταξίδι πριν στην Αμερική ο
μετανάστης, την περίοδο 1907-14 και εργάστηκε στη Νέα Υόρκη.
15.
Μεμονωμένες αναχωρήσεις στα έτη 1926, 1928 και 1929
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1926
έγινε από τον Κωνσταντίνο Γιουρνά.
Στις 27 Μαΐου, από το λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκε στο ελληνόκτητο πλοίο “Byron” και στις 12 Ιουνίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Ήταν 31 ετών και παντρεμένος. Το επάγγελμά του ήταν εστιάτορας (restaurant). Στο Μικρό Χωριό ήταν η γυναίκα του
Δέσποινα. Με 75 $ στην τσέπη επέστρεφε στην κατοικία και εργασία του στο Café, στο Ουίλμινγκτον της Βόρειας Καρολίνας. Είχε
ξανάρθει κι άλλη φορά στην Αμερική την περίοδο 1920-25, πάλι στον ίδιο
προορισμό.
 |
| Πλοίο “Saturnia” |
Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1928
έγινε από τον Ιωάννη Πλάκα. Στις 29
Ιουνίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Saturnia” και στις 10 Ιουλίου έφτασε στην
Αμερική. Ήταν 37 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε μάγειρας (cook). Η γυναίκα του στο Μικρό Χωριό λεγόταν Αγαπούλα.
Προορισμός του (με 10 $) ήταν η κοινότητα Λίτσμπουργκ (Littsburg)
της Βιρτζίνια, όπου ήταν ο φίλος του Τζέιμς Κριτσέλης. Σε προηγούμενο ταξίδι
του στις ΗΠΑ, ο Ιωάννης Πλάκας ήρθε την περίοδο 1920-26 και εργάστηκε πάλι στον
ίδιο προορισμό.
Το 1929 έγιναν δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις για την Αμερική. Συγκεκριμένα
:
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1929 έγινε από τον Αθανάσιο Κομπορόζο. Στις 14 Ιανουαρίου, από το λιμάνι του Πειραιά
έφυγε με το ελληνόκτητο πλοίο “Byron” και στις 31 Ιανουαρίου “πάτησε πόδι” στο
λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 42 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο
Μικρό Χωριό λεγόταν Ευφροσύνη. Με 80 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα πήγαινε για
δουλειά εργάτη στη θέση Ρέλεϊ (Raleigh) της Βόρειας
Καρολίνας, όπου ήταν ο φίλος του Δημ. Χιόνης. Αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι του
Αθανασίου Κομπορόζου στις ΗΠΑ. Για πρώτη φορά πήγε την περίοδο 1921-27 και
εργάστηκε στη Βόρεια Καρολίνα.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο 1929 έγινε από
το Σπύρο Κομπορόζο. Στις 23 Μαΐου,
από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Vulcania”
και στις 3 Ιουνίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 53 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα
του λεγόταν Βασιλική. Με 50 $ μαζί του αναζητούσε δουλειά εργάτη στο
Γκρήνσμπορο (Greensboro) της Βόρειας Καρολίνας, όπου ήταν ο
συγγενής του Νικ Κουντούρης. Είχε κάνει και προηγούμενο ταξίδι στις ΗΠΑ ο
Σπύρος Κομπορόζος την περίοδο 1920-27 και εργάστηκε πάλι στο Γκρήνσμπορο.
16.
Τέσσερις αναχωρήσεις στη δεκαετία του ’30 - Επίλογος
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση έγινε
το 1932 από τον Κωνσταντίνο Ζαχαρόπουλο. Στις 20 Μαΐου 1932 από το λιμάνι της
Πάτρας επιβιβάστηκε στο ατμόπλοιο “Saturnia” και στην
1η Ιουνίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 45 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Μικρό Χωριό
λεγόταν Δέσπω. Το επάγγελμά του ήταν εστιάτορας (Restaurateur).
Με 50 $ στην τσέπη πήγαινε στο Πέτερσμπουργκ της Βιρτζίνια, όπου ήταν ο φίλος
του Γεώργιος Χολέβας. Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Κων/νος Ζαχαρόπουλος την
περίοδο 1920-30 και εργάστηκε πάλι στο Πέτερσμπουργκ.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση έγινε
το 1935 από τον Αλκιβιάδη Κομπορόζο. Από το λιμάνι του Φαλήρου στον Πειραιά, στις 4
Αυγούστου 1935, έφυγε με το πλοίο “Roma” και στις 22
Αυγούστου αφίχθηκε στις ΗΠΑ. Ήταν τότε 27 ετών. Ο πατέρας του στο Μικρό Χωριό
λεγόταν Ιωάννης. Προορισμός του (με 21 $ μαζί του) για δουλειά εργάτη ήταν η
πόλη Ουίλμινγκτον (Wilmington) της Βόρειας
Καρολίνας, κοντά στο αδερφό του Πίτερ (Peter).
 |
| Πλοίο “Roma” (Photo: Andreas Hernandez Collection) |
Το 1939 έγιναν δύο μεμονωμένες αναχωρήσεις. Συγκεκριμένα :
Η πρώτη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1939 έγινε από τον Αλκιβιάδη Κομπορόζο. Στις 26 Μαρτίου,
από το λιμάνι του Φαλήρου (Πειραιά) επιβιβάστηκε στο πλοίο “Conte di
Savoia” και στις 6 Απριλίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της
Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 31 ετών. Το επάγγελμά του ήταν εστιάτορας (restaurateur). Ο πατέρας του στο Μικρό Χωριό
λεγόταν Ιωάννης. Με 110 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα πήγαινε στην πόλη
Ουίλμινγκτον της Βόρειας Καρολίνας. Είχε ξανάρθει στην Αμερική την περίοδο
1935-38 και εργάστηκε πάλι στον ίδιο προορισμό.
Η δεύτερη μεμονωμένη αναχώρηση στο
1939 έγινε από τον Πλούταρχο Ζαχαρόπουλο. Στις 10
Σεπτεμβρίου, από το λιμάνι του Πειραιά, ταξίδεψε με το ελληνόκτητο πλοίο “Nea Hellas”
και στις 24 Σεπτεμβρίου έφτασε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 17 ετών.
Δηλώθηκε ως σπουδαστής (student). Στο Μικρό
Χωριό είχε τη μητέρα του Δέσπω. Πήγαινε στον οικισμό Κλίντον (Clinton) της Βόρειας Καρολίνας για να
συναντήσει τον πατέρα του Κωνσταντίνο Ζαχαρόπουλο.
Εδώ κλείνει αυτή η μεταναστευτική περίοδος. Ακολούθησε ο ελληνοϊταλικός
πόλεμος και η Κατοχή στην Ελλάδα.
----------------------
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ
1. Αρχειακό υλικό
i.
Ηλεκτρονικό Αρχείο EllisIsland, της
Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.
ii. Διάταγμα
29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912), Διάταγμα 9-9-1927, ΦΕΚ 206/1927.
iii. Γενικές
απογραφές πληθυσμού (1889, 1896, 1920).
iv. Προσωπικό
αρχείο-καταγραφές μεταναστών της Φθιώτιδας, Ευρυτανίας, Φωκίδας.
2. Εφημερίδες –
Περιοδικά
i
Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : «Μετανάστες της Λαμίας στην Αμερική (αρχές
20ού αι.)» περ. «ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ» 2012, 2013, Λαμία.
ii.
Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : «Αμπλιανίτες μετανάστες στην Αμερική», εφ.
ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ, φ. 143, σελ. 1& 6, Σεπτ.-Οκτ. 2008 και φ. 144, σελ. 1 & 6, Νοε.-Δεκ. 2008,
Συλλόγου Αμπλιανιτών ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, Αθήνα
iii.
Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ευρυτάνες
μετανάστες στην Αμερική (1899-1924)”, από Οκτ. 2015, σε μπλογκ amfictyon.blogspot.gt
iv. περιοδ.
«Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.
3. Βιβλία, Άρθρα,
Ιστοσελίδες
i. «Οδηγός
του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.
ii. Θ. Ανθογαλίδου
«Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική
διεύθυνση: http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html
iii. Θανάση
Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις», 2-5-2004, από το
Διαδίκτυο.
iv.
Ιστοσελίδα web3.eetaa.gr
v.
Ιστοσελίδα http://agonespoliton.blogspot.gr
vi.
Βικιπαίδεια
https://el.wikipedia.org
 |
| Η εκκλησία στο παλιό Μικρό Χωριό (φωτογραφία από το Διαδίκτυο) |
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).
[2] Στο σύνολο των 58 μεταναστών του Μικρού Χωριού βρέθηκε μόνο 1
αναλφάβητος !!
[3] Δεν καταγράφηκαν και
δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ,
αλλά από άλλα λιμάνια της.
[4] Προηγήθηκε των
περισσότερων. Πήγε το 1902 στην Αμερική, σε ηλικία 25 ετών. Αρχικός τόπος
προορισμού ήταν η πόλη Ουίλμινγκτον της Βόρειας Καρολίνας. Έμεινε στην Αμερική
και εργάστηκε 17 χρόνια, στη χρονική περίοδο 1902-1919 ! Επιστρέφοντας στην
Ελλάδα πρέπει να σπούδασε κι έγινε οδοντίατρος. Εγκαταστάθηκε στην Αθήνα (οδός
Φιλελλήνων 30). Παντρεύτηκε και η γυναίκα του λεγόταν Ελένη. Το 1926 ξαναπήγε
στην Αμερική, στην πόλη Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνια, αλλά όχι ως μετανάστης.
Παρακολούθησε το Διεθνές Οδοντιατρικό Συνέδριο (The
international Dental
Congress).
[5] Από το Μεγάλο Χωριό. Πήγε το 1905 στην Αμερική, σε
ηλικία 35 ετών και παντρεμένος. Προορισμός του ήταν η Βοστώνη.
[6] Από το Καρπενήσι.
Πήγε το 1907 στην Αμερική σε ηλικία 35 ετών και παντρεμένος. Προορισμός του για
δουλειά ήταν η Βοστώνη της Μασαχουσέτης.
[7] Η καταγραφή που
έγινε αναφέρει επί λέξει : “Andrew Sideris father
Micro-Horion Greece”. Δεν μπορώ να εξηγήσω γιατί ο Ανδρέας Σιδέρης
γράφτηκε ως «πατέρας» !
[8] Ως αρχικός τόπος
προορισμού είχε γραφεί N.Y.
New York,
που άλλαξε. Στη Νέα Υόρκη υπήρχε ο θείος του Γ. Δελενίκας.
[9] Από τον Προυσσό
Ευρυτανίας. Πήγε στην Αμερική το 1909, σε ηλικία 16 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν
Γεώργιος. Προορισμός του ήταν η Νέα Υόρκη, όπου είχε τον αδερφό του Πέτρο
Σωτηρόπουλο.
[10] Από το Καρπενήσι. Πήγε στην Αμερική το 1910 σε ηλικία
18 ετών. Ο πατέρας του λεγόταν Αθανάσιος. Αναζητούσε δουλειά στην πόλη
Μπλούφιλντ (Bluefield) της Δυτικής Βιρτζίνια.
[11] Δυστυχώς, το
όνομα στο χειρόγραφο είναι κακογραμμένο.
[12] Από το Μεγάλο
Χωριό. Ο Μάρκος Λιάπης πήγε στην Αμερική το 1905 στην πόλη Φλόρενς της Νότιας
Καρολίνας και εργάστηκε μέχρι το 1913, που επέστρεψε πίσω. Έγινε ξενοδόχος
φαγητού (εστιάτορας). Η γυναίκα του λεγόταν Αθηνά. Το 1914, σε ηλικία 44 ετών,
ξαναπήγε στον ίδιο προορισμό, στο εκεί κατάστημά του (in
his shop).
[13] Από το Βούτυρο. Πήγε το 1910στην Αμερική σε ηλικία 21
ετών. Η μητέρα του λεγόταν Καλλιόπη. Ως επάγγελμα δήλωσε υπηρέτης (servant). Προορισμός
του ήταν η Νέα Υόρκη.
[14] Σε 4 μήνες ο
Σταύρος Κομπορόζος έκανε 2 ταξίδια στην Αμερική! Πρόκειται σίγουρα για το ίδιο
άτομο, εφόσον το όνομα Δέσποινα της γυναίκας είναι ίδιο και η ηλικία είναι
περίπου η ίδια. Διαφέρουν οι τόποι προορισμού. Προφανώς υπήρχε κάποιος λόγος
για το διπλό ταξίδι, που είναι άγνωστος σε μας.
[15] Από το Κλαυσί.
Πήγε στην Αμερική για πρώτη φορά την περίοδο 1916-30, σε τόπο της Β. Καρολίνας.
Η γυναίκα του λεγόταν Γεωργίτσα. Το 1931 σε ηλικία 41 ετών, πήγε για δεύτερη
φορά, με προορισμό το Γκρήνσμπουργκ της Β. Καρολίνας.
[16] Η αρίθμηση 1 και
2 χρειάζεται για να ξεχωρίζουμε τους δύο μετανάστες με το ίδιο ονοματεπώνυμο.
[17] Είχε το
εστιατόριο Παλμέτο (Palmeto Restaurant), στην πόλη Φλόρενς (Φλωρεντία), της
Νότιας Καρολίνας.
[18] Βρέθηκε στο
αρχείο και 2η εγγραφή για τον Αθανάσιο Κομπορόζο, με τα ίδια στοιχεία, εκτός
του ποσού (είναι 45 $) και του επαγγέλματος που δήλωσε (υπάλληλος, γραμματέας).
Ταξίδεψε μαζί με το Διονύσιο Πριόβολο, με το πλοίο “France”,
δηλ. από την Ελλάδα στη Χάβρη και από τις 30 Απριλίου έφυγαν για να φτάσουν
μετά στις 7 Μαΐου στην Αμερική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου