Κωνσταντίνος Παν. Αγαθοκλής

Πρωτοπόροι βιομήχανοι στη Φθιώτιδα

 

Προλεγόμενα

Κωνστ. Π. Αγαθοκλής

   Στην αρχή ήταν … η ιδέα. Είναι όμως απαραίτητο και το προχωρημένο μυαλό για να αξιοποιήσει την ιδέα. Επιπλέον χρειάζεται και ο δραστήριος χαρακτήρας, για να υλοποιήσει όσα οργάνωσε με το δημιουργικό μυαλό του. Όπως συμβαίνει στην ιστορία, για άριστο αποτέλεσμα είναι απαραίτητη η ευνοϊκή συγκυρία. Φαίνεται ότι στην οικογένεια Αγαθοκλή λειτούργησαν όλοι οι ευεργετικοί παράγοντες, για να γίνει ένα τεράστιο εργοστάσιο και μια εκτεταμένη εμπορική εταιρία, στη Φθιώτιδα και ειδικά στη Στυλίδα, μετατρέποντας το όνειρο σε πραγματικότητα.

   Στην παρούσα εργασία, θα δοθεί η προσπάθεια της οικογένειας Αγαθοκλή, με βασικό εκπρόσωπο τον Κωνσταντίνο, να λειτουργήσει στη Στυλίδα μια μεγάλη βιομηχανική μονάδα, με παράλληλη εμπορική δράση, εγκαινιάζοντας  τη βιομηχανική εποχή στην κεντρική Στερεά Ελλάδα.

Α. Η αρχή και η καταστροφή

   Ο Παναγιώτης Αγαθοκλής καταγόταν από το Άργος. Εγκαταστάθηκε στον Πειραιά, όπου είχε κατάστημα Γενικού Εμπορίου (μεγαλομπακάλικο της εποχής). Εκεί έκανε και την οικογένειά του.

   Τέκνα του ήταν : Ηρακλής (;-1894), Κωνσταντίνος (;-1908), Σωτήριος (;-1918), Γεώργιος (;-1921), Αριστείδης[1] (;-1921) και (κόρες) Μαριγώ, Καλλιόπη (;-1902), Αρχοντούλα. Όλα τα άρρενα τέκνα ασχολήθηκαν με το εμπόριο αρχικά στον Πειραιά. Δυστυχώς δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για τα πρώτα χρόνια της εμπορικής δραστηριότητας της οικογένειας.

   Ο Παναγιώτης Αγαθοκλής συνέλαβε την ιδέα να ιδρύσει μια βιομηχανική μονάδα τροφοδοσίας του στρατού με ψωμί κυρίως, αλλά και με άλλα τρόφιμα. Θυμίζουμε ότι μέχρι το 1881, τα σύνορα του ελληνικού κράτους ήταν στην οροσειρά της Όθρυος, η δε Φθιώτιδα ήταν μεθοριακός νομός. Η συγκοινωνία γινόταν με πλοία από το λιμάνι της Στυλίδας. Σιδηρόδρομος και οδικό δίκτυο δεν υπήρχαν.

   Στη Φθιώτιδα παρέμεναν σημαντικές στρατιωτικές μονάδες, αλλά και αποσπάσματα της χωροφυλακής λόγω της εκτεταμένης ληστείας, στα χρόνια εκείνα. Το μεγάλο πρόβλημα της σίτισης (κυρίως για το ψωμί) μπορούσε να λυθεί με ένα συγκρότημα αλευρομύλων, ζυμωτηρίων και κλιβάνων (φούρνων). Ο Πειραιάς ήταν λιμάνι, αλλά ήταν μακριά από τη ζώνη διάθεσης αυτών των προϊόντων, η δε μεταφορά τους με πλοίο θα αργούσε αρκετά και είχε επιπλέον κόστος.

  Έτσι, στα μέσα της δεκαετίας 1860-70, ο Παν. Αγαθοκλής επέλεξε τη Στυλίδα, που διέθετε λιμάνι και ήταν κοντά στη Λαμία. Αγόρασε μικρή παραλιακή έκταση (στο λιμάνι) και έκτισε το πρώτο ατμοκίνητο εργοστάσιο, που λειτουργούσε με κάρβουνο, για θέρμανση των φούρνων και για τη λειτουργία-κίνηση των μηχανών με τη βοήθεια ατμομηχανής.

   Το 1869 το εργοστάσιο του Παν. Αγαθοκλή ήταν σε λειτουργία, αλλά - δυστυχώς - πήρε φωτιά και κάηκε (δεν είναι γνωστή η αιτία). Την ίδια χρονική περίοδο τα παιδιά του Κωνσταντίνος, Σωτήριος και Ηρακλής ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στη Στυλίδα.

Β. Αναδημιουργία και πλήρης ανάπτυξη

   Από τα παιδιά της οικογένειας, ο Κωνσταντίνος Αγαθοκλής ήταν εκείνος που δραστηριοποιήθηκε αμέσως. Ήταν κοινωνικό άτομο, με σημαντικές γνωριμίες στον πολιτικό κόσμο της εποχής. Με τη βοήθεια πολιτευτών και βουλευτών και ασκώντας πίεση προς την κυβέρνηση του Θρασ. Ζαΐμη, εγκρίθηκε νομοσχέδιο στη Βουλή (στις 8-11-1869), με το οποίο δόθηκε η δυνατότητα στην κυβέρνηση :

(α) να παραχωρήσει στον ίδιο την ελώδη έκταση, στην παραλιακή περιοχή του λιμανιού της Στυλίδας και μπροστά στο κτίριο του εργοστασίου Αγαθοκλή, για αποξήρανση και ανέγερση των αποθηκών του.

(β) να εγγυηθεί το Υπουργείο Οικονομικών για τη χορήγηση δανείου 100.000 δρχ. στον Παναγ. Αγαθοκλή για “ανοικοδόμηση του πυρποληθέντος ατμοκινήτου εργοστασίου του στη Στυλίδα”.

    Επιπλέον, από την Εθνική Τράπεζα Ελλάδος έλαβε δάνειο 200.000 δρχ. για τον ίδιο σκοπό.

Έτσι, το 1870 το εργοστάσιο ανακαινίστηκε[2] και προσαυξήθηκε με Κλωστήριο “εκ 1500 ατράκτων” και Αλευροποιείο “εκ τριών μυλολίθων” (από Άγγλους μηχανικούς). Για τις εγκαταστάσεις, μηχανήματα, κλπ. ο Κων. Αγαθοκλής δαπάνησε 500.000 δραχ., ενώ η κυβέρνηση Θρασ. Ζαΐμη εγγυήθηκε μόνο τις 100.000 δρχ. Από το Σεπτέμβριο 1870 το Κλωστήριο ήταν έτοιμο να λειτουργήσει ξανά, με τη συλλογή του νέου βάμβακος.

Το εργοστάσιο Κ. Π. Αγαθοκλή στη Στυλίδα

   Τώρα, οι κτιριακές εγκαταστάσεις κάλυπταν σχεδόν όλη την έκταση του λιμανιού της Στυλίδας, με προέκταση στη θάλασσα “μεταξύ προκυμαίας, του λιμένος και της πόλεως Στυλίδος”. Το συνολικό εμβαδό του εργοστασίου (για τα μηχανήματα και οι αποθήκες) ήταν 8.500 τετρ. πήχεις[3]. Γύρω από τις αποθήκες διέθετε λιμενίσκο “καλώς και τεχνικώς κατασκευασμένον”, από τον οποίο γίνονταν φορτώσεις και εκφορτώσεις των πρώτων υλών και των έτοιμων προϊόντων. Χαρακτηριστικό ήταν το πανύψηλο φουγάρο του, όπως και ο διαπεραστικός ήχος της σειρήνας, που λειτουργούσε  με ατμό.

  Την περίοδο αυτή πρέπει να πέθανε και ο Παναγιώτης Αγαθοκλής. Το 1872 συστάθηκε[4] ομόρρυθμη εμπορική Εταιρία με τίτλο “Κ. Π. Αγαθοκλής και Σια” Ο.Ε., με έδρα τη Στυλίδα. Σ’ αυτή μετείχαν οι : Κωνσταντίνος, Ηρακλής, Γεώργιος, Σωτήριος Π. Αγαθοκλής και ο Ιωάννης Π. Γιαννόπουλος[5]. Οικονομικά η αξία της εκτιμήθηκε σε 438.999 δρχ., με παθητικό 244.958 δρχ.

   Το βιομηχανικό συγκρότημα στην παραλία (λιμάνι) της Στυλίδας περιλάμβανε νηματουργείο, αλευρομύλους, 40 εκκοκκιστικές μηχανές βάμβακος και υδραυλικό πιεστήριο (πρέσα) για βαμβάκι και μαλλί, μανεστροποιείο (με ζυμαρικά διαφόρων ειδών και ποιοτήτων), κλιβάνους με σκοπό την παραγωγή άρτου για το στρατό και τον πληθυσμό της περιοχής, σιδηρουργείο (με τόρνους και χυτήριο, όπου κατασκευάζονται όλα τα εργαλεία για ιδιώτες και για το εργοστάσιο).

   Το εργοστάσιο ήταν ατμοκίνητο και απασχολούσε 100 εργάτες που προέρχονταν μόνο από την περιοχή[6] Στυλίδας και Λαμίας. Μεγάλες ποσότητες των προϊόντων του (άλευρα, ζυμαρικά, νήματα, κ.ά.) εξάγονταν στην Τουρκία και σε άλλα κράτη. Ειδικά “τα νήματα του εργοστασίου Στυλίδος εγενικεύθηκαν εις όλην την Τουρκίαν, και εις αυτά ακόμη τα πλέον απόκεντρα μέρη της Τουρκίας έγιναν γνωστά, ως εκ της εκλεκτής των δε ποιότητος ζητούνται ως νήματα ελληνικά της Στυλίδος”[7]. Πρέπει να ήταν ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια στο είδος του στα Βαλκάνια.

   Από Στατιστικά στοιχεία για τις βιομηχανικές μονάδες τη Ελλάδος, μεταξύ άλλων γνωρίζουμε και την ονομαστική ισχύ των δύο εργοστασίων : Στυλίδος (ήταν 30 ίππων) και Λαμίας (ήταν 12 ίππων).

 

Γ. Επέκταση δραστηριοτήτων

   Παράλληλα, η εταιρία Κ. Π. Αγαθοκλής ανέπτυξε σημαντική εμπορική δραστηριότητα με αντικείμενο τα γεωργικά προϊόντα. Αντιπροσώπευε σε αποκλειστικότητα τα οινοπνευματώδη προϊόντα από τα Γιάλτρα Εύβοιας. Στους χώρους της Στυλίδας αποθήκευε, τυποποιούσε και έστελνε - φυσικά με πλοία - τις παραγγελίες σε πελάτες της. Για τη διάθεση των προϊόντων της είχε πρατήρια στη Λαμία, αλλά και αντιπροσώπους (για χονδρική πώληση κυρίως) στο Βόλο, στον Πειραιά, Αθήνα και αλλού.

   Η κοινωνική αναγνώριση της προσωπικότητας του Κωνσταντίνου Αγαθοκλή ήρθε με την ανάδειξή του στη θέση του δημάρχου Στυλίδας, την διετία 1874-76. Ήταν δυναμικός άνθρωπος, με καλή κατάρτιση, μεγάλο επιχειρηματικό πνεύμα και με καλό χαρακτήρα. Αγαπούσε το προσωπικό και τιμούσε την εργατικότητα και την αξιοσύνη.

Κωνσταντίνος Π. Αγαθοκλής

    Το έτος 1875, λειτουργούσε στην οδό Διάκου της Λαμίας Μανεστροποιείο (Πρατήριο) των Γεωργίου και Κωνσταντίνου Γιαννοπούλου. Στην οδό Καραϊσκάκη, υπήρχε εκκοκκιστήριο βάμβακος και παράρτημα του εργοστασίου “Φθιώτις” της Στυλίδας, του εμπόρου Αριστείδη Π. Γιαννοπούλου, που λειτουργούσε “δι’ ατμομηχανής”! Η καταγραφή αυτή έγινε το 1875, στην οποία ο Κωνσταντίνος Αγαθοκλής, αναφέρεται ως αλευροπώλης, με διεύθυνση την οδό Ερμού[8] της Λαμίας.

   Μετά τη σύσταση της εταιρίας “Κ. Π. Αγαθοκλής & Σια” Ο.Ε. (το 1872), εισήλθε ως συνεταίρος (την 1-10-1877) ο Αριστείδης Π. Γιαννόπουλος με ποσοστό 18 % στο σύνολο. Επίσης εισήλθαν ως απλοί μέτοχοι και χρηματοδότες και οι άλλοι 2 αδελφοί του.

   Μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα (το 1881),  ο Κωνσταντίνος Αγαθοκλής αγόρασε μεγάλη έκταση 8.400 στρεμμάτων (θέση “Παζαράκι”) στον εύφορο κάμπο της Θεσσαλίας, για καλλιέργεια δημητριακών (σιτάρι, καλαμπόκι, κλπ.). Προσέλαβε αγρότες και διέθεσε τα κατάλληλα μηχανήματα και εργαλεία. Ο σκοπός του ήταν να παράγει άριστη πρώτη ύλη για το εργοστάσιο της Στυλίδας. Στο κτήμα καλλιεργήθηκαν επίσης και τεύτλα για παραγωγή ζάχαρης. Θυμίζουμε ότι την περίοδο 1894-1909 λειτούργησε στη Λαζαρίνα της Θεσσαλίας το Σακχαροποιείον[9] Χρηστάκη Β. Ζωγράφου, με συνολική παραγωγή 8.000 τόνων ζάχαρης, από τεύτλα. Δυστυχώς έκλεισε, εξαιτίας του σκληρού ανταγωνισμού της ξένης ζάχαρης και της αδυναμίας να  καταπολεμηθούν οι ζωικοί εχθροί των τεύτλων.

   Το 1892, σε νέα καταγραφή[10] που έγινε από το Χ. Μακρίδη, για τη Λαμία, σημειώνεται η λειτουργία των υδροκίνητων αλευρόμυλων της εταιρίας Κ. Π. Αγαθοκλής.

   Το 1896 η εταιρία ίδρυσε νέο υποκατάστημα[11] (Πρατήριο) στη Λαμία για πώληση των προϊόντων του εργοστασίου Στυλίδας. Τον επόμενο χρόνο (1897) η εταιρία αύξησε την παραγωγή της για να ικανοποιήσει τις ανάγκες καθημερινής προμήθειας άρτου για το στρατό (το 1897 έγινε ο ελληνοτουρκικός πόλεμος). Επιπλέον προμήθευε και τρόφιμα στο στρατό.

Το ξενοδοχείο “Φθιώτις”, στα Λουτρά Υπάτης

  Η επιχειρηματική του δραστηριότητα ήταν ανεξάντλητη. Το 1898, ο Κωνσταντίνος Π. Αγαθοκλής μίσθωσε[12] από το Δημόσιο για 20 χρόνια τα Λουτρά Υπάτης για εκμετάλλευση. Προβλέφθηκαν παρατάσεις της μίσθωσης αυτής. Στα προηγούμενα χρόνια, μέχρι το 1897, τα ιαματικά μπάνια γίνονταν σε κοινή δεξαμενή. Για διαμονή των λουόμενων υπήρχαν 20 ξύλινα παραπήγματα!

   Από το 1898, βελτιώθηκε σημαντικά η κατάσταση για τους λουόμενους. Η Λουτρόπολη υδροδοτήθηκε. Ακολούθησε σχεδιασμός[13] του οικισμού των Λουτρών Υπάτης με δρόμους και νέα κτίρια. Έγιναν νέα ξενοδοχεία (όπως π.χ. το πολυτελές ξενοδοχείο[14] “Φθιώτις” που είχε και περίπτερα), εστιατόρια, τηλεγραφείο, φαρμακείο, αστυνομικός σταθμός, κλπ. Μια μέρα της εβδομάδος η Δημοτική Φιλαρμονική Λαμίας έπαιζε μουσική για την ψυχαγωγία των λουομένων.

   Από το 1901 οι μέτοχοι αποφάσισαν τη σύσταση νέας Ετερόρρυθμης Εταιρίας,  με την επωνυμία[15] “ΦΘΙΩΤΙΣ” και έδρα τη Στυλίδα. Το Κεφάλαιο αυτής ήταν 400.000 δρχ. Η διάρκεια της νέας επιχείρησης αυτής ορίστηκε στα 20 χρόνια.

   Το ίδιο έτος (1901) στην πλατεία Ομονοίας[16] (σημερινή πλατεία Πάρκου) στη Λαμία αγοράστηκε οικόπεδο, όπου οικοδομήθηκαν κτίρια[17] και χρησιμοποιήθηκαν ως κλίβανοι αρτοποιίας, ως αποθήκες και για καταστήματα. Τότε αγοράστηκαν και ακίνητα στη θέση “Μύλια”. Παράλληλα, αγοράστηκε κι άλλο οικόπεδο στο οποίο έγιναν 5 συνεχόμενα καταστήματα (χρησιμοποιήθηκαν και ως πρατήρια των προϊόντων του εργοστασίου Στυλίδας) και αποθήκες σε τμήμα[18] του οικοδομικού τετραγώνου των οδών Κολοκοτρώνη και Ροζάκη-Αγγελή.

   Την περίοδο αυτή της αλλαγής από το 19ο στον 20ό αι., οι Κωνσταντίνος και Γεώργιος Αγαθοκλής έθεσαν υποψηφιότητα και σε αλλεπάλληλες θητείες, εκλέχθηκαν βουλευτές Φθιώτιδος. Για τη συνολική προσφορά τους τιμήθηκαν από το βασιλιά Γεώργιο με παράσημο. Πολιτεύτηκε επίσης και ο Σωτήριος Π. Αγαθοκλής.

   Μετά την ίδρυση του Πιστωτικού Συνεταιρισμού Τεχνοεργατών Λαμίας το έτος 1900, ο Κωνστ. Π. Αγαθοκλής βοήθησε στη λειτουργία του με την κατάθεση σημαντικού χρηματικού ποσού.

   Η σημαντική εμπορική δραστηριότητα του Εργοστασίου της Στυλίδας, έφερε το χρόνιο ζήτημα της κατασκευής του λιμανιού της. Το έργο ανέλαβε και το 1903 ολοκλήρωσε ο μηχανικός Δημήτριος Αναστ. Διαμαντίδης. Τιμήθηκε με χρυσό βραβείο της Διεθνούς Εκθέσεως Αθηνών και με κρατικό δώρο 10.000 δρχ. Με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου η κεντρική πλατεία Στυλίδας φέρει το όνομά του.

     Τον Απρίλιο του 1903 με το ατμόπλοιο “Αμφιτρίτη” έφτασε η ελληνική βασιλική οικογένεια[19] (Γεώργιος Α’ και Όλγα) στην Αγία Μαρίνα, όπου επιβιβάστηκαν σε αμαξοστοιχία και μεταφέρθηκαν στη Λαμία. Με άλλη αμαξοστοιχία ταξίδεψαν ο υπουργός και οι λοιποί. Τους υποδέχθηκαν ο Δήμαρχος[20] Λαμίας, το Δημοτ. Συμβούλιο, ο δήμαρχος[21] Φαλάρων και επιτροπή της πόλεως Λαμίας (Τράκας, Διαμαντίδης, Ξηρός, Δράκος, Ζαγγογιάνης και Κολώνιας). Την επόμενη μέρα με έκτακτη αμαξοστοιχία και μετά με άμαξα, η βασιλική οικογένεια έφτασε στα Λουτρά Υπάτης φιλοξενούμενη του βιομήχανου Κωνσταντίνου Αγαθοκλή. Επέστρεψαν με άμαξες μέχρι το Μπεκή (σήμερα λέγεται Σταυρός) και επιβαίνοντας πάλι του σιδηροδρόμου έφτασαν στην Αγία Μαρίνα[22], απ’ όπου έφυγαν ατμοπλοϊκώς.

   Το 1904, ο Κωνστ. Π. Αγαθοκλής αγόρασε τις 4 μετοχές του αδελφού του Αριστείδη (που είχε πεθάνει το 1901), από τους κληρονόμους του. Στις 23-8-1904 έγινε τροποποίηση του Καταστατικού της Ετερόρρυθμης Εμπορικής Εταιρίας που τώρα είχε 7 μετόχους (Κων. Κούρφακας, Κ.Π. Αγαθοκλής, Αριστ. Π. Γιαννόπουλος, Δημ. Διαμαντίδης, Δημ. Βόγλης και Γεώρ. Π. Αγαθοκλής).

   Ο Κωνσταντίνος Αγαθοκλής πέθανε το 1908. Δεν παντρεύτηκε. Με μυστική διαθήκη, από τις 28-4-1908, ο Κων. Αγαθοκλής όρισε ως διάδοχο στις επιχειρήσεις τον αδελφό του Γεώργιο Π. Αγαθοκλή.

Δ. Παρακμή και εκποίηση

   Υλοποιώντας την επιθυμία του Κωνσταντίνου Π. Αγαθοκλή, στις 26-12-1913 οι κληρονόμοι δώρισαν ποσό 25.000 δρχ. για την κατασκευή του Ι. Ν. του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Λαμίας (πού ήταν από πολλά χρόνια ημιτελής).

   Ο Δημήτριος Αναστ. Διαμαντίδης (1871-1926) με συγγενική σχέση προς την οικογένεια Αγαθοκλή, ως υπουργός, το 1914 συνέβαλε στη διάνοιξη διαύλου στο λιμάνι της Στυλίδας, το οποίο ως μηχανικός είχε πριν κατασκευάσει ο ίδιος.

   Το 1916 είναι το τελικό έτος λειτουργίας της εταιρείας με την επωνυμία “Φθιώτις”. Στα επόμενα χρόνια, διαδοχικά (το 1916, το 1918 και το 1928) το εργοστάσιο της Στυλίδας, με τις υπάρχουσες πρώτες ύλες και προϊόντα, τις αποθήκες και λοιπά κτίσματα, πουλήθηκαν στις Αφούς Βασίλειο, Ελευθέριο και Πίνδαρο Χουτζούμη, που κατάγονταν από τη Λιβαδειά. Ακολούθησε διανομή του τιμήματος μεταξύ των μετόχων.

Γεώργιος Π. Αγαθοκλής

   Μετά το θάνατο του Γεωργίου Π. Αγαθοκλή (το Μάιο 1921), έγινε διανομή[23] της υπάρχουσας τότε κινητής και ακίνητης περιουσίας. Αυτή περιλάμβανε : Κτήμα “Παζαράκι” 8.400 στρεμ., εμπορική εταιρία Ο.Ε. “Γ. Π. Αγαθοκλής & Σία” στα Τρίκαλα, οικόπεδο 3.869 τετρ. πήχεων στη θέση “Καραβά” Πειραιά, έναν υδρόμυλο με οικόπεδο στη θέση “Φλαμούλι” Τρικάλων, μια οικία με λοιπά κτίσματα στην Αθήνα, ένα υδροκίνητο εργοστάσιο αλευροποιίας με την ιδιοκτησία του ύδατος και των λοιπών επίπλων και εξαρτημάτων στη θέση “Μύλια” Λαμίας και άλλους 6 συνεχόμενους υδρομύλους στην αυτή θέση.

   Το 1922 οι 4 κληρονόμοι του εργοστασίου και των λοιπών παραρτημάτων[24] στη θέση “Μύλια” Λαμίας, τα πούλησαν[25] στους Απόστολο Τσίκα, δερματέμπορο Λαμίας και Ανάργυρο Τσαμάκο, έμπορο Λαμίας.

  Οι μεγαλέμποροι Κων. Κρόκος και Αφοί Μουζέλη από το 1923 αγόρασαν το συγκρότημα πρώην Αγαθοκλή στη θέση “Μύλια” Λαμίας. Ακολούθησαν μετατροπές και στα επόμενα χρόνια λειτούργησε ως κυλινδρόμυλος με πετρελαιομηχανές, ενώ παράλληλα είχε και γεννήτρια για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος.

Αποτίμηση - Επίλογος

    Η λειτουργία για 46 χρόνια (1870-1916) μιας μεγάλης βιομηχανικής μονάδας στη Στυλίδα, είναι μοναδική περίπτωση στην ιστορία της. Αξιοποιώντας τη γεωγραφική θέση της, ο Παναγιώτης Αγαθοκλής και μετά ο γιος του Κωνσταντίνος, έφερε τη βιομηχανική εποχή στον τόπο και δημιούργησε τους πρώτους βιομηχανικούς εργάτες του. Στην ωφέλεια έχουμε :

·         Την απασχόληση 100 και πλέον εργατών από την περιοχή αυτή, για πολλά χρόνια.

·         Αντίστοιχη απασχόληση δημιουργήθηκε στους υδρομύλους της Λαμίας, στο εκκοκκιστήριο και στα πρατήρια των υποκαταστημάτων.

·         Την κατασκευή - λόγω του εργοστασίου - του λιμανιού της Στυλίδας (το έτος 1903).

·         Την εκβάθυνση του λιμανιού της στη συνέχεια, ώστε να δέχεται μεγαλύτερα πλοία.

·         Την αξιοποίηση της ιαματικής πηγής Υπάτης, με τη βελτίωση της υποδομής της. Αν δε ο Κωνσταντίνος Αγαθοκλής ζούσε περισσότερα χρόνια, ίσως ξεπερνούσε άλλες σπουδαίες ευρωπαϊκές λουτροπόλεις.

   Θεωρώ επιβαλλόμενη την απόδοση της οφειλόμενης τιμής στον Κωνσταντίνο Π. Αγαθοκλή, από το δήμο Στυλίδας, αλλά και το δήμο Λαμίας. Χωρίς να είμαι απόλυτα βέβαιος, θεωρώ πως ούτε σ’ έναν δρόμο δεν έδωσαν το όνομά του στη Στυλίδα, στη Λαμία και στα Λουτρά Υπάτης. Κρίμα …

Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

                φυσικός

----------------------------

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ

1.    Παλιά συμβόλαια διάφορα.

2.    εφ. ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ, 1870

3.    εφ. ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, 1903, Αθήναι.

4.    Κων/νου Χ. Φλώρου : “Κωνσταντίνος Παν. Αγαθοκλής και Σια”, περ. ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1987, σελ. 35-61, Λαμία.

5.    Χ. Μακρίδου : “ΟΔΗΓΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ”, Εμπόριον, Βιομηχανία, Διοίκησις, κλπ., 1892-93, εν Αθήναις.

6.    Χρήστου Χειμωνά : "Σελίδες για τη Λαμία του 1875", περ. ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1987, σ. 76-84, Λαμία.

7.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Προσπάθειες παραγωγής ζάχαρης στην Ελλάδα”, εφ. ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ, φ. 20660, σελ. 6, 25 Ιουλ. 2014, Λαμία.

8.    Δημητρίου Νάτσιου : “Ιστορία της Στυλίδας”, 1989, Στυλίδα.

9.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ηλεκτρική Εταιρία Λαμίας”, περ. ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 2003, σελ. 94-111, Λαμία.

10.  Ιστοσελίδα http://www.kaliterilamia.gr

11.  Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ο σιδηρόδρομος στη Φθιώτιδα”, περ. ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 2011, Λαμία.

12.  Ιστοσελίδα http://www.hotel-lux.gr

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Από τις αρχές του 1890 εγκαταστάθηκε στα Τρίκαλα, όπου έγινε αλευροβιομήχανος.

[2]  εφ. ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ, σ. 2, Αύγ. 1870, Λαμία.           

[3] 1 τετραγωνικός πήχης ισούται με :  9/16 τετραγ. μέτρα  ή  0,5625 τετραγ. μέτρα. Οι 8.500 τετρ. πήχεις ισοδυναμούν με 4.781,25 τ.μ., δηλ. το εμβαδόν του εργοστασίου ήταν κοντά στα 5 στρέμματα.  

[4] Συμβόλαιο έγινε στις 17 Δεκεμβρίου 1872.

[5] Ήταν γαμπρός στην αδελφή τους Καλλιόπη.

[6] Είχε εργάτες ακόμα και από τη Σούρπη Αλμυρού, που τότε υπαγόταν στη Φθιώτιδα.

[7] Χρήστου Χειμωνά : "Σελίδες για τη Λαμία του 1875", περ. ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1987, σ. 76-84, Λαμία.

[8] Είναι η σημερινή οδός Αποστ. Κουνούπη.

[9] Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Προσπάθειες παραγωγής ζάχαρης στην Ελλάδα”, εφ. ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ, φ. 20660, σελ. 6, 25 Ιουλ. 2014, Λαμία.

[10] Χ. Μακρίδου : “ΟΔΗΓΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ”, Εμπόριον, Βιομηχανία, Διοίκησις, κλπ., 1892-93, εν Αθήναις.

[11] Συμβόλαιο αριθ.19938/1896 συμβόλαιο του συμβολαιογράφου Λαμίας Π. Μαυρίκα.

[12] Συμβόλαιο αριθ. 13896/1898.

[13] Ως πρότυπο είχε τα λουτρά Carlsbad.

[14] Στην πρόσοψη του ξενοδοχείου υπήρχε μαρμάρινη προτομή του Κωνστ. Αγαθοκλή. Καταστράφηκε την περίοδο της Κατοχής.

[15] Άξιο παρατήρησης είναι ότι “ΦΘΙΩΤΙΣ” ονόμασε τη νέα εταιρία, όπως και το πολυτελές ξενοδοχείο τα Λουτρά Υπάτης.

[16] Συμβόλαιο αριθ. 327/1901 του ειρηνοδίκη Φαλάρων Ι. Π.  Παναγοπούλου.

[17] Το 1919 αυτά τα ακίνητα (αποθήκη άλατος τότε, το συνεχόμενο πεταλωτήριο και το υπόλοιπο) πουλήθηκαν από τον κληρονόμο Παύλο Γιαννόπουλο στο Δημήτριο Αγραφιώτη, σανδαλοποιό, κάτοικο Λαμίας.

[18] Αγοράστηκαν το 1919 από τους Αφούς Ευστάθιο, Αργύρη και Γεώργιο Δ. Βογιατζή, εξ Αλμυρού Βόλου και το Δημήτριο Ριζ. Βογιατζή, εκ Γούρας.

[19] εφ. ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ, με τίτλο “Η εθνική εορτή της Λαμίας – Άφιξις της βασιλικής οικογενείας”, 23-4-1903.

[20] Ήταν ο Νικόλαος Αναστ. Κρίτσας (1847-1931).

[21] Ήταν ο Αθανάσιος Χρ. Λασκόπουλος (1856-1934).

[22] Με ατμάκατο, η βασιλική οικογένεια μετέβη στη Στυλίδα, σε εκπλήρωση υπόσχεσης για εκεί σύντομη επίσκεψη.

[23] Συμβόλαιο αριθ. 68961/11-5-1922, του συμβολαιογράφου Αθηνών Ι. Οικονομοπούλου.

[24] Κάποια ακίνητα του συγκροτήματος Αγαθοκλή στην περιοχή αυτή, μέχρι το 1901 είχαν πουληθεί τμηματικά και αγοράστηκαν από γνωστούς κτηματίες της Λαμίας (Χρ. Βλαχάκη, Αριστείδη Σκληβανιώτη, Θεόδωρο & Κωνστ. Δυοβουνιώτη, Κομνά Τράκα, Κάρολο Μέρλιν, κ.ά.)

[25] Συμβόλαιο αριθ. 3491/21-10-1922, του συμβολαιογράφου Αθηνών Β. Λαχανά.