Ιδιωτικές Κλινικές Λαμίας (Β’ Mέρος)

Χειρουργική Κλινική Ζάχου Ζάχου

   Ο Ζάχος Ζάχος γεννήθηκε το 1898 στο Κηφισοχώρι (Κάτω Τιθορέα Λοκρίδας). Οι γονείς του ονομάζονταν Κωνσταντίνος και Ζωή. Μετά τις γυμνασιακές σπουδές του εισήλθε στην ιατρική σχολή Αθηνών. Πήρε το πτυχίο του και μετά ειδικεύτηκε στη χειρουργική.

    Από το 1922 άρχισε την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος στη Λαμία. Το 1923 γράφτηκε στον Ιατρικό Σύλλογο Φθιώτιδας. Το 1926 παντρεύτηκε την Πολυξένη Νικ. Δούκα, κόρη εμπόρου ξυλείας και δομικών υλικών στη Λαμία.

   Μετά τις σπουδές του (το 1928-29) πήγε στο εξωτερικό και ειδικεύτηκε στη χειρουργική αντιμετώπιση της φυματιώσεως. Έγινε γνώστης των τελευταίων μεθόδων, στα Πανεπιστήμια Βερολίνου, Μονάχου, Βιέννης, Παρισίων και Βρυξελλών.

  Ετοιμάζοντας την επιστροφή και εγκατάστασή του στη Λαμία, διαφημίστηκε επί 6μηνο στην εφημερίδα Η ΕΠΑΡΧΙΑ[1] το έτος 1931. Δημιούργησε Χειρουργική ή Παθολογική Κλινική, επί της οδού Ρήγα Φεραίου (αριστερά ανεβαίνοντας). Η σχετική διαφήμιση δίνεται δίπλα.

   Επιστρέφοντας στους πρώτους μήνες του 1932 στη Λαμία, άνοιξε ιατρείο,  αντί Κλινικής, και μάλιστα ιδιόκτητο παρά την πλατεία Λαού. Εκεί  ήταν και το σπίτι του[2], στη γωνία των οδών Καραϊσκάκη και Ερμού[3]. Τον ενδιέφεραν περιστατικά φυματιώσεως[4], για τα οποία είχε κάνει ειδικές σπουδές. Στην εφημερίδα Η ΕΠΑΡΧΙΑ γράφτηκε :

«Ο ιατρός κ. Ζ. Κ. Ζάχος αποπερατώσας τας σπουδάς του  επέστρεψεν εκ του τελευταίου ταξιδίου και δέχεται εις το ιδιόκτητον ιατρείον του παρά την Πλατείαν Λαού. Διάγνωσις και θεραπεία της φυματιώσεως εις όλα τα στάδια …» [5]

   Το Μάρτιο 1929 ιδρύθηκε στη Λαμία η Αντιφθισική Εταιρία Φθιωτιδοφωκίδας. Για το τμήμα της Λαμίας διόρισε το χειρούργο γιατρό Ζ. Ζάχο, που πρόσφατα είχε κάνει ειδικές σπουδές και δέχτηκε να εργαστεί δωρεάν για τους φυματικούς μας. Ο τοπικός τύπος επαίνεσε το διορισμό και το γιατρό για τη φιλάνθρωπη και αφιλοκερδή απόφασή του :

«Πολύ επιτυχής ο διορισμός του χειρουργού ιατρού κ. Ζάχου Κ. Ζάχου εις το τμήμα της Αντιφθισικής Εταιρείας εν Λαμία διότι είναι και ο μόνος εις τον τόπον μας, όστις σπούδασε επί μακρόν εις την Γερμανίαν ειδικός φυματιολόγος και είναι και αξιέπαινος διότι προσεφέρθη να εργασθεί εις την Αντιφθισικήν Εταιρείαν δωρεάν χάριν των δυστυχών φυματικών.» [6]

    Συνεργάστηκε με την Κλινική Κων. Καρυαμπά, όπου και χειρουργούσε. Στο ιατρείο του δεχόταν ασθενείς. Οι φτωχοί εξετάζονταν δωρεάν[7]. Το μήνα Αύγουστο 1932 είχε εξετάσει 84 ασθενείς. Χρησιμοποιούσε μοντέρνα για την εποχή του μέσα[8] νάρκωσης και αναισθησίας, όπως “ενδοφλέβια υπνογόνος ένεσις, ενδοραχιαία αναισθησία, αναισθησία της ρίζης των νεύρων, τοπική αναισθησία, κ.ά.”

Διαφήμ. στην εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 1933, Λαμία

   Από το 1932 που επέστρεψε από τη Γερμανία και λειτουργούσε το ιατρείο του στη Λαμία μέχρι τα μέσα του 1933 δέχθηκε για περίθαλψη[9] στο ιατρείο του 8.250 ασθενείς, στους οποίους έγιναν 1.150 χειρουργικές επεμβάσεις και οι αναγκαίες μικροβιολογικές εξετάσεις αφιλοκερδώς. Ταυτόχρονα ο Ζ. Ζάχος με την ιδιότητα του γιατρού της Αντιφθισικής Εταιρίας Λαμίας περιέθαλψε δωρεάν πολλούς φυματικούς με ακτινοσκοπήσεις, με χειρουργικές επεμβάσεις και ανάλογη θεραπεία.

      Για τα παιδικά νοσήματα, τύπωσε και μοίρασε σε μητέρες 1500 έντυπα (βιβλιάρια) με οδηγίες για την περιποίηση των βρεφών. Επίσης άλλα έντυπα έδωσε με οδηγίες σε έγκυες γυναίκες και λεχώνες. Σε τραυματισμούς από αυτοκίνητα η ανταπόκρισή του ήταν άμεση.

    Χρησιμοποίησε – όπως και οι περισσότεροι ελεύθεροι επαγγελματίες - τη διαφήμιση[10] στις εφημερίδες της εποχής, όπως :

«Ο ιατρός κ. Ζάχος χειρουργεί από σήμερον εις την Κλινικήν κ. Καρυαμπά τους πάσχοντας

εκ χειρουργικών νοσημάτων και εργάτας άνευ αμοιβής. Οι πάσχοντες θα πληρώνουσι μόνον

μικρά νοσηλεία εις την Κλινικήν εξ 100 έως 120 δραχ. ημερησίως.»

    Παράλληλα, βρήκε χρόνο να αρθρογραφήσει σε τοπικές εφημερίδες, με ιατρικά θέματα, όπως π.χ. «Η σκωληκοειδίτις» στην εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ[11] στις 29-7-1933. Ενημερωνόταν συνεχώς, με δραστηριότητα ανεξάντλητη, όσο και σημαντική διάθεση προσφοράς. Ήταν πολύ καλός γιατρός[12].

     Η έντονη αυτή επαγγελματική παρουσία του Ζ. Ζάχου ενόχλησε τους άλλους γιατρούς, με αποτέλεσμα να αποτελέσει θέμα στο Δ.Σ. του Ιατρικού Συλλόγου Φθιώτιδας, για παραβίαση της ιατρικής δεοντολογίας[13]. Αποφασίστηκε να γίνει παρατήρηση, ώστε να μην υπερβαίνει τα δικαιώματα της ειδικότητας του χειρούργου και να μην εξετάζει ασθενείς δωρεάν, ελκύοντας πελατεία. Το 1935  του χορηγήθηκε ξανά πιστοποιητικό ειδικότητας χειρούργου.

     Στην κατάταξη[14] των επιτηδευματιών του 1934, από οικονομική άποψη, ο Ζ. Ζάχος κατατάχτηκε στην 6^η κλάση, με φόρο επιτηδεύματος 1.920 δρχ. (σε αξία της εποχής εκείνης). Είχε αμερικάνικο αυτοκίνητο μάρκας Mc Farlan.

     Το 1941 διορίστηκε γιατρός στο νέο τότε Γενικό Νοσοκομείο Λαμίας, που στεγαζόταν σε ενοικιασμένο κτίριο της οδού Βενιζέλου. Το 1950 ανέλαβε Διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής του Νοσοκομείου, που έχει πλέον μεταφερθεί στο δικό του κτίριο (στην οδό Φλέμιγκ). Συνταξιοδοτήθηκε το 1972.

     Δραστήριο μέλος του Ιατρικού Συλλόγου Φθιώτιδας. Εξελέγη μέλος του Δ.Σ. και αναδείχθηκε στο ύπατο αξίωμα του Προέδρου του Ιατρικού Συλλόγου την περίοδο 1948-51.

     Το 1951 κατήλθε στις δημοτικές εκλογές, ως δημοτικός σύμβουλος, με το ψηφοδέλτιο του επίσης γιατρού Ευάγγ. Μυρεσιώτη και πλειοψήφησε παίρνοντας 1789 ψήφους. Τότε όμως δήμαρχος εκλέχτηκε ο Σπύρος Π. Πετρόπουλος για την περίοδο (1951-54).

    Δυστυχώς δεν απέκτησε παιδιά. Πέθανε στις 26-8-1978, σε ηλικία 80 ετών.

 

   Παθολογική Κλινική Ξενοφώντα Λ. Μανούκου

   Γεννήθηκε  το 1902 στο Σάλεσι Αττικής. Σπούδασε και έγινε γιατρός παθολόγος στην Αθήνα. Επί 2 χρόνια έκανε εξάσκηση στο Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός». Πήγε στο Παρίσι για επιπλέον τριετείς σπουδές στην Παθολογία, αποκτώντας την ειδικότητα του Ειδικού Παθολόγου. 

   Από το 1926 άρχισε να ασκεί το ιατρικό επάγγελμα. Στη Λαμία εγκαταστάθηκε μόνιμα τα μέσα της δεκαετίας 1930-40. Δεχόταν και εξέταζε ασθενείς στο Φαρμακείο Ελευθ. Δασκαλοπούλου. Ιδρύει Ιδιωτική Παθολογική – Παιδιατρική και Χειρουργική Κλινική[15], σε κτίριο που βρίσκεται στη Β-Δ γωνία των οδών Βενιζέλου[16] και Πατρόκλου, ιδιοκτησίας Γ. Γρίβα (το κτίριο υπάρχει και σήμερα). Την είχε ονομάσει «Ο Ευαγγελισμός». Τα εγκαίνια έγιναν στις 9 Αυγούστου 1936.

Διαφήμ. στην εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 1933, Λαμία.

   Η εφημερίδα Η ΕΠΑΡΧΙΑ, στις 12 Αυγούστου 1936 έγραψε : «Την Κυριακή 9^ην τρέχοντος [1936] το απόγευμα εγένοντο τα εγκαίνια της Παθολογικής-Παιδιατρικής και Χειρουργικής Κλινικής «Ο Ευαγγελισμός» του ιατρού κ. Ξεν. Μανούκου. … Θα λειτουργεί καθ’ εκάστην εξωτερικόν ιατρείον …, κλπ. »

     Μετά το 1937 υποχρεώθηκε (όπως όλοι οι γιατροί) να μην εξετάζει ασθενείς σε φαρμακείο και απέκτησε ιατρείο[17], στην οδό Βύρωνος (επάνω από το Μικροβιολογικό Εργαστήριο του Θεμ. Σκουτέλη). Επίσης δεχόταν ασθενείς και στην Κλινική του. Για μικρό χρονικό διάστημα (το καλοκαίρι του 1940) συνεργάστηκε στην Κλινική του ο γιατρός Κωνσταντίνος Τζαμάλας.

     Στις αρχές του 1940 μνηστεύθηκε[18] την Ήρα Βαγιάννη.  Μετά από 3 μήνες,  στις 29-4-1940 τέλεσαν τους γάμους[19] των στην Αθήνα. Μετά όμως από 5 μήνες, στις 7-9-1940[20], ο γιατρός Ξενοφ. Μανούκος πέθανε[21], σε ηλικία 38 ετών. Ίσως είναι μια από τις σπάνιες τραγικές περιπτώσεις σύντομης ζωής, όπου η χαρά του γάμου συνάντησε γρήγορα τη λύπη του θανάτου.

    

         ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Βλ. εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 19-5-1931, Λαμία.

[2] Βλέπε Αθαν. Μπαλωμένου : «Δρόμοι, καταστήματα και ιδιοκτησίες στην προπολεμική Λαμία  (1930-40)», περιοδ. Φθιωτικά Χρονικά έτους 2001, Λαμία.

[3] Μετονομάστηκε σε οδό Τρούμαν και τελικά σε οδό Αποστ. Κουνούπη.

[4] «Επέστρεψε προχθές εκ Βερολίνου, ο χειρούργος ιατρός κ. Ζάχος Κ. Ζάχος, ένθα είχε μεταβεί τον παρελθόντα Αύγουστον δια να παρακολουθήσει τας προόδους της επιστήμης και ιδίως τας νεωτέρας μεθόδους δια την θεραπείαν της φυματιώσεως.» [εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 5-4-1932, Λαμία.

[5] εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ,  30-4-1932, Λαμία.

[6] εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 26-5-1932, Λαμία.

[7] «Ο χειρούργος ιατρός Ζ. Κ. Ζάχος αποπερατώσας τας σπουδάς του εις τα Πανεπιστήμια Βερολίνου, Μονάχου, Βιέννης, Παρισίων και Βρυξελλών χειρουργεί εις την Κλινικήν του κ. Κων. Καρυαμπά. Δέχεται δε εις το ιατρείον του καθ’  εκάστην. Τους πτωχούς δωρεάν.» [Διαφήμιση στην εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 23-8-1932, Λαμία]

[8] εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 8-9-1932, Λαμία.

[9]  εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 25-7-1933,Λαμία.

[10]  Από την εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 16-7-1932, Λαμία.

[11]  Άρθρο του ιατρού Ζ. Ζάχου, στην εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ,  29-7-1933, Λαμία.

[12] Είχε κάποια τάση αριστοκρατίας, για να ξεπεράσει την αγροτική του προέλευση (Από τη μνήμη του αείμνηστου φαρμακοποιού Ανάργ. Πιπιλίγκα)

[13] Πρόβλημα αποτέλεσε επίσης ότι ο χειρούργος Ζ. Ζάχος που ήταν πριν μαζί στην Κλινική του Κ. Καρυαμπά και από το Μάιο του 1933 εμφανίστηκε συνεργαζόμενος με το νέο ιατρείο-κλινική των Καρπούζα-Πενταγιώτη. Η καταγγελία έγινε από τον Κ. Καρυαμπά. Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου ήταν ο Στ. Τσιμπούρης.

[14] «Κατάταξη των επιτηδευματιών του 1934», στην εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 27 Μαρτίου 1934, Λαμία.

[15] «Την Κυριακή 9^ην τρέχοντος το απόγευμα εγένοντο τα εγκαίνια της Παθολογικής-Παιδιατρικής και Χειρουργικής Κλινικής «Ο Ευαγγελισμός» του ιατρού κ. Ξεν. Μανούκου. … Θα λειτουργεί καθ’ εκάστην εξωτερικόν ιατρείον … κλπ.» [εφ. «Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 12 Αυγ. 1936, Λαμία]

[16] Παλιότερα η οδός Βενιζέλου λεγόταν οδός Γκουαλέν.

[17] Από Γνωστοποίηση στην εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, φ. 1412, σ. 4, Πέμπτη 8-2-1940, Λαμία : «Ο Παθολόγος ιατρός Ξ. Μανούκος θα δέχεται του λοιπού τους εκ παθολογικών νοσημάτων πάσχοντας εν τω νέω ιατρείω του, οδός Βύρωνος (άνω όροφος Μικροβιολογικού Εργαστηρίου κ. Σκουτέλη) ως και εν τη Κλινική του. Αριθ. τηλ. 2-62.»

[18] βλ. εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 10-1-1940, Λαμία.

[19] βλ. εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ,  9-5-1940, Λαμία.

[20] Στο αρχείο του Ιατρικού Συλλόγου Λαμίας έχει γραφεί ότι απεβίωσε στις 25-8-1940.

[21] βλ. εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 7-7-1940, Λαμία.