Γιατροί της δυτικής Λοκρίδας (1860-1960)

Πρόλογος

    Η παρούσα εργασία αποτελεί τμήμα μιας ανέκδοτης μεγάλης εργασίας-μελέτης με τίτλο “Οι γιατροί της Φθιώτιδας (1860-1960)”, που ολοκληρώθηκε το 2009.

   Κατά την προγενέστερη περίοδο 1835-1881, η Λαμία αριθμούσε 35 γιατρούς, που κατάγονταν από διάφορα μέρη (Ήπειρο, Επτάνησα, κλπ.), αλλά οι περισσότεροι προέρχονταν από οικογένειες της Λαμίας.

   Στη διάρκεια του μισού 19ου αι. και του άλλου μισού 20ού αι. (1860-1960) στην ακριτική (πριν το 1881) Φθιώτιδα που πέρασε χρόνια πολέμων, ληστοκρατίας, Κατοχής, Εμφυλίου με συνθήκες φτώχειας του αναλφάβητου στην πλειοψηφία λαού, το λειτούργημα του γιατρού ήταν ένας άθλος. Χωρίς να υπάρχει δευτεροβάθμια νοσοκομειακή περίθαλψη, ο γιατρός γενικής ιατρικής φτάνοντας στον τόπο του ασθενή και διαθέτοντας ελάχιστα μέσα, έπρεπε να διαγνώσει την ασθένεια, να συστήσει φάρμακα, αλλά και να επέμβει άμεσα για να σώσει κάποια ζωή που κινδύνευε.

    Πηγή της προσπάθειας αυτής αποτέλεσε το υπάρχον αρχείο των Ιατρικών Συλλόγων Φθιώτιδας και Λοκρίδας (δεν βρέθηκε αντίστοιχο του Δομοκού). Σε διάρκεια ενός αιώνα (1860-1960) καταγράφηκαν 363 γιατροί που εργάστηκαν στον φθιωτικό χώρο. Τα ελλειμματικά (ή περιορισμένα) στοιχεία εμπλουτίστηκαν ή διορθώθηκαν από άλλα αρχεία ή τρόπους τεκμηρίωσης, ώστε να διασφαλιστεί η ακρίβειά τους.

    Ως καταληκτικός χρόνος της προκείμενης εργασίας τέθηκε το έτος 1960, εφόσον έπρεπε να οριοθετηθεί το υλικό για να είναι δυνατή και η μελέτη του. Είναι προφανές ότι όσοι γιατροί απέκτησαν άδεια άσκησης επαγγέλματος μετά το 1960 δεν περιλήφθηκαν στην παρούσα εργασία. Αποτελούν αντικείμενο μιας επόμενης, που θα συμπληρώσει το “παζλ” αυτής της κοινωνικής τάξης.

   Οφείλω και αποδίδω τις ευχαριστίες μου σε όσους συνέβαλαν στην πραγματοποίησή της. Αναφέρω ιδιαίτερα τον τότε πρόεδρο του Ιατρικού Συλλόγου Φθιώτιδος (Ι.Σ.Φ.) κ. Κων. Χαντζή για την εμπιστοσύνη του στο σεβασμό της  χρήσης των στοιχείων του αρχείου.

   Η βοήθεια των αιρετών εκπροσώπων των τοπικών κοινωνιών ήταν πολύ σημαντική και τους ευχαριστώ. Η άμεση ανταπόκρισή τους για εμπλουτισμό των στοιχείων της εργασίας αυτής αποτελεί ελάχιστο δείγμα της ευαισθησίας τους και της αγάπης για τους γιατρούς που υπηρέτησαν τον τόπο τους.

-----------------------------------------------

Σημείωση : Όπου υπάρχει η ένδειξη [ΦΘ] σημαίνει ότι τα στοιχεία ελήφθησαν από το αρχείο του Ιατρικού Συλλόγου Φθιώτιδος, ενώ όπου υπάρχει [ΛΟΚ] τα στοιχεία ελήφθησαν από το αρχείο του Ιατρικού Συλλόγου Λοκρίδας.

Γενικά στοιχεία γιατρών της δυτικής Λοκρίδας

   Περιλαμβάνει τις επόμενες κωμοπόλεις και χωριά, όπου εγκαταστάθηκαν γιατροί και προσέφεραν ιατρικές υπηρεσίες : Αμφίκλεια (Δαδί), Κηφισοχώρι (Κάτω Τιθορέα), Βελίτσα  (Τιθορέα), Δραχμάνι (Ελάτεια), Μπεσχένι Ελάτειας, Πολύδροσο, Παλαιοχώρι, Παύλιανη και Οίτη.

   Με αριθμητικά στοιχεία καταγράφηκαν 35 γιατροί συνολικά που κατανεμήθηκαν ως εξής : 13 γιατροί στην Αμφίκλεια, στη Βελίτσα 4, στην Κάτω Τιθορέα 4, στην Ελάτεια 7, στο Μπεσχένι Ελάτειας 3, και από ένα γιατρό στο Πολύδροσο, στο Παλαιοχώρι, στην Παύλιανη και στην Οίτη.

    Αναλυτικά στοιχεία γιατρών για κάθε τόπο χωριστά, με βάση τα Βιβλία μητρώου των Ι. Σ. Λοκρίδας και Ι. Σ. Φθιώτιδας :

Στην Αμφίκλεια (Δαδί) :

   Είναι η πρωτεύουσα της Δυτικής Λοκρίδας, με το μεγαλύτερο πληθυσμό και φυσικά μεγαλύτερες ιατρικές ανάγκες. Από τη δεκαετία 1880-1890 ο πρώτος γιατρός που εγκαταστάθηκε ήταν ο Ευθύμιος Κ. Παπακώστας. Το 1887, ο γιατρός Ιωάννης Γ. Ξηρομερίτης  εγκαταστάθηκε πρώτα στο Δαδί, αλλά προτίμησε τελικά  το Μπεσχένι Ελάτειας. Γύρω στο 1890 έγινε η μόνιμη εγκατάσταση του γιατρού Νάκου Ζαχ. Πολιτόπουλου.

   Στα μέσα της δεκαετίας 1890-1900 εγκαταστάθηκε ο γιατρός Παναγιώτης Πέτ. Βήττας που έμεινε πολλά χρόνια. Την ίδια χρονική περίοδο, επέλεξε την ιδιαίτερη πατρίδα του για άσκηση της ιατρικής τέχνης ο γιατρός Αχιλλέας Αλκιβ. Παπαλουκάς. Δεν είναι γνωστό το έτος εγκατάστασης του γιατρού Ιωάννη Νικ. Μπάρλα, που πέθανε το 1928.

   Την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα ήρθε από μετεγκατάσταση (από το Κηφισοχώρι) ο γιατρός Δημήτριος Σωτ. Αγραφιώτης, παραμένοντας μέχρι το 1930. Ακολουθεί ο Ιωάννης Λ. Κοτρότσος, που συνδυάζει τον παθολόγο με το μαιευτήρα, προσφέροντας ιατρικές υπηρεσίες μέχρι το 1940.

   Η μεγάλη ανάγκη του τόπου για χειρούργο γιατρό καλύφθηκε από τον Ιωάννη Αναστ. Στρογγύλη, που το 1924 εγκαταστάθηκε στην Αμφίκλεια. Δυστυχώς, είχε σύντομη ζωή, εφόσον πέθανε το 1931.

   Ο ντόπιος στην καταγωγή γιατρός Ευάγγελος Αθαν. Γκρινιάτσος εγκαταστάθηκε το 1924, αλλά για μια 2ετία μόνο. Το 1931 εγκαταστάθηκε ο γιατρός Αλέξανδρος Ιωάν. Ζαβός, που άσκησε την ιατρική μέχρι τα μεταπολεμικά χρόνια.

   Από το 1938 άνοιξε ιατρείο[1] στην Αμφίκλεια ο γιατρός Νικόλαος Αθ. Σαγιάς, το δε Μάρτιο του 1939 εγκαταστάθηκε ο γιατρός Αθανάσιος Κ. Στεφανόπουλος.

   Τέλος εγκαταστάθηκε κι εργάστηκε στην Αμφίκλεια ο γιατρός Αθανάσιος Κ. Θεοφανόπουλος, για τον οποίο δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία.

   Είναι αξιοσημείωτη η παρατήρηση ότι σε πληθυσμιακά αυξημένες κοινωνίες, εξασθενεί το στοιχείο της εντοπιότητας. Έτσι διαφαίνεται η ένδειξη ότι οι γιατροί που επέλεξαν την Αμφίκλεια για άσκηση επαγγέλματος, προέρχονται από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Δυστυχώς τα στοιχεία του αρχείου είναι ελλιπή (δεν έχει πάντα καταγραφεί η καταγωγή των γιατρών) για πλήρη απόδειξη του λόγου.

   Σχετικά περισσότερα στοιχεία, όσα βρέθηκαν, δίνονται στα επόμενα :

1.       Παπακώστας Ευθύμιος του Κων/νου (1867-; ) : Γεννήθηκε στη Γλούνιστα (Δρυμαία). Σπούδασε κι έγινε γιατρός γενικής ιατρικής. Παντρεύτηκε την Ασπασία Ποδαροπούλου και απέκτησαν 5 παιδιά. Ο Ευθύμιος Παπακώστας το 1899 κατείχε την αναγκαία άδεια και εγκαταστάθηκε στην Αμφίκλεια προσφέροντας τις υπηρεσίες του. Είχε γραφεί στον Ι. Σ. Λοκρίδας και μετά τη διάλυσή του, γράφτηκε το 1946 στον Ι. Σ. Φθ/δας. Συνταξιοδοτήθηκε το 1951. [ΦΘ]

2.       Πολιτόπουλος Νάκος του Ζαχαρία (1869-1934) :  Εγκαταστάθηκε στο Δαδί, όπου προσέφερε τις ιατρικές του υπηρεσίες όλα τα χρόνια. Απεβίωσε στις 20-1-1934. [ΛΟΚ]

3.       Βήττας Παναγιώτης του Πέτρου (1872- ; ) : Εγκαταστάθηκε στο Δαδί, όπου και άσκησε την ιατρική μέχρι τη σύνταξή του. Άλλα στοιχεία λείπουν. [ΛΟΚ]

4.       Παπαλουκάς Αχιλλεύς  του Αλκιβιάδη (1872-1935) : Εγκαταστάθηκε στο Δαδί (Αμφίκλεια). Απεβίωσε το 1935, σε ηλικία 63 ετών. Άλλα στοιχεία λείπουν. [ΛΟΚ]

5.       Αγραφιώτης Δημήτριος του Σωτηρ. (1873 - ; ) : Γιατρός παθολόγος. Κατείχε την άδεια άσκησης από το 1900. Το 1902 εγκαταστάθηκε στο Κηφισοχώρι (Κάτω Τιθορέα) αρχικά και τελικά στο Δαδί (Αμφίκλεια). Από 4-3-1930 έγινε συνταξιούχος. [ΛΟΚ]

6.       Κοτρότσος Λουκάς του Ιωάννη (1892- ; ) : Έγινε γιατρός παθολόγος και μαιευτήρας. Εγκαταστάθηκε στο Κηφισοχώρι. Το 1940 έφυγε στην Αθήνα. [ΛΟΚ]

7.       Μπάρλας Ιωάννης του Νικολάου ( ; -1928) : Εγκαταστάθηκε στο Δαδί (Αμφίκλεια). Απεβίωσε το 1928. Άλλα στοιχεία λείπουν. [ΛΟΚ]

8.       Στρογγύλης Ιωάννης του Αναστασίου (1899-1931) : Σπούδασε ιατρική με ειδικότητες παθολόγου και χειρούργου. Το Φεβρουάριο 1924 απέκτησε την άδεια άσκησης επαγγέλματος και τον Ιούνιο του ίδιου έτους (1924) εγκαταστάθηκε στο Δαδί (Αμφίκλεια). Το Ιούνιο του 1931 απεβίωσε σε πρώιμη ηλικία 32 ετών. [ΛΟΚ]

9.       Γκρινιάτσος Ευάγγελος του Αθανασίου ( ; - ; ) :  Έγινε γιατρός παθολόγος. Το 1921 πήρε την άδεια άσκησης. Από το 1924 εγκαταστάθηκε στο Δαδί. Το 1926 μετοίκησε. [ΛΟΚ]

10.   Ζαβός Αλέξανδρος Ιωάν. (1902-;) : Άγνωστος ο τόπος γέννησής του. Σπούδασε γιατρός γενικής ιατρικής και το 1929 πήρε το πτυχίο του. Το 1931 απέκτησε την άδεια άσκησης επαγγέλματος. Εγκαταστάθηκε στην Αμφίκλεια. Από το 1951 έγινε μέλος του Ι. Σ. Φθ/δας. [ΦΘ]

11.   Σαγιάς Νικόλαος Αθαν. (1910-;) : Γεννήθηκε στην Αμφίκλεια. Έγινε γιατρός γενικής ιατρικής και το 1937 πήρε την άδεια άσκησης. Από το 1938 άσκησε την ιατρική τέχνη στην Αμφίκλεια. Το 1946 γράφτηκε στον Ι. Σ. Φ. Συνταξιοδοτήθηκε το 1977.[ΦΘ]

12.   Στεφανόπουλος Αθανάσιος του Κων/νου ( ; - ; ) :  Έγινε γιατρός γενικής ιατρικής. Το 1937 απέκτησε την άδεια άσκησης. Το Μάρτιο του 1939 εγκαταστάθηκε στην Αμφίκλεια. [ΛΟΚ]

13.   Θεοφανόπουλος Αθανάσιος Κων. (1912- ; ) : Γεννήθηκε στην Αμφίκλεια. Έγινε γιατρός γενικής ιατρικής. Το 1937 απέκτησε το δίπλωμά του. Πήρε την ειδικότητα του παιδίατρου. Από τον Ι.Σ. Λοκρίδας το 1946 μεταγράφηκε στον Ι.Σ. Φθιώτιδας. Εγκαταστάθηκε κι εργάστηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Αμφίκλεια. Το 1955 απέκτησε την ειδικότητα του παθολόγου. Το 1989 συνταξιοδοτήθηκε. [ΦΘ]

Στη Βελίτσα  (Τιθορέα) :

   Από το 1895 ο γιατρός της Βελίτσας ήταν ο Θεόδωρος Παν. Μπακάλης. Δυστυχώς πέθανε το 1930, σε ηλικία 59 ετών. Ευτυχώς ένα χρόνο πριν, από το 1929, είχε έρθει και ανέλαβε ο γιατρός Γεώργιος Νικ. Μίχος, που έμεινε μέχρι το 1945, οπότε έφυγε στην Αθήνα.

   Μεταπολεμικά, από το 1955, ανέλαβαν το έργο της παροχής υγείας δύο γιατροί : η  Σοφία Γ. Καπερώνη που γεννήθηκε στην Τιθορέα και ο Νικόλαος Γ. Σουρούνης, από την Άμπλιανη Ευρυτανίας (μετεγκατάσταση απ’ τον Προυσσό Ευρυτανίας).

   Περισσότερα στοιχεία ακολουθούν : 

1.       Μπακάλης Θεόδωρος του Παναγιώτη (1871-1930) : Απέκτησε την άδεια άσκησης το 1895 και το επόμενο έτος εγκαταστάθηκε στη Βελίτσα. Απεβίωσε το Μάρτιο του 1930. [ΛΟΚ]

2.       Μίχος Γεώργιος του Νικολάου ( ; - ; ) :  Έγινε γιατρός και από τις 30-11-1928 απέκτησε την άδεια άσκησης επαγγέλματος. Το 1929 εγκαταστάθηκε επαγγελματικά στη Βελίτσα. Στις 29 Ιουλίου 1945 έφυγε για τον Ι. Σ. Αθηνών. [ΛΟΚ]

3.       Καπερώνη Σοφία Γεωργ. (1925-2006) : Γεννήθηκε to 1925 στην Τιθορέα. Οι γονείς της ονομάζονταν Γεώργιος και Κωνσταντίνα. Σπούδασε κι έγινε γιατρός γενικής ιατρικής. Από το 1952 κατείχε άδεια άσκησης ιατρικού επαγγέλματος. Γράφτηκε στον Ι. Σ. Φθιώτιδας και εγκαταστάθηκε στην Τιθορέα[2] το 1955. Υπηρέτησε την ιδιαίτερη πατρίδα της πολλά χρόνια. Παντρεύτηκε τον Ευάγγελο Γιαννιτσιώτη. Η γιατρός Σοφία Καπερώνη απεβίωσε το 2006, σε ηλικία 81 ετών. [ΦΘ]

4.       Σουρούνης Νικόλαος του Γεωργ. (1921-1975) : Γεννήθηκε στην Άμπλιανη Ευρυτανίας (λεγόταν Σταυροπήγιον). Σπούδασε γιατρός γενικής ιατρικής. Το 1952 πήρε την άδεια άσκησης και το 1955 εγκαταστάθηκε προσωρινά στον Προυσσό Ευρυτανίας και μετά στην Τιθορέα Λοκρίδας. Έφυγε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε στο νοσοκομείο “Σωτηρία” και μετά ως ιδιώτης γιατρός.[ΦΘ]]

Στο Κηφισοχώρι (Κάτω Τιθορέα) :

   Στις αρχές του 20ού αιώνα, από το 1902, ανέλαβε το έργο του γιατρού ο Δημήτριος Σωτ. Αγραφιώτης. Έμεινε 1-2 δεκαετίες και μετακινήθηκε στην πολυπληθέστερη Αμφίκλεια. Το 1934 το έργο αυτό ανέλαβε ο γιατρός Ευστάθιος Σπυρ. Βώτσης[3]. Το 1937 ήρθε ο γιατρός Αθανάσιος Σακελλαρίου και παρέμεινε μέχρι τη σύνταξή του. Ακολούθησε η δύσκολη δεκαετία 1940-50, οπότε το έργο του γιατρού έγινε δύσκολο, σκληρό και επικίνδυνο.

   Μεταπολεμικά, από το 1955, ήρθε και εγκαταστάθηκε ο γιατρός Κωνσταντίνος  Σπυρ. Χρας, προσφέροντας σημαντική υπηρεσία στον τόπο του. Αργότερα μετακινήθηκε στο Ζέλι.

   Περισσότερα στοιχεία γι’ αυτούς δίνονται παρακάτω :

1.       Αγραφιώτης Δημήτριος του Σωτηρ. (1873 - ; ) : Γιατρός παθολόγος. Κατείχε την άδεια άσκησης από το 1900. Το 1902 εγκαταστάθηκε στο Κηφισοχώρι (Κάτω Τιθορέα) αρχικά και τελικά στο Δαδί (Αμφίκλεια). Από 4-3-1930 έγινε συνταξιούχος. [ΛΟΚ]

2.       Βώτσης[4] Ευστάθιος του Δημητρίου ( ; - ; ) :  Σπούδασε γιατρός παθολόγος με ειδικότητα  μαιευτήρα. Το 1932 κατείχε την άδεια άσκησης επαγγέλματος. Από τις 25-9-1934 εγκαταστάθηκε στο Κηφισοχώρι. [ΛΟΚ]

3.       Σακελλαρίου[5] Αθανάσιος του Κων/νου (1906-1998) : Γεννήθηκε στο Μόδι του Δήμου Τιθορέας. Οι γονείς του ονομάζονταν Κωνσταντίνος και Μηλιά. Ο Αθανάσιος Σακελλαρίου σπούδασε γιατρός παθολόγος. Εγκαταστάθηκε αρχικά στο Μόδι και τελικά στο Κηφισοχώρι (Κάτω Τιθορέα) κι έγινε γιατρός περιοχής. Παντρεύτηκε τη Μαρία Κων. Οικονόμου (1914-1996) που είχε επίσης γεννηθεί στο Μόδι. Απ’ το Σεπτέμβριο του 1937, που πήρε την άδεια άσκησης επαγγέλματος, ο γιατρός Αθαν. Σακελλαρίου γράφτηκε στον Ι. Σ. Λοκρίδας. Το 1946 γράφτηκε στον Ι. Σ. Φθιώτιδας. Άσκησε την ιατρική τέχνη μέχρι το έτος 1983 που συνταξιοδοτήθηκε. Απεβίωσε το 1998, σε ηλικία 92 ετών.[ΛΟΚ, ΦΘ]

4.       Χρας Κωνσταντίνος Σπυρ. (1921- ; ) : Γεννήθηκε στο Κηφισοχώρι (Κάτω Τιθορέα). Έγινε γιατρός γενικής ιατρικής. Από το 1952 απέκτησε την άδεια άσκησης της ιατρικής τέχνης και από το 1955 εγκαταστάθηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του το Κηφισοχώρι. Παντρεύτηκε την Αθανασία Ευθ. Χριστοδούλου, που γεννήθηκε στη Σφάκα του Δήμου Ελάτειας και απέκτησαν τρία παιδιά. Τον Ιανουάριο του 1991 ο γιατρός Κων. Χρας συνταξιοδοτήθηκε.[ΦΘ]

Στο Δραχμάνι (Ελάτεια) :

   Πρώτος γιατρός, για την περίοδο που έχουμε στοιχεία, ήταν ο Χριστόδουλος  Γ. Χέβας, που εγκαταστάθηκε μόνιμα από το 1894 στην Ελάτεια. Μετά από μια πενταετία, δηλ. το 1899, ήρθαν και εγκαταστάθηκαν άλλοι δύο γιατροί ο Γεώργιος Κ. Δημακίδης και ο Γεώργιος Δημανίδης.

   Στον 20ό αιώνα πλέον, και από το 1921 εγκαταστάθηκε ο γιατρός Νικόλαος Γ. Χρέμος. Το 1923 ήρθε ο Γεώργιος Παν. Χέβας, αλλά είχε σύντομη ζωή. Πέθανε το 1929 σε ηλικία 30 ετών.

   Το 1928-30 ήρθε και εγκαταστάθηκε στην Ελάτεια ο γιατρός Ιωάννης Γ. Τουρναβίτης, που έμεινε μέχρι το 1950, οπότε μετακινήθηκε στην Αττική. Το ίδιο έτος (1950) ήρθε και εγκαταστάθηκε στην Ελάτεια ο γιατρός Παναγιώτης Κ. Νικόπουλος.

   Περισσότερα στοιχεία για τους γιατρούς δίνονται στη συνέχεια :

1.       Χέβας Χριστόδουλος του Γεωργίου (1866-1935) : Απέκτησε την άδεια άσκησης το 1894 και το ίδιο έτος εγκαταστάθηκε στο Δραχμάνι. Απεβίωσε το 1935. [ΛΟΚ]

2.       Δημακίδης Γεώργιος του Κων/νου (1873- ; ) : Έλαβε την άδεια άσκησης επαγγέλματος το 1899 και το ίδιο έτος εγκαταστάθηκε στο Δραχμάνι. Το 1940 ήταν συνταξιούχος. [ΛΟΚ]

3.       Ζημανίδης Γεώργιος (;-;) : Είναι άγνωστος ο τόπος και ο χρόνος γέννησής του. Έγινε γιατρός γενικής ιατρικής. Από το 1899 κατείχε την αναγκαία άδεια άσκησης επαγγέλματος και εγκαταστάθηκε στην Ελάτεια, μέχρι που έπαυσε να ασκεί την ιατρική. [ΦΘ]

4.       Χρέμος Νικόλαος Γεωργ (1896- ; ) : Δεν είναι γνωστός ο τόπος γέννησής του. Σπούδασε κι έγινε γιατρός γενικής ιατρικής. Από το 1921 κατείχε την άδεια άσκησης επαγγέλματος. Εγκαταστάθηκε στην Ελάτεια προσφέροντας έργο. [ΦΘ]

5.       Χέβας Γεώργιος του Παναγ. (1899- 1929) : Απέκτησε την άδεια άσκησης το 1923 και το ίδιο έτος εγκαταστάθηκε στο Δραχμάνι. Πέθανε το 1929 σε ηλικία 30 ετών. [ΛΟΚ]

6.       Τουρναβίτης Ιωάννης Γ. ( ; - ; ) : Δεν είναι γνωστοί ο τόπος και η χρονολογία γέννησής του. Σπούδασε κι έγινε γιατρός γενικής ιατρικής. Το 1928-30 πήρε την άδεια άσκησης ιατρικού επαγγέλματος. Εγκαταστάθηκε στην Ελάτεια. Το 1950 μετακινήθηκε στην Αττική. [ΦΘ]

7.       Νικόπουλος[6] Παναγιώτης Κων. (1902- ; ) : Γεννήθηκε στο Δραχμάνι Λοκρίδας (Ελάτεια). Από το 1931 πήρε πτυχίο γενικής ιατρικής. Το Μάρτιο του 1950 γράφηκε στον Ι. Σ. Φ. και εγκαταστάθηκε στην Ελάτεια όπου άσκησε ιατρικό έργο μέχρι το 1977 που συνταξιοδοτήθηκε. [ΦΘ]

Στο Μπεσχένι Ελάτειας :

   Παλαιότερα, το Μπεσχένι ήταν κοινότητα της επαρχίας Λοκρίδας, του νομού Φθιωτιδοφωκίδας. Είχε 627 κατοίκους (απογραφή 1961). Περιλάμβανε και το χωριό Κραβασαράς. Τώρα ανήκει στο νομό Βοιωτίας.

   Ο παλαιότερος χρονικά γιατρός ήταν ο Ιωάννης Γ. Ξηρομερίτης. Το 1887 προτίμησε το Μπεσχένι Ελάτειας για εγκατάσταση και άσκηση ιατρικού έργου. Με μια 6ετία απουσίας (1927-1933) που έλειψε στη Μακεδονία (δεν είναι γνωστοί οι λόγοι) έμεινε μέχρι τη σύνταξή του το 1937.

   Ένα σύντομο σχετικά πέρασμα από το Μπεσχένι, κατά τη διετία 1927-29, έκανε ο γιατρός Δημήτριος Ιω. Παπαιωάννου, που κατέληξε στη Λιβαδειά. Η ιατρική κάλυψη από το 1927 επιτεύχθηκε με την εγκατάσταση του Δημητρίου Αθ. Κορδαλή, που έμεινε μέχρι το 1956.

   Σχετικά περισσότερα στοιχεία για τους γιατρούς αυτούς ακολουθούν :

1.       Ξηρομερίτης Ιωάννης του Γεωργίου (; - ; ) : Απέκτησε την άδεια άσκησης το 1887 και το ίδιο έτος εγκαταστάθηκε πρώτα στο Δαδί και τελικά στο Μπεσχένι Ελάτειας. Το 1927 έφυγε στη Μακεδονία. Επέστρεψε το 1933 προσφέροντας τις υπηρεσίες του μέχρι την 1-5-1937 που έγινε συνταξιούχος. [ΛΟΚ]

2.       Παπαϊωάννου Δημήτριος του Ιωάννη (1899- ; ) : Απέκτησε την  άδεια άσκησης επαγγέλματος το 1924. Το 1927 επέλεξε το Μπεσχένι Ελάτειας για επαγγελματική εγκατάσταση. Μετά διετία, το 1929, μετοίκησε στη Λιβαδειά. [ΛΟΚ]

3.       Κορδαλής Δημήτριος Αθαν. (1900-;) : Δεν είναι γνωστός ο τόπος γέννησής του. Έγινε γιατρός γενικής ιατρικής. Το 1927 κατέχοντας την άδεια άσκησης επαγγέλματος, επιλέγει την ιδιαίτερη πατρίδα του (πιθανά) ως τόπο εξάσκησης της ιατρικής του τέχνης. Εγκαθίσταται στο Μπεσχένι. Το 1954 γράφτηκε στο Ι. Σ. Φθ/δας. Διεγράφη το 1956 για τον Ι. Σ. Λιβαδειάς. [ΦΘ]

Στο Πολύδροσο :

   Από το 1899 μέχρι το 1936 ο Γεώργιος Δρίβας άσκησε την ιατρική στην ιδιαίτερη πατρίδα του, στο Πολύδροσο Παρνασσίδας.  Πολύ αργότερα και σε μικρή απόσταση από τη Λαμία, η εγκατάσταση ενός γιατρού φαίνεται περίεργη. Η εξήγηση είναι απλή. Το Μοσχοχώρι, χωριό του κάμπου της Λαμίας, ήταν το γεωγραφικό κέντρο του νότου της πόλης και ταυτόχρονα ήταν κοντά στο Γοργοπόταμο, όπου ο Γεώργιος Π. Δρίβας ήταν γιατρός του εργοστασίου Ασετιλίνης Γοργοποτάμου με 100 περίπου εργάτες, για το οποίο, από το 1936, ήταν ο υπεύθυνος γιατρός.

1.       Δρίβας Γεώργιος του Π. (1876-1941) : Γεννήθηκε στο Πολύδροσο Παρνασσίδας. Έγινε γιατρός γενικής ιατρικής και από το 1899 άσκησε την ιατρική στον τόπο του. Από το 1936 εγκαταστάθηκε στο Μοσχοχώρι ως γιατρός περιοχής και ιδιαίτερα του Εργοστασίου Ασετιλίνης Γοργοποτάμου. [ΦΘ]

Στο Παλαιοχώρι :

   Η ευαισθησία και η συναισθηματική σχέση με τον τόπο των γονέων τους και τον τόπο των παιδικών τους χρόνων έκανε τον Βασίλειο Φάρρα, να επιστρέψει και να εγκατασταθεί στην ιδιαίτερη πατρίδα του, στο Παλαιοχώρι Παρνασσίδας (ή Δωριέων), όπου προσέφερε τις υπηρεσίες του.

1.       Φάρρας Βασίλειος ( 1904- ; ) : Γεννήθηκε στο Παλαιοχώρι Παρνασίδας. Ο πατέρας του Σπυρίδων ήταν ιερέας. Σπούδασε κι έγινε γιατρός γενικής ιατρικής (το 1928  πήρε το δίπλωμά του). Εγκαταστάθηκε στο Παλαιοχώρι. Αρχικά ήταν γραμμένος στον Ι. Σ. Φωκίδας. Από το 1951 γράφηκε στον Ι. Σ. Φθ/δας. Συνταξιοδοτήθηκε στον Ιανουάριο του  1970. [ΦΘ

Στην Παύλιανη :

   Η εντοπιότητα λειτούργησε στην απόφαση του γιατρού Ιωάννη Γιαννακόπουλου, να έρθει και να εγκατασταθεί στον τόπο του στην Παύλιανη από το 1928, για προσφορά ιατρικών υπηρεσιών. Σημειώνουμε ότι το Γαρδικάκι (σημερινή ονομασία Οίτη) είναι γειτονικό με την Παύλιανη..

Ιωάν. Γιαννακόπουλος

1.       Γιαννακόπουλος Ιωάννης του Ευθυμίου (1905[7]-;) : Γεννήθηκε στο Γαρδικάκι Παύλιανης[8]. Σπούδασε γιατρός παθολόγος και από το 1928 άρχισε να ασκεί το ιατρικό επάγγελμα. Εγκαταστάθηκε στην Παύλιανη. Επέστρεψε στην Αθήνα. Το 1950 ήρθε και εγκαταστάθηκε στη Λαμία. Από το 1953 γράφτηκε στον Ι.Σ.Φ. και άσκησε την ιατρική μέχρι το 1980 που συνταξιοδοτήθηκε. [ΦΘ]

Στην Οίτη :

   Δεν ήταν ντόπιος, ο Βασίλειος Μ. Μαρκίδης, αλλά αυτό δεν στάθηκε εμπόδιο στα μεταπολεμικά χρόνια, ώστε να επιλέξει από το 1956 την Οίτη, ως αρχικό τόπο άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος.

1.       Μαρκίδης Βασίλειος του Μάρκου ( ; - ; ) : Είναι άγνωστοι ο τόπος και η χρονολογία γέννησής του. Σπούδασε γιατρός γενικής ιατρικής και πήρε πτυχίο το 1953. Το ίδιο έτος απέκτησε την άδεια άσκησης. Το 1956 ήρθε από την Αττική, γράφτηκε στον Ι. Σ. Φθ/δας  και εγκαταστάθηκε στην Οίτη Φθιώτιδας. Το 1959 έφυγε  στην Αθήνα. [ΦΘ]

------

Γιατροί - επιφανείς πανεπιστημιακοί καθηγητές

Γεώργιος  Λ. Σκλαβούνος

(1869-1954)

    Χαρακτηρίστηκε ως  ο μέγιστος των Ελλήνων ανατόμων. Γεννήθηκε στη Βελίτσα (Τιθορέα) το 1869. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κι έγινε γιατρός. Ακολούθησε σπουδές στο εξωτερικό και ειδικεύτηκε στην Ανατομία, με δάσκαλό του το διάσημο ανατόμο Albert Koliker (1817-1905). Το 1899 ανέλαβε την έδρα της Ανατομίας[9] στην Ιατρική Σχολή του Παν. Αθηνών και άρχισε μία ξεχωριστή περίοδος της Ανατομικής εφάμιλλη με την Ανατομική στις χώρες της Δύσης. O Γ. Σκλαβούνος οργάνωσε το Εργαστήριο Περιγραφικής Ανατομικής σε ευρωπαϊκό πρότυπο και έτσι εγκαινιάστηκε διεθνής ανατομική έρευνα και στην Ελλάδα.

Γεώργιος Σκλαβούνος

     Το 1915 εκδόθηκε στην Αθήνα το βιβλίο του “Ανατομική του Ανθρώπου” τόμος Α΄, με 680 σελίδες. Το 1920 εκδόθηκε στη Γερμανία η “Ανατομική του Ανθρώπου, μετ’ εγχρώμων πινάκων και εικόνων/Σπλαχνολογία”. Το 1926 εκδόθηκε στην Αθήνα η “Ανατομική του Ανθρώπου, μετ’ εγχρώμων πινάκων και εικόνων/Οντογονία, οστεολογία, συνδεσμολογία και μυολογία”. Ήταν πολυγραφότατος, με διεθνή αναγνώριση. Είναι ο ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος της Ελληνικής Ανθρωπολογικής Εταιρείας, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη ανθρωπολογικών σπουδών στην Ελλάδα.

    Έγινε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Το 1938 αποχώρησε από την πανεπιστημιακή θέση και συνταξιοδοτήθηκε.

     Το πατρικό αρχοντικό στην ιδιαίτερη πατρίδα του  το δώρισε στο Δήμο Αμφίκλειας. Από το 2002 θα αξιοποιηθεί[10] με τη βοήθεια της Ιατρικής Σχολής Αθηνών για τη μετατροπή του σε Μουσείο του “Ακαδημαϊκού Γ. Σκλαβούνου” με εκθέματα που θα αναδεικνύουν τη ζωή και το έργο του.

      Ο Γεώργιος Λ. Σκλαβούνος[11] πέθανε στην Αθήνα το έτος 1954, σε ηλικία 85 ετών.

     Τα αποκαλυπτήρια προτομής του από το Δήμο Τιθορέας στην ιδιαίτερη πατρίδα του έγιναν στις 4-9-2010, με την παρουσία των κ. Γρίβα (πρώην πρωθυπουργού), Θεοδ. Πελεγρίνη (πρύτανη του Ε.Κ.Π. Αθηνών) και άλλων.

Το αρχοντικό του Γ. Σκλαβούνου στην Αμφίκλεια

 --------

Θεμιστοκλής Σκλαβούνος

( ; - ; )

   Γιατρός και έκτακτος καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1932 ίδρυσε το Εργαστήριο Ιστολογίας- Εμβρυολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ήταν και ο πρώτος διευθυντής του. Από το 1936 έγινε τακτικός καθηγητής της ίδιας έδρας. Παρέμεινε ως διευθυντής του Εργαστηρίου μέχρι το 1967, που αποχώρησε. Άλλα στοιχεία ελλείπουν.

Επίλογος

   Με την ευκαιρία αυτή θα παρακαλούσα τους φιλομαθείς αναγνώστες, από τις περιοχές που αναφέρεται η παρούσα εργασία, οι οποίοι έχουν επιπλέον στοιχεία, ή φωτογραφικό υλικό, να βοηθήσουν στον εμπλουτισμό της καταγραφής αυτής. Θα αναφέρω, όπως οφείλω, τα ονόματα και το υλικό που θα δοθεί. Ευχαριστώ.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Με αναγκαστικό νόμο του Μεταξά, υποχρεώθηκαν οι γιατροί να έχουν το δικό τους χώρο ως ιατρείο και να πάψουν να εξετάζουν τους ασθενείς στα φαρμακεία.

[2] Στο Βιβλίο Μητρώου του Ι. Σ. Φθιώτιδας γράφει «Τιθορέα» χωρίς να διακρίνει αν πρόκειται για τη Βελίτσα ή για την Κάτω Τιθορέα (ή Κηφισοχώρι). Έτσι και θα δοθούν στη συνέχεια.

[3] Το όνομα είναι δυσανάγνωστο (από το Βιβλίο Μητρώου του Ι. Σ. Λοκρίδας).

[4] ό. π.

[5] Ένα ιδιόκτητο κτίριο του γιατρού στην Κάτω Τιθορέα, δωρίθηκε στο ελληνικό κράτος και στεγάστηκε το νεοϊδρυθέν Περιφερειακό Ιατρείο. Τα εγκαίνια έγιναν στις 22-7-2009, από τον υπουργό υγείας κ. Δ. Αβραμόπουλο, με δήμαρχο Τιθορέας τον κ. Νικ. Καράφλα. [βλ. εφ. “Λαμιακό Τύπο”, φ. 19394, σ. 7, 23-7-2009, Λαμία].

[6] Στο Γ’ Βιβλίο Μητρώου του Ι. Σ. Φ. γράφει : Νικόπουλος Κωνσταντίνος του Παναγιώτου. Ίσως να γράφτηκε λάθος.

[7] Σε άλλο βιβλίο του Ι.Σ.Φ έχει γραφεί το 1903 ως έτος γέννησης.

[8] Σε άλλη εγγραφή του σε Βιβλίο Μητρώου του Ι.Σ.Φ. ως τόπος γέννησης έχει γραφεί η Αθήνα

[9] Οι τακτικοί καθηγητές της Ανατομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από την ίδρυση της Ιατρικής Σχολής ήταν με τη σειρά : Δημήτριος Μαυροκορδάτος (Απρίλιος 1837-1839, αλλά πέθανε πρόωρα σε ηλικία 29 ετών), Δαμιανός Γεωργίου-Ντράσκας (1840-1883), Λουκάς Παπαϊωάννου (1883-1890), παρεμβάλλεται κενό 9 ετών, που διδάσκουν διάφοροι άλλοι καθηγητές ή υφηγητές, Γεώργιος Σκλαβούνος (1899-1938), Γεώργιος Αποστολάκης (1939-1961), Μιλτιάδης Παπαμιλτιάδης, Ιωάννης Βλάχος (1981-1991) και Νικόλαος Παπαδόπουλος (1991-σήμερα), που είναι καθηγητής Περιγραφικής Ανατομικής.

[10] Είναι υλοποίηση μιας ιδέας, από το 1999, του πρώην δημάρχου Αμφίκλειας Λουκά  Σκλαβούνου.

[11] Στις 7 και 8 Νοεμβρίου 2009, έγινε στην Αμφίκλεια η 2η διημερίδα Ιστορίας της Ιατρικής με θέμα : «Οι μεγάλοι ανατόμοι του Παρνασσού». Ήταν αφιερωμένη στους δύο κορυφαίους ανατόμους Γεώργιο Σκλαβούνο και Μιλτιάδη Παπαμιλτιάδη, οι οποίοι κατάγονταν από την ευρύτερη περιοχή της Αμφίκλειας.  Οι εισηγήσεις (με έμφαση σε όσους κατάγονταν από την περιοχή του Παρνασσού) κάλυψαν μεγάλα ονόματα της Ανατομίας όπως τον πρωτοπόρο της Ανατομικής στην Ελλάδα Στέφανο Ζ. Σταυρινάκη (1816-1892), τον καθηγητή Ανατομικής και κορυφαίο κυτταρολόγο[11] Λουκά Παπαϊωάννου (1831-1890), τον καθηγητή Γεώργιο Λ. Σκλαβούνο, τον καθηγητή Μιλτιάδη Παπαμιλτιάδη (1907-1987), τον Λουκά Σκλαβούνο, τον Θεμιστοκλή Σκλαβούνο καθηγητή Ιστολογίας-Εμβρυολογίας και άλλους μεγάλους ξένους ανατόμους.