Μετανάστες Αμπλιανίτες της Λαμίας (Ζητούνηδες) στην Αμερική

τις δύο πρώτες 10ετίες του 20ού αιώνα

 Η φτώχεια της ελληνικής οικογένειας σε συνδυασμό με το αμερικάνικο όνειρο, οδήγησε πολλούς Έλληνες στην Αμερική από τις αρχές του 20ού αιώνα. Οι Αμπλιανίτες, νομάδες κτηνοτρόφοι, με μικρό αριθμό ζώων, αγράμματοι στην πλειονότητά τους, έτρεφαν φόβο για το μακρινό άγνωστο, όπως ήταν η Αμερική. Τα παιδιά τους όμως, βλέποντας τις μεγάλες ανάγκες της οικογένειας το πήραν απόφαση : να πάνε στην Αμερική.

 Η ελκυστική χρονική περίοδος ήταν η δεκαετία 1906-1920. Η σκέψη όλων ήταν να πάνε να δουλέψουν γύρω στα 10 χρόνια το πολύ και να γυρίσουν πίσω να φτιάξουν την οικογένειά τους.

 Με ελάχιστα χρήματα για το εισιτήριο του ταξιδιού, τα απαραίτητα ρούχα και την ευχή των δικών τους έφυγαν με το καράβι για την Αμερική (ΗΠΑ). Ο Χρήστος Στεφανής, το 1912, για να εξασφαλίσει τα έξοδα του ταξιδιού (εισιτήριο) για το γιο του Ευάγγελο, πούλησε μια γίδα και πήρε τότε 170 δρχ. Με ανάλογους τρόπους ξεκίνησαν κι οι άλλοι.

 Από την Άμπλιανη Λαμίας έφυγαν ο Δημήτριος Ζαροδήμος, ο Αθανάσιος[1] Καλτσούλας, αδελφός του Θεοδώρου Καλτσούλα, ο Θεόδωρος Δημόπουλος, ο Γεώργιος Ντινόπουλος, αδελφός του Κων/νου Ντινοπούλου (ή Γερακάρη), ο Γεώργιος Κων. Στεφανής., ο Ευάγγελος Χρ. Στεφανής, ο Γεώργιος Τσιφτσής (1891-1927), κ. ά.

 Επιβιβάστηκαν σε ατμόπλοια στον Πειραιά ή στην Πάτρα. Ταξίδεψαν[2] 20 και πλέον μέρες μέσα σε δύσκολες συνθήκες με κακοκαιρία και τρικυμίες, παθαίνοντας ναυτίες και κινδυνεύοντας από τις υγρασίες[3], την κακή διατροφή και το κρύο. Όταν το καράβι “χόρευε” στα κύματα, τα τάματα έπεφταν βροχή. Κάποια εικονίσματα σε σταυροδρόμια του χωριού της Άμπλιανης, εικόνες ή δωρεές στο ναό της Αγίας Παρασκευής έγιναν από τάματα στον κίνδυνο του μεγάλου ταξιδιού.

 Φτάνοντας στην Αμερική, περνούσαν τον έλεγχο και πήγαιναν για δουλειά σε τόπο όπου υπήρχε κάποιος γνωστός (συγγενής, πατριώτης ή φίλος). Τους έδιναν τις πιο σκληρές, βρώμικες και ανθυγιεινές δουλειές, σε στοές μέσα σε ορυχεία, στο σιδηρόδρομο μέσα στον καυτό ήλιο, σε μαγαζιά να μαγειρεύουν ή να πλένουν πιάτα, μέχρι και στιλβωτές (λούστροι). Δύσκολα βέβαια, αλλά τελικά κατάφεραν να μαζέψουν χρήματα, για να τα φέρουν πίσω. Τότε πλέον πήραν το καράβι της επιστροφής[4].

 Οι φίλοι Γεώργιος Τσιφτσής και Ευάγγελος Στεφανής έφυγαν το 1912 και γύρισαν το 1920 και 1924 αντίστοιχα. Γυρίζοντας ο Ευάγγελος Στεφανής[5] έφερε 151.000 δρχ. (με την αξία της εποχής εκείνης). Όμοια επέστρεψαν ο Δημ. Ζαροδήμος, ο Ανδρέας Κραββαρίτης[6], ο Θεόδωρος Δημόπουλος, ο Γεώργιος Ντινόπουλος και ο Γεώργιος Τσιφτσής. Σύντομα παντρεύτηκαν και απέκτησαν παιδιά. Επαγγελματικά όμως είτε έγιναν πάλι κτηνοτρόφοι (οι περισσότεροι), ή άνοιξαν κάποιο μαγαζί[7] για να ζήσουν. Με τα χρήματα που έφεραν αγόρασαν κάποια κτήματα και βοήθησαν τις αδελφές τους να αποκατασταθούν. Δυστυχώς αρκετούς τους εκμεταλλεύτηκαν κάποιοι επιτήδειοι συμπατριώτες ζητώντας δανεικά κι αγύριστα, ή υπογράφοντας ως εγγυητές σε δάνεια που πήραν (και δεν πλήρωσαν μετά), όσο και από τον οικογενειακό τους χώρο.

 Ο Αθανάσιος Καλτσούλας[8] παντρεύτηκε στην Αμερική κι έκανε παιδιά[9]. Ο Γεώργιος  Κων. Στεφανής[10]  πέθανε στην Αμερική (γύρω στο 1920).

 Ο Γεώργιος Τσιφτσής υπηρέτησε στον αμερικανικό στρατό[11]. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, είχε προβλήματα (είχε κηρυχθεί ανυπότακτος) και πλήρωσε πρόστιμο γι’ αυτό, αποφεύγοντας το στρατοδικείο. Μετά τη δολοφονία[12] του το 1927, η χήρα του η Βαγγελή έπαιρνε καλή σύνταξη απ’ τον αμερικανικό στρατό. 

 Τη δεκαετία 1950-60 πήγαν:

 Ο Κωνσταντίνος Θωμά Πάπουτσας πήγε στην Αμερική (ΗΠΑ). Ήταν τεχνίτης οχημάτων. Εργάστηκε εκεί για χρόνια. Παντρεύτηκε κι απέκτησε κι ένα παιδί. Στάθηκε πολύ άτυχος[13].

 Ο Νικόλαος Χολέβας του Θεοδώρου και της Αργυρώς, πήγε στον Καναδά.  Ήταν τεχνίτης οχημάτων. Παντρεύτηκε Αμπλιανίτισσα. Εργάστηκε εκεί. Απέκτησε 3 αγόρια. Κάποια καλοκαίρια ήρθε και είδε τους συμπατριώτες του. Είναι επιτυχημένος.

Πίνακας μεταναστών της Άμπλιανης στις ΗΠΑ

 Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις[14] (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι περισσότεροι από τους Αμπλιανίτες που έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

α/α        Ονοματεπώνυμο                      χρ. άφιξης          ηλικία      έγγαμος          Πλοίο ταξιδιού           Λιμάνι αναχ.

1.       Γατσινάρης Κωνσταντίνος,       16-3-1911,         19 ετών,      όχι,             Konigin Luise,              Νάπολη

2.      Δημόπουλος Δήμος,                      5-1-1921 ,          25 ετών,      όχι,       Βασιλεύς Αλέξανδρος,     Πειραιεύς

3.      Δημόπουλος Θεόδωρος,              24-2-1912,         21 ετών,      όχι,              Θεμιστοκλής,               Πειραιεύς

4.      Δημόπουλος Κωνσταντίνος,      21-12-1907,      17 ετών,       όχι,                     Alice,                          Πάτρα

5.      Δημόπουλος Χρήστος,                 2-12-1907,        25 ετών,       όχι,                    Giulia,                         Πάτρα

6.      Ζάννος Θεοφάνη,                          16-3-1911,         28 ετών,       ναι,               Konigin Luise,           Νάπολη

7.      Ζαροδήμος Δημήτριος,                4-3-1912,          20 ετών,       όχι,                 Argentina                     Πάτρα

8.      Καλτσούλας Αθανάσιος,             24-2-1912,        20 ετών,       όχι,             Θεμιστοκλής,                Πειραιεύς

9.      Κοντογιάννης Αναστάσιος,       16-3-1911,         19 ετών,       όχι,             Konigin Luise,               Νάπολη

10.   Κραββαρίτης Ανδρέας,               14-3-1912,        19 ετών,       όχι,                   Πατρίς,                      Πειραιεύς

11.    Κραββαρίτης Βασίλειος,           3-6-1909,         40 ετών,       ναι,                   Athinai ,                      Πάτρα

12.   Κραββαρίτης Γεώργιος Κ.,        1-3-1912,          26 ετών,       όχι,                   Athinai  ,                   Πειραιεύς

13.   Κραββαρίτης Γεώργιος Ι.,         17-4-1914,        19 ετών,       όχι,               Rochambeau                  Χάβρη

14.   Κραββαρίτης Δημήτριος,          3-6-1909,         19 ετών,        όχι,                     Athinai ,                     Πάτρα

15.   Κραββαρίτης Κωνσταντίνος,   3-6-1909,         19 ετών,        όχι,                     Athinai ,                     Πάτρα  

16.   Κραββαρίτης Χρήστος,              20-8-1907,       37 ετών,        ναι,                      Gerty,                         Πάτρα

17.   Κραββαρίτου Σοφία Κ.,              1-3-1912,           21 ετών,        όχι,                   Athinai,                     Πειραιεύς

18.   Κρανιάς Βασίλειος,                     16-3-1911,         28 ετών,        ναι,             Konigin Luise,                Νάπολη

19.   Νταφλούκας Βασίλειος,            16-3-1911,         19 ετών,        όχι,              Konigin Luise,                Νάπολη

20.  Νταφλούκας Γεώργιος,              24-2-1912,        24 ετών,        όχι,               Θεμιστοκλής,                Πειραιεύς

21.   Νταφλούκας Γεώργιος,             13-10-1912,      26 ετών,         όχι,                  Caronia,                     Λίβερπουλ

22.  Ντινόπουλος Κωνσταντίνος,   4-3-1912,          26 ετών,         όχι,                Argentina,                       Πάτρα

23.  Ντινόπουλος Κωνσταντίνος,   4-3-1912,          35 ετών,         ναι,                 Argentina,                      Πάτρα

24.  Ντινόπουλος Γεώργιος,             4-3-1912,         20 ετών,         όχι,                 Argentina,                       Πάτρα

25.  Ντινόπουλος Νικόλαος,             16-3-1911,       19 ετών,         όχι,              Konigin Luise,                Νάπολη

26.  Σάπιος Αθανάσιος,                      4-3-1912,         19 ετών,         όχι,                  Argentina,                      Πάτρα  

27.  Σαρρής Ιωάννης,                         24-2-1912,       22 ετών,         όχι,              Θεμιστοκλής,                  Πειραιεύς

28.  Σ……… Αθανάσιος,                      16-3-1911,       19 ετών,         όχι,             Konigin Luise,                  Νάπολη

29.  Στεφανής Γεώργιος,                   14-3-1912,       20 ετών,         όχι,                      Πατρίς,                     Πειραιεύς

30.  Στεφανής Δημήτριος,                13-5-1912,        20 ετών,         όχι,               Θεμιστοκλής,                   Πάτρα

31.   Στεφανής Ευάγγελος,               14-3-1912,        20 ετών,        όχι,                     Πατρίς,                      Πειραιεύς

32.  Σκλάβος Νικόλαος,                     16-3-1911,        19 ετών,        όχι,               Konigin Luise,                Νάπολη

33.   Σκλάβος Σπύρος,                        4-3-1912,          28 ετών,        ναι,                   Argentina,                    Πάτρα

34.  Τσιφτσής Αθανάσιος,                16-3-1911,        19 ετών,         όχι,                Konigin Luise,               Νάπολη

35.  Τσιφτσής Γεώργιος,                   20-4-1912,       19 ετών,         όχι,                  Macedonia,                Καλαμάτα

36.  Χολέβας Δημήτριος,                  20-4-1912,       20 ετών,         όχι,                  Macedonia,                Πειραιεύς

Το κτίριο της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ (Ellisislsnd)
στις αρχές του 20ού αι.

Συντομο μεταναστευτικο χρονικο – Τοποι προορισμου

 Προηγήθηκε[15] ο Γεώργιος Κων. Κραββαρίτης, που έφτασε στην Αμερική το Νοέμβριο του 1906. Γεννημένος στην Άμπλιανη Ευρυτανίας το 1896, έφτασε στην Αμερική σε ηλικία 20 χρονών. Πήγε ως εργάτης, με τελικό προορισμό το Σώλτ Λέικ Σίτι, της Γιούτα.

 Ακολούθησε ο Χρήστος Κραββαρίτης, παντρεμένος, σε μεγαλύτερη σχετικά ηλικία 37 ετών, που έφυγε στις 31 Ιουλίου 1907 από την Πάτρα με το πλοίο “Gerty” και στις 20 Αυγούστου 1907 έφτασε στην Αμερική. Ως τόπος προέλευσης γράφτηκε το Καρπενήσι και προορισμός του η Νέα Υόρκη. Είχε εκεί ένα φίλο του, το Σεραφείμ Γκούβα και αναζητούσε δουλειά εργάτη.

 Στις 12 Νοεμβρίου 1907 έφυγε από το λιμάνι της Πάτρας με το πλοίο “Giulia” ο Χρήστος Δημόπουλος. Το πλοίο έφτασε στις 2 Δεκεμβρίου 1907 στην Αμερική. Ο Χρήστος δήλωσε εργάτης,, ήταν  25 ετών, με διαμονή Λαμία, όπου ζει ο πατέρας του Γεώργιος Δημόπουλος. Προορισμός του η Νέα Υόρκη, όπου είναι και ο συμπατριώτης του Γεώργιος Τζαβογιάννης.

 Στις 3 Δεκεμβρίου 1907, από την Πάτρα επίσης, έφυγε με το πλοίο “Alice” ο Κωνσταντίνος Δημόπουλος. Αποβιβάστηκε στην Αμερική στις 21 Δεκεμβρίου 1907. Ήταν 17 χρονών, δήλωσε εργάτης, από την Υπάτη, όπου διαμένει ο πατέρας του Δημήτριος Δημόπουλος. Προορισμός του το Όκλαντ της Βαλτιμόρης, όπου βρίσκεται ο γαμπρός του Θρασύβουλος Γράψας.

 Οι προηγούμενες δύο περιπτώσεις του Χρήστου Δημόπουλου και του Κωνσταντίνου Δημόπουλου, δίνονται με μεγάλη επιφύλαξη, χωρίς δυνατότητα  διασταύρωσης από απογόνους τους, (μετά από 100 χρόνια περίπου) και χωρίς άλλες γραπτές πηγές.

 Ακολούθησε η πρώτη ομάδα Αμπλιανιτών (όλοι από το ίδιο σόι) αποτελούμενη από τους Βασίλειο, Δημήτριο και Κωνσταντίνο Κραββαρίτη. Από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν με το πλοίο “Athinai”[16] και στις 3 Ιουνίου 1909,  έφτασαν στην Αμερική. Φτάνοντας εκεί ξέρουμε ότι:

· Ο Βασίλειος Κραββαρίτης, που γεννήθηκε στη Λαμία Φθιώτιδας,, 40 ετών, παντρεμένος (τη γυναίκα του λέγανε Σταυρούλα), δήλωσε εργάτης, και ότι έχει στις ΗΠΑ ξάδερφο το Γεώργιο Κραββαρίτη στο Russel Dante της Βιρτζίνια, κοντά στον οποίο πηγαίνει για να δουλέψει.

· Ο Δημήτριος Βασ. Κραββαρίτης που γεννήθηκε στη Λαμία, 19 ετών, δήλωσε εργάτης, ότι τον πατέρα του τον λένε Βασίλειο Κραββαρίτη και έχει τον αδελφό του Γιώργο Κραββαρίτη στο Dante της Βιρτζίνια, όπου είναι και ο προορισμός του.

· Ο Κώστας Κραββαρίτης που γεννήθηκε στη Λαμία, 19 ετών, αγράμματος, δήλωσε εργάτης, ότι τη μητέρα του στη Λαμία τη λένε Μαρία Κραββαρίτη και ότι πηγαίνει στον αδελφό του Δημήτριο Κραββαρίτη στο Dante της Βιρτζίνια.

 Η δεύτερη ομάδα Αμπλιανιτών από εννιά άτομα (η μεγαλύτερη όλων), δεν έφυγε κατευθείαν από ελληνικό λιμάνι για την Αμερική. Από την Ελλάδα πήγε στη Νάπολη της Ιταλίας. Στις 3 Μαρτίου 1911, τα εννέα αυτά άτομα (οι 8 ήταν 19χρονοι κι ένας ήταν 28 ετών) επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Konigin Luise[17]” και σε 13 μέρες έφτασαν στην Αμερική, στις 16 Μαρτίου 1911. Την ομάδα αποτελούσαν (με αλφαβητική σειρά) οι : Κωνσταντίνος Γατσινάρης, Θεοφάνης Ζάννος, Αναστάσιος Κοντογιάννης, Βασίλειος Κρανιάς, Βασίλειος Νταφλούκας, Νικόλαος Ντινόπουλος, Νικόλαος Σκλάβος, Αθανάσιος Τσιφτσής, κι ένας ακόμα στο όνομα Αθανάσιος με δυσανάγνωστο επώνυμο. Από τα στοιχεία της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ προκύπτει ότι :

· Ο Κωνσταντίνος Γατσινάρης ήταν 19 χρονών και είχε γεννηθεί στην Άμπλιανη Ευρυτανίας, όπου ήταν και ο τόπος διαμονής του. Ο πατέρας του λεγόταν Χρήστος. Δήλωσε εργάτης, με τόπο προορισμού το Ντάβενπορτ της Αϊόβα.

· Ο Θεοφάνης Ζάννος ήταν 28 ετών, γεννημένος στην Άμπλιανη Ευρυτανίας. Ήταν παντρεμένος και τη γυναίκα του την έλεγαν Παναγιώτα. Δήλωσε εργάτης, με τόπο προορισμού το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου έχει έναν ξάδερφό του.

· Ο Αναστάσιος Κοντογιάννης ήταν 19 ετών, γεννημένος στην Άμπλιανη Ευρυτανίας, όπου πριν διέμενε. Ήταν αγράμματος και τη μητέρα του την έλεγαν Βασίλω. Δήλωσε εργάτης, με τόπο προορισμού το Ντάβενπορτ της Αϊόβα.

· Ο Βασίλειος Κρανιάς ήταν 28 ετών, επίσης γεννημένος στην Άμπλιανη Ευρυτανίας. Ήταν παντρεμένος και τη γυναίκα του την έλεγαν Φωτεινή. Δήλωσε εργάτης, με τόπο προορισμού το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου έχει έναν ξάδερφό του.

· Ο Βασίλειος Νταφλούκας ήταν 19 ετών, γεννημένος στην Άμπλιανη Ευρυτανίας, όπου κατοικούσε η μητέρα του Παρασκευή. Ήταν αγράμματος και δήλωσε εργάτης με τόπο προορισμού το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου είναι ο ξάδερφός του Γεώργιος Νταφλούκας.

· Ο Νικόλαος Ντινόπουλος, επίσης 19 ετών, από την Άμπλιανη Ευρυτανίας. Ο αδελφός του λεγόταν Δημήτριος. Δήλωσε εργάτης, με τόπο προορισμού το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου είναι ο ξάδερφός του Αντώνης Καρατζάβελος.

· Ο Νικόλαος Σκλάβος ήταν 19 ετών, από την Άμπλιανη Ευρυτανίας. Δήλωσε εργάτης, με τόπο προορισμού το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου είναι ο ξάδερφός του Ευάγγελος Γατσινάρης.

· Ο Αθανάσιος Τσιφτσής, ήταν επίσης 19 ετών, γεννημένος στην Άμπλιανη Ευρυτανίας. Ο πατέρας ονομαζόταν Κώστας. Δήλωσε εργάτης, με τελικό προορισμό το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου είναι ο ξάδερφός του Ανδρέας.

· Ο Αθανάσιος τέλος, με δυσανάγνωστο επώνυμο, είχε ηλικία 19 ετών και είχε γεννηθεί στην Άμπλιανη Ευρυτανίας. Ο πατέρας του λεγόταν Βασίλειος. Δήλωσε εργάτης, με τελικό προορισμό το Ντάβενπορτ της Αϊόβα.

Ατμόπλοιο “The Konigin Luise”  (Photo: Hapag Lloyd) 

Στις 31 Ιανουαρίου του 1912, τα αδέλφια Γεώργιος και Σοφία Κραββαρίτη, στο λιμάνι του Πειραιά επιβιβάστηκαν στο πλοίο “Αθήναι” για την Αμερική. Το ταξίδι κράτησε ένα μήνα και την 1^η Μαρτίου 1912, αποβιβάστηκαν στη Νέα Υόρκη. Για το Γεώργιο Κραββαρίτη ήταν το δεύτερο ταξίδι στην Αμερική (είχε πάει το Νοέμβριο του 1906 για πρώτη φορά). Ο πατέρας τους Κώστας Κραββαρίτης διέμενε στη Λαμία. Ο Γεώργιος Κραββαρίτης (το 1912) ήταν 26 ετών και ως επάγγελμα δήλωσε χασάπης (butcher). Η αδελφή του Σοφία Κραββαρίτη ήταν 21 ετών, είχε γεννηθεί στη Λαμία, ήταν αγράμματη, με επάγγελμα οικιακά. Προορισμός τους ήταν η Νέα Υόρκη, όπου είχαν τον ξάδερφό τους Λάμπρο Ζαχαρή.

 Η τρίτη ομάδα Αμπλιανιτών περιλάμβανε έξι άτομα, ξεκίνησε στις 15 Φεβρουαρίου 1912 από την Πάτρα, με το πλοίο “Argentina”[18]. Την αποτελούσαν (με αλφαβητική σειρά) οι : Δημήτριος Ν. Ζαροδήμος, Γεώργιος Ντινόπουλος, Κώστας Ντινόπουλος, Κώστας Ντινόπουλος, Αθανάσιος Σάπιος και Σπύρος Σκλάβος. Έφτασαν στην Αμερική στις 4 Μαρτίου 1912. Φτάνοντας εκεί :

· Ο Δημήτριος Ν. Ζαροδήμος που ήταν 20 χρονών, γεννημένος στην Άμπλιανη (Ablani), όπου ζούσε ο πατέρας του Νικόλαος, δήλωσε εργάτης σε φάρμα, με προορισμό το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου είχε το φίλο του Βασίλειο Νταφλούκα.

· Ο Γεώργιος Ντινόπουλος[19], 20 χρονών, γεννημένος στην Άμπλιανη (Ablani), όπου ζούσε η μητέρα του Μαρία, δήλωσε εργάτης και είχε ως προορισμό το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου ήταν ο θείος του Ν. Ντινόπουλος.

· Ο Κώστας Ντινόπουλος, 26 χρονών, γεννημένος στην Άμπλιανη (Ablani), δήλωσε εργάτης και είχε ως προορισμό το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου δεν έχει κανένα συγγενή ή γνωστό του.

Αθανάσιος Σάπιος

· Ο Κώστας Ντινόπουλος, 35 χρονών, παντρεμένος, που είχε γεννηθεί  στην Άμπλιανη (Ablani), όπου ζούσε η γυναίκα του Ελένη, δήλωσε εργάτης και πήγαινε να εργαστεί στο Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου ήταν και ο γνωστός του Βασίλειος Κρανιάς.

· Ο Αθανάσιος[20] Σάπιος, 19 ετών που είχε γεννηθεί στην Άμπλιανη (Ablani), όπου ζούσε η μητέρα του Αθηνά, δήλωσε εργάτης σε φάρμα με προορισμό το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου είχε τον ξάδερφό του Βασίλειο Νταφλούκα.

· Ο Σπύρος Σκλάβος[21], ηλικίας 28 ετών και παντρεμένος, που είχε γεννηθεί  στην Άμπλιανη (Ablani), όπου ζούσε η γυναίκα του Αικατερίνη, δήλωσε εργάτης και προορισμός του ήταν το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου ήταν ο συγγενής του Γεώργ. Τσιφτσής.

Το πλοίο “Argentina” (Photo : Richard Faber Collection)

 Η τέταρτη ομάδα Αμπλιανιτών αποτελούμενη από τέσσερα άτομα, ξεκίνησε από τον Πειραιά στις 24 Φεβρουαρίου 1912, με το πλοίο “Θεμιστοκλής”[22]. Την αποτελούσαν (με αλφαβητική σειρά) οι: Θεόδωρος Δημόπουλος, Αθανάσιος Καλτσούλας, Γεώργιος Νταφλούκας και Ιωάννης Σαρρής. Έφτασαν στην Αμερική στα μέσα Μαρτίου 1912. Φτάνοντας εκεί :

Θ. Δημόπουλος και Βασ. Γατσινάρης στην Αμερική

· Ο Θεόδωρος Δημόπουλος[23], 21 ετών, αγράμματος, που γεννήθηκε στη Λαμία, δήλωσε εργάτης σε φάρμα, ότι έχει στην Αμερική έναν ξάδερφο το Βασίλη Νταφλούκα στο Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου είναι και ο προορισμός του.

Αθανάσιος Καλτσούλας (1913)

· Ο Αθανάσιος Καλτσούλας, δήλωσε ότι ήταν 20 ετών[24], οικοδόμος (builder) στο επάγγελμα, ότι γεννήθηκε στη Λαμία, όπου ζει η μητέρα  του Σπυριδούλα[25] και ότι πηγαίνει στον πατριώτη του Γεώργ. Τσιφτσή, στο Ντάβενπορτ[26] της Αϊόβα για να δουλέψει.

· Ο Γεώργιος Νταφλούκας, 21 ετών, αγράμματος, που γεννήθηκε στη Λαμία, όπου ζει η μητέρα του Παρασκευή Νταφλούκα, δήλωσε εργάτης σε φάρμα και έχει τον αδελφό του Βασίλειο  Νταφλούκα στο Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου είναι και ο προορισμός του.

· Ο Ιωάννης Σαρρής, 22 ετών, γεννημένος στη Λαμία, όπου ζει ο πατέρας του Νίκος Σαρρής, δήλωσε εργάτης σε φάρμα και πηγαίνει στο Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου ζει και εργάζεται ο πατριώτης του Νίκος Σκλάβος.

   Η πέμπτη ομάδα Αμπλιανιτών που αριθμούσε τρία άτομα, έφυγε με διαφορά μιας μέρας από την προηγούμενη ομάδα. Συγκεκριμένα, ο Ανδρέας Κραββαρίτης, ο Ευάγγελος Χρ. Στεφανής και ο συγγενής του Γεώργιος Κων. Στεφανής αναχώρησαν στις  25 Φεβρουαρίου 1912 με το πλοίο “Πατρίς” απ’ τον Πειραιά. Έφτασαν στην Αμερική στις 14 Μαρτίου 1912. Από το αρχείο μετανάστευσης ξέρουμε ότι :

· Ο Ανδρέας Κραββαρίτης ήταν τότε 19 ετών και αναλφάβητος. Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Ήταν εργάτης και πήγαινε στο Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου ήταν ένα ξάδερφός του.

Γεώργιος Κων. Στεφανής και Ευάγγελος Χρ. Στεφανής

· Ο Ευάγγελος Στεφανής ήταν τότε 20 ετών, αγράμματος και δήλωσε ως  τόπο γέννησης το Καρπενήσι. Επίσης δήλωσε το όνομα του πατέρα του Χρήστος και το επάγγελμά του εργάτης. Προορισμός του ήταν το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου είχε τον ξάδερφό του Βασίλειο Κρανιά.

· Ο Γεώργιος Στεφανής[27] ήταν επίσης 20 χρονών, δήλωσε ως τόπο γέννησης το Καρπενήσι. Ο  πατέρας του λεγόταν Κώστας με τόπο κατοικίας το Κρεκούκιον, όπως δήλωσε. Επίσης δήλωσε ως επάγγελμα εργάτης, με προορισμό το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου είναι ο ξάδερφός του Βασίλειος Κρανιάς.

 Η έκτη ομάδα Αμπλιανιτών ήταν διμελής και την αποτελούσαν ο Γεώργιος Τσιφτσής και ο Δημήτριος Χολέβας. Πήραν το πλοίο “Μακεδονία”[28], που απέπλευσε απ’ το λιμάνι του Πειραιά στις 2 Απριλίου 1912, αλλά ο μεν Δημ. Χολέβας επιβιβάστηκε στον Πειραιά, ο δε Γεώργ. Τσιφτσής ανέβηκε στην Καλαμάτα (άγνωστο γιατί).  Έφτασαν στο λιμάνι[29] της Νέας Υόρκης  στις 20 Απριλίου 1912. Φτάνοντας :

· Ο Γεώργιος Τσιφτσής ήταν 19 χρονών, γεννημένος στη Λαμία. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος. Προορισμός του ήταν το Σικάγο, όπου ήταν ένας ξάδερφός του ονόματι Λεωνίδας, με σκοπό να εργαστεί ως εργάτης.

Γεώργιος Τσιφτσής (1891-1927)

· Ο Δημήτριος[30] Χολέβας ήταν τότε 20 χρονών, γεννημένος στη Λαμία. Δήλωσε αγρότης (farmer) και προορισμός του ήταν το Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης.

 Σε λιγότερο από ένα μήνα έφυγε μεμονωμένα ο Δημήτριος Κων. Στεφανής. Πήρε το πλοίο “Θεμιστοκλής” που έφυγε από τον Πειραιά στις 22 Απριλίου 1912 κι έφτασε στην Αμερική στις 13 Μαΐου 1912. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος. Ο Δημήτριος Στεφανής ήταν 20 χρονών, γεννημένος στη Λαμία. Δήλωσε εργάτης σε φάρμα, με τελικό προορισμό το Ντε Μουάν της Αϊόβα, όπου ήταν ο θείος του Κωνσταντίνος Κατσαβριάς.

 Επόμενος μετανάστης ήταν ο Γεώργιος Νταφλούκας[31]. Δεν είναι ακριβώς γνωστή η προηγούμενη διαδρομή που ακολούθησε για να καταλήξει στην Αμερική. Δεν έφυγε από την Ελλάδα, αλλά από το λιμάνι του Λίβερπουλ στην Αγγλία, στις 5 Οκτωβρίου 1912, πήρε το ατμόπλοιο “Caronia” και αποβιβάστηκε στη Νέα Υόρκη, στις 13 Οκτωβρίου του 1912. Ήταν 26 χρονών, γεννημένος στη Λαμία. Η μητέρα του πιθανά λεγόταν Ελένη. Ως ασχολία δήλωσε εργάτης, επιλέγοντας ως τόπο προορισμού το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, όπου έδωσε τη διεύθυνση κάποιου φίλου του.

 Στα επόμενα χρόνια, έχουμε μόνο 1-2 άτομα που έγιναν μετανάστες. Το 1914 ακολουθώντας ανάλογη διαδρομή με τον προηγούμενο, έφυγε ο Γεώργιος Ι. Κραββαρίτης. Από τη Χάβρη της Γαλλίας στις 8 Απριλίου 1914, πήρε το ατμόπλοιο “Rochambeau”(Ροσαμπώ)  και στις 17 Απριλίου 1914 πάτησε στην Αμερική. Ο Γεώργιος ήταν 19 χρονών, με προηγούμενη διαμονή στη Λαμία, αλλά γεννημένος στα ορεινά του Καρπενησιού (γράφει Doris[32], Karpenision). Ο πατέρας του λεγόταν Ιωάννης. Δεν έχει γραφεί τι είδους δουλειά έκανε. Αναφέροντας έναν συγγενή του ονόματι Λάμπρο Παλιούρα στη Νέα Υόρκη, επέλεξε ως τόπο προορισμού το Σπρίγκσφηλντ της Μασαχουσέτης.

Ατμόπλοιο “King Alexander”  (Photo: Peabody Essex Museum )

 Τέλος, με επιφύλαξη ως προς την ακριβή καταγωγή του, καταγράφουμε στο έτος 1921, το Δήμο Δημόπουλο, που γεννήθηκε στη Λαμία. Από τον Πειραιά, στις 16 Δεκεμβρίου 1920, πήρε το πλοίο “Βασιλιάς Αλέξανδρος”[33] (King Alexander) και στις 5 Ιανουαρίου 1921 έφτασε στην Αμερική. Ήταν 25 χρονών και εκεί δήλωσε εργάτης. Ο μητέρα του λεγόταν Μόρφη ή Μόρφω. Είχε στην Αμερική έναν ξάδερφο το Γεώργιο Δημόπουλο στο Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης, όπου ήταν και ο προορισμός του.

Το πλήθος των μεταναστών έτοιμο για αποβίβαση

Συμπεράσματα

 Η φτώχεια που συνόδευε πάντα τη ζωή των Ελλήνων και η ελπίδα της καλύτερης ζωής ήταν η αιτία και το κίνητρο της μετανάστευσης. Έτσι οι 20χρονοι νέοι των περισσότερων σχεδόν, τότε, οικογενειών της Άμπλιανης Λαμίας, παρά τον ισχυρό δεσμό που είχαν με τις οικογένειες και τον τόπο τους, και παρά το φόβο του μακρινού, άγνωστου και επικίνδυνου, αποφάσισαν να πάνε να δουλέψουν στη μακρινή Αμερική.

 Το δρόμο άνοιξαν, την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, ο Γεώργιος Κων. Κραββαρίτης, που πήγε στο Σώλτ Λέικ Σίτι και ο Χρήστος Κραββαρίτης στη Νέα Υόρκη, όπου πήγε και ο Χρήστος Δημόπουλος.  Με μικρή χρονική διαφορά έφυγε ο Γεώργιος Ι. Κραββαρίτης που πήγε στο Ντάντε (Dante) της Βιρτζίνια (οι υπόλοιποι της μεγάλης οικογένειας Κραββαρίτη ακολούθησαν το έτος 1909). Ακολούθησαν ο Βασίλειος Νταφλούκας, ο Νίκος Σκλάβος,  ο Ν. Ντινόπουλος, ο Βασίλειος Κρανιάς και άλλοι, που πήγαν στο Ντάβενπορτ της Αϊόβα. Αυτοί ήταν οι πρωτοπόροι Αμπλιανίτες, που έγιναν οι εστίες για να έρθουν οι επόμενοι.

 Η αριθμητική πλειοψηφία των μεταναστών από την Άμπλιανη περιλάμβανε νέους με ηλικία γύρω στα 20 χρόνια, υγιείς[34] και με όρεξη για δουλειά. Λίγοι ήταν ήδη παντρεμένοι. Το μεταναστευτικό ρεύμα αυξήθηκε σημαντικά το 1911, με 11 μετανάστες και κορυφώθηκε το έτος 1912, με 17 Αμπλιανίτες της Λαμίας. Σ’ όλους αυτούς στήριξαν τις ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον, σχεδόν ισάριθμες οικογένειες που έμειναν εδώ.

 Οι περισσότεροι μετανάστες ήξεραν γράμματα (ανάγνωση-γραφή), αλλά δεν ήξεραν την αγγλική γλώσσα και φοβόντουσαν να μη χαθούν σε ξένους τόπους (πρώτη φορά έφευγαν απ’ τον τόπο τους και μάλιστα τόσο μακριά). Γι’ αυτό έφευγαν σε ομάδες των 4-6 ατόμων συνήθως (με μέγιστο αριθμό τα 9 άτομα του έτους 1911) και παρέμεναν μαζί στο καράβι, κατά την αποβίβαση, περνούσαν μαζί από τον έλεγχο, μέχρι και στον τόπο του τελικού προορισμού. Οι περισσότεροι (13 άτομα) έφυγαν από το λιμάνι της Πάτρας και ακολούθησε το λιμάνι του Πειραιά (11 άτομα). Από τη Νάπολη της Ιταλίας έφυγαν 9 άτομα. Από ελληνικό λιμάνι επιβιβάστηκαν 6 άτομα στο πλοίο “Argentina”, 5 άτομα στο πλοίο “Θεμιστοκλής”, επίσης 5 άτομα στο πλοίο “Αθήναι”, 3 άτομα στο πλοίο “Πατρίς” και 2 στο πλοίο “Μακεδονία”. Από το λιμάνι της Νάπολη στην Ιταλία επιβιβάστηκαν, σε ένα ταξίδι, 9 άτομα στο πλοίο “Konigin Luise”.

 Εκτός από τον Αθανάσιο Καλτσούλα που δήλωσε οικοδόμος[35] (builder) και το Γεώργιο Κων. Κραββαρίτη που δήλωσε χασάπης, όλοι οι άλλοι δήλωσαν εργάτες ή αγρότες σε φάρμες.

 Οι τόποι προορισμού ήταν κυρίως τρεις και βρίσκονταν στις ανατολικές ή μεσοανατολικές πολιτείες των ΗΠΑ. Αυτοί οι τόποι ήταν το Ντάντον της Βιρτζίνια, το Ντάβενπορτ της Αϊόβα και το Σικάγο του Ιλλινόις. Θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, ως τη μεγαλύτερη παροικία της Άμπλιανης, εφόσον 21 άνθρωποι του τόπου μας κατέληξαν εκεί, από τους 36 που συνολικά καταγράφηκαν.

 Είναι λογικό και έγιναν μετακινήσεις κάποιων μεταναστών από τον αρχικό τόπο προορισμού σε άλλον. Έτσι ο Ευάγγελος Στεφανής δήλωσε ως τόπο προορισμού το Ντάβενπορτ της Αϊόβα, αλλά τελικά πήγε στο Σικάγο, όπου ήταν και ο συμπατριώτης και φίλος του Γεώργιος Τσιφτσής. Ακολούθησαν κι άλλοι (Δημόπουλος, Ζαροδήμος, κ.ά.) αλλάζοντας ταυτόχρονα εργασία και απασχολούμενοι σε μαγαζιά (όπως π.χ. λαντζέρηδες ή σερβιτόροι σε εστιατόρια, κλπ.). Μαθαίνοντας τη δουλειά, μερικοί κατάφεραν να ανοίξουν δικά τους μαγαζιά. Έτσι βελτίωσαν τη θέση τους όσο και τα οικονομικά τους.

 Η έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα από το φθινόπωρο του 1912, ανέκοψε τη μετανάστευση, εφόσον οι νέοι κατατάχτηκαν στο στρατό (στο 2^ο Σύνταγμα Πεζικού και στο 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων, που έδρευαν στη Λαμία). Ικανός αριθμός Ελλήνων μεταναστών επέστρεψε από την Αμερική και κατατάχτηκαν ως εθελοντές στο στρατό μας και πήγαν κατευθείαν στο μέτωπο. Πολέμησαν τους Τούρκους και Βουλγάρους στους Βαλκανικούς πολέμους, με το 2^ο Σύνταγμα Πεζικού[36] της Λαμίας πήγαν στην Ουκρανία (το 1919) και μέσω Ρουμανίας, βρέθηκαν στη Μικρά Ασία. Από τους Αμπλιανίτες μετανάστες της Λαμίας καταγράφεται η επιστροφή από την Αμερική στην Ελλάδα του μετανάστη Θεόδ. Δημόπουλου, που στρατεύτηκε και βρέθηκε τελικά στη Μικρά Ασία. Είναι χρήσιμη η διερεύνηση της πορείας των άλλων μεταναστών μας μέχρι την επιστροφή τους, αλλά  διαφεύγει των ορίων αυτής της εργασίας.

    

Επίλογος

 Η αναζήτηση μέσω του Διαδικτύου στοιχείων για τους μετανάστες μας, μετά  από έναν αιώνα, ήταν δύσκολη και χρονοβόρα. Στηρίχθηκε σε πρωτογενές υλικό μνήμης του Γεωργίου Στεφανή και αναζητήθηκαν ονόματα, που από τους αμερικανούς γράφονταν με διαφορετικά γράμματα στα αρχεία τους. Βοήθησε ο τυχαίος παράγοντας, όταν για άλλο ψάχνεις κι άλλα βρίσκεις, όσο και ότι οι μετανάστες μας είχαν καταγραφεί σε ομάδες.

 Ενδέχεται να υπάρχουν και άλλοι Αμπλιανίτες που έφυγαν στην Αμερική και είτε δεν καταφέραμε να τους βρούμε με την έρευνα αυτή, είτε μπήκαν στις ΗΠΑ από άλλο λιμάνι (εκτός της Νέας Υόρκης), οπότε δεν έχουν καταγραφεί στα αρχεία του Ellis Island. Βεβαιώνουμε[37] ότι δεν είχαμε καμία πρόθεση να αγνοήσουμε κανένα.

 Κλείνοντας, θεωρήσαμε ότι οι οικογένειες της Άμπλιανης όφειλαν την απόδοση της ελάχιστης τιμής στους μετανάστες της. Ήταν λοιπόν αναγκαίο να αναζητηθούν, να βρεθούν και να παρουσιαστούν οι άνθρωποι αυτοί, η πορεία που ακολούθησαν, οι τόποι που έφτασαν και ο προσωπικός αγώνας που έκαναν για να ζήσει η γονική οικογένεια καλύτερα. Ελπίζουμε να συνέβαλε η προσπάθειά μας σ’ αυτό το σκοπό.

 Οφείλουμε ευχαριστίες για τις πληροφορίες και το φωτογραφικό υλικό που πρόθυμα μας έδωσαν στους : Αθανάσιο Θ. Καλτσούλα και τη γυναίκα του Παναγιώτα, Αρετή και Φώτη Ευαγ. Στεφανή και στο Χρήστο Θεοδ. Δημόπουλο. Ευχαριστούμε επίσης τον Ευρυτάνα (από την Ανιάδα) φιλόλογο-καθηγητή κ. Σεραφείμ Κακούρα, για τον έλεγχο των κειμένων.

Από τους     :           Κωνσταντίνο Αθ. Μπαλωμένο / φυσικό
                        και   Γεώργιο Ευαγ. Στεφανή / συνταξιούχο ΥΠΕΘΑ .

---------------------------------------------------------------------

Η εργασία έγινε τον Οκτώβριο του 2008. Δημοσιεύτηκε στην εφ “ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ”, φ. 143-144,  Σεπ.-Δεκ. 2008, Αθήνα.

              ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Γι’ αυτό ο αδελφός του Θεόδωρος Μιλτ. Καλτσούλας ή Μελέτης (1886-1982) ονόμασε το παιδί του Αθανάσιο, μετά από επιθυμία της μητέρας του Σπυριδούλας.

[2] Προτιμούσαν να φύγουν την άνοιξη (κυρίως) ή το καλοκαίρι, που ο καιρός ήταν πιο ζεστός και η θάλασσα λιγότερο ταραγμένη. Έτσι τα πλοία - που αρκετά ήταν καινούργια - παρά το ότι δεν ήταν μεγάλα (5-6 χιλιάδων τόνων συνολικά) - σε 20 μέρες περίπου έφταναν από την Ελλάδα στη Νέα Υόρκη.

[3] Ο αριθμός μεταναστών ήταν μεγάλος με 1300-1500 επιβάτες τρίτης θέσης. Γι’ αυτό στοιβάζονταν σε πολύ περιορισμένους  χώρους, χωρίς στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής και διαμονής.

[4] Όσους γύριζαν απ’ την Αμερική, οι ντόπιοι τους έλεγαν “αμερικάνους” και θεωρούσαν ότι είχαν πολλά λεφτά. Φαινόταν η διαφορετικότητα αυτών απ’ τους ντόπιους από την εμφάνιση. Φορούσαν κουστούμι, συχνά με γραβάτα και ρεπούμπλικα, κάτι ασυνήθιστο για την τοπική κοινωνία. Επίσης (κάποιοι) είχαν βάλει χρυσά δόντια και φορούσαν χρυσή καδένα στο ρολόι τσέπης. Σπάνιος ήταν ο συνδυασμός εμφάνισης με κουστούμι, γραβάτα και σκούφια!

[5] Επιστρέφοντας, τον επόμενο χρόνο, στις 16-1-1925 ο Ευάγγελος Στεφανής παντρεύτηκε τη Βαγιούλα Δημητρίου Νιάφα, 22 ετών, στον Ι. Ναό των Αγίων Θεοδώρων Λαμίας.

[6] Πρέπει να επέστρεψε το 1922, εφόσον στις 13-10-1923 παντρεύτηκε την Ελένη Ντελή, 24 ετών. Ο γάμος έγινε στον Ι. Ναό Αγίου Νικολάου Λαμίας.  Κουμπάρος ήταν ο Κ. Ντινόπουλος. [Τα στοιχεία προέρχονται από το Βιβλίο Γάμων του Ι. Ναού].

[7] Ο Αθανάσιος Σάπιος άνοιξε γαλατάδικο στη Λαμία.

[8] Ασχολήθηκε με το καπνεμπόριο και κέρδισε χρήματα, αλλά τα έχασε στο «κραχ» του 1929. Μετακινήθηκε στο Βερμίλιο της  Βόρειας Ντακότα, όπου παντρεύτηκε μια φιλανδέζα (τη Λαβίνα) και απέκτησαν 2 αγόρια (Λεωνίδα, Αθανάσιο) και 2 κόρες.

[9] Έχασε το παιδί του (Λεωνίδα) που πνίγηκε σε ποτάμι. Ο Αθανάσιος επίσης πέθανε σχετικά πρόωρα.

[10] Πρώτος εξάδελφος του Ευαγγ. Χρ. Στεφανή. Πέθανε από δόντι (μόλυνση), όπως είπαν τότε, που πρήστηκε πολύ και άργησε να πάει στο γιατρό. Δεν υπήρχαν τότε  τα αντιβιοτικά, με αποτέλεσμα να πεθάνει. Λένε ότι ήταν σωματώδης και δυνατός άντρας.

[11] Βρέθηκε με τις αμερικανικές δυνάμεις, το έτος 1917 στη Γαλλία.

[12] Στις 2-10-1927, σε ηλικία 36 ετών, σκοτώθηκε από το Σπύρο Ζαροδήμο “για μια κουβέντα”.

[13] Το παιδί του σκοτώθηκε σε κυνήγι, ο Κων/νος σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα και μετά πέθανε και η γυναίκα του.

[14] Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύριο μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί.

[15] Με επιφύλαξη και με αδυναμία διασταύρωσης ως προς την καταγωγή (αν είναι Αμπλιανίτης) καταγράφεται και ο Θωμάς Μπαρτσόκας. Σε ηλικία 26 ετών, ανύπαντρος, αναχώρησε από το λιμάνι της Πάτρας το Νοέμβριο του 1906, με το πλοίο “Gerty” και στις 11 Δεκεμβρίου 1906 αποβιβάστηκε στη Νέα Υόρκη. Δήλωσε ως τόπο γεννήσεως την Παλαιοβράχα, επάγγελμα εργάτης και ως τόπο προορισμού το Castle Gate της Γιούτα (Utah). Ο τόπος προορισμού ήταν γνωστός για τα ορυχεία κάρβουνου, όπου πιθανά βρήκε εργασία.

[16] Κατασκευάστηκε στην Αγγλία το 1908, για την εταιρεία Greek Lines. Αγοράστηκε από την «Εθνική Ατμοπλοΐα της Ελλάδος» των αδελφών Εμπειρίκου και μπήκε στην υπηρεσία της γραμμής Πειραιάς-Νέα Υόρκη.

[17] Μεγάλο πλοίο 10,5 χιλιάδων τόνων, γερμανικής κατασκευής 1897. Μετέφερε 2.400 επιβάτες (225 πρώτη κατηγορία, 235 δεύτερη κατηγορία, 1.940 τρίτη class).

[18] Κατασκευάστηκε το 1907 στη Σκωτία, για την εταιρεία Αυστρο-αμερικανική Γραμμή, με αυστριακή σημαία και όνομα “Argentina.” Μετέφερε 1.450 επιβάτες (45 Α΄ θέσης, 175 Β΄ θέσης και 1230 Γ΄ θέσης).

[19] Μετά την επιστροφή του από την Αμερική παντρεύτηκε. Παιδιά του ήταν ο Γιάννης, η Θεανώ και η Αλεξάνδρα.

[20] Ήταν αδελφός του Ιωάννη Δήμ. Σάπιου (1888-1962), του γαλακτοπώλη. Επιστρέφοντας από την Αμερική, άνοιξε γαλακτοπωλείο στη γωνία των οδών Λεωνίδου και Καποδιστρίου, απέναντι απ’ το Δικαστικό Μέγαρο Λαμίας.

[21] Παιδιά του Σπύρου Σκλάβου και της Αικατερίνης πρέπει να είναι ο Γεώργιος, ο Κώστας, ο Νίκος και κάποιες αδερφές.

[22] Κατασκευάστηκε στην Αγγλία το 1907, για την εταιρεία Ελληνική Μεταφορική Γραμμή, ελληνικής σημαίας, 6.000 τόνων μικτού φορτίου, για 1.700 επιβάτες (100 Α΄ θέσης, 100 Β΄ θέσης και 1.500 Γ΄ θέσης). Αρχικό όνομα του πλοίου «Moraitis», που μετονομάστηκε σε «Themistocles».

[23] Επέστρεψε μετά από 10 χρόνια και στις 13-11-1922, σε ηλικία 30 ετών παντρεύτηκε την Ασπασία Κραββαρίτου, 24 ετών. Ο γάμος έγινε στον Ι. Ναό του Αγίου Νικολάου Λαμίας. [Από το Βιβλίο Γάμων του Ναού Αγίου Νικολάου].

[24] Στην πραγματικότητα ήταν 17 ετών, αλλά δήλωσε μεγαλύτερη ηλικία (20 ετών) για να μην θεωρηθεί ανήλικος και τον γυρίσουν πίσω. [Οι πληροφορίες  προέρχονται από το συγγενή του Αθανάσιο Καλτσούλα, που ζει στη Ν. Άμπλιανη Λαμίας].

[25] (1850-1945). [Από το Βιβλίο Θανάτων του Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Ν. Άμπλιανης Λαμίας]

[26] Αρχικά γράφτηκε ως τόπος προορισμού η Νέα Υόρκη. Είναι διορθωμένο από πάνω και γράφει Davenport, Iowa. Η ίδια ακριβώς διόρθωση έγινε και για τους τέσσερις της ομάδας αυτής.

[27] Ο Γεώργιος και ο Ευάγγελος Στεφανής ήταν πρώτα ξαδέρφια. Οι γονείς τους Κώστας και Χρήστος Στεφανής ήταν αδέλφια. Ο Γεώργιος Στεφανής είχε τέσσερις αδερφές (Ελένη, Αικατερίνη, Παναγιώτα και Αργύρω).

[28] Κατασκευάστηκε στην Αγγλία το 1912 για την «Εθνική Ατμοπλοΐα της Ελλάδος» των αδελφών Εμπειρίκου. Ήταν 6.333 τόνων. Ονομάστηκε  «The Macedonia» και μπήκε στη γραμμή Πάτρα – Νέα Υόρκη το 1912.

[29] Στο λιμάνι της Νέας Υόρκης δεν έφτασε ποτέ ο “Τιτανικός”, που πριν λίγες μέρες, τη νύχτα 14 προς 15 Απριλίου 1912 χτύπησε σε παγόβουνο και βυθίστηκε στο Βόρειο Ατλαντικό, παρασύροντας στο θάνατο 1.500 επιβάτες. Το πλοίο είχε φύγει από το Σαουθάμπτον της Αγγλίας για την Αμερική (παρθενικό ταξίδι) στις 10 Απριλίου 1912.

[30] Τα επόμενα χρόνια υπάρχει το όνομα  Δήμος (είναι άλλη μορφή του Δημήτριος). Ο πατέρας του πρέπει να λεγόταν Ιωάννης Χολέβας, με παιδιά του το Θεόδωρο, το Δήμο και το Θανάση. Έμεναν στα γνωστά στους παλιότερους σπίτια, τα «Χολεβαίικα».

[31] Ήταν ένα από τα τρία αδέρφια, που ήταν : Δημήτριος, Γεώργιος και Βασίλειος Νταφλούκας.

[32] Αυτό σημαίνει Δωρίς, πιθανότατα. Δεν προσδιορίζει όμως ποιον τόπο (πόλη, χωριό) της επαρχίας Δωρίδας.

[33] Μεγάλο πλοίο Γερμανικής κατασκευής του 1909, 16.960 τόνων, που μετέφερε 2.841 επιβάτες (239 Α΄ θέσης, 224 Β΄ θέσης και 2.378 Γ΄ θέσης). Από το 1919, με βρετανική σημαία, μπήκε στη γραμμή Μεσόγειος – Νέα Υόρκη.

[34] Οι άρρωστοι, οι ανάπηροι, κι όσοι είχαν κάποιο μικρό πρόβλημα υγείας δεν γίνονταν δεκτοί στην Αμερική και επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό. Οι ιατρικές εξετάσεις ήταν πολλαπλές. Οι μεταδοτικές ασθένειες ήταν βασικό μέλημα των γιατρών. Πάντως στο ταξίδι υπέφεραν πολύ από τις ψείρες (εκτός από το κακό έως βρώμικο φαγητό). Σε όσα άτομα περνούσαν από τον έλεγχο, γινόταν ξεψείρισμα και εμβολιασμός.

[35] Ήταν ξυλουργός και είχε μάθει την τέχνη από πριν. Μάλιστα, είχε φτιάξει κάποια ξυλουργική εργασία στο ναό της Αγίας Παρασκευής στο χωριό (Άμπλιανη).

[36] Από τους Αμπλιανίτες στρατιώτες του 2^ου Συντάγματος Πεζικού έπεσαν ηρωικά ο Ευάγγελος Μπαρτζόκας (στις 6-10-1912, στη μάχη της Ελασσώνας), ο Νικόλαος Ζάνος (στις 21-6-1913, στη μάχη του Λαχανά) και ο Σπύρος Σκύρλας (στις 17-7-1913, στη μάχη του Λαχανά). Η μάχη του Λαχανά ήταν φονικότατη, απέναντι σε καλά οχυρωμένους Βουλγάρους, που πολεμούσαν σκληρά.

[37] Μετά τη δημοσίευση της εργασίας αυτής καλούμε όσους θυμούνται άλλα ονόματα, ή έχουν δικούς τους που πήγαν μετανάστες στην Αμερική κατά την περίοδο που κάλυψε η παραπάνω προσπάθεια, να επικοινωνήσουν μαζί μας. Έτσι θα συμπληρωθεί και ολοκληρωθεί το επιβαλλόμενο χρέος στους Αμπλιανίτες μετανάστες.