Ο Ιερός Ναός της Αγίας Παρασκευής Νέας Άμπλιανης Λαμίας

 

(με επιπλέον στοιχεία)

 

Πρόλογος

 

   Οι πρώτοι κάτοικοι στην περιοχή νότια της Λαμίας, ήταν νομάδες κτηνοτρόφοι από την Άμπλιανη Ευρυτανίας, που έφερναν τα κοπάδια με πρόβατα για την περίοδο του χειμώνα (από την εορτή του Αγίου Δημητρίου μέχρι την εορτή του Αγίου Γεωργίου). Οι οικογένειές τους διέμεναν σε καλύβες, που κατασκεύαζαν οι ίδιοι μέσα στα βοσκοτόπια, που ήταν τότε όλη η γύρω από τη Λαμία περιοχή. Μετά έφευγαν και σε 2-3 μέρες πορεία με τα πόδια - μέσω Γαρδικίου Ομιλαίων και Σαράνταινας - έφταναν στην ορεινή Άμπλιανη, όπου είχαν πετρόκτιστα σπίτια. Εκεί υπήρχε Ιερός Ναός της Αγίας Παρασκευής, όπου εκκλησιάζονταν. Κορυφαία ετήσια γιορτή ήταν το πανηγύρι στις 26 Ιουλίου, εορτή της Αγίας Παρασκευής, με παραδοσιακούς χορούς στο χοροστάσι Στέγκο και γλέντι στην πλατεία του χωριού, κάτω από υπεραιωνόβια πλατάνια.

   Από το 1920 αποφάσισαν τη μόνιμη εγκατάστασή τους στα νότια της περιοχής Λαμίας, δηλ. εκεί όπου ήταν τα χειμαδιά τους. Τότε έκαναν και τις πρώτες αγορές κτημάτων από τους μεγαλοκτηματίες Μακρή, Σκληβανιώτη, Γεωργιάδη, Χαλκιόπουλο, Κοτρωνιά, κ.ά. Το πρώτο πετρόκτιστο σπίτι ήταν του Δημητρίου Ν. Τσιφτσή (υπάρχει ερειπωμένο μέχρι σήμερα). Ακολούθησαν και άλλοι. Τα σπίτια ήταν δίπατα συνήθως με εξωτερική σκάλα και σχεδόν όλα έγιναν κατά μήκος της επαρχιακής οδού Αθηνών και της Αλατόστρατας (σήμερα λέγεται οδός Καβάφη).

   Η ανάγκη για την ίδρυση και λειτουργία Ναού στην περιοχή Νέας Άμπλιανης έγινε έντονη στην πρώτη πενταετία του ’20, εφόσον οριστικοποιήθηκε η εγκατάσταση των ημινομάδων κατοίκων της, με την εγκατάλειψη των βλαχοκάλυβων και την κατασκευή πετρόχτιστων σπιτιών, για τη χειμερινή διαμονή της οικογένειας. Στην περιοχή κάτω της σιδηροδρομικής γραμμής, υπήρχε μόνο το ναΐδριο του Αγίου Γεωργίου του Ελασσωνείου Νοσοκομείου (από το 1911), που ήταν για τις έκτακτες ανάγκες και δεν είχε μόνιμο εφημέριο (δεν ήταν ενοριακός ναός).

 

                    1.  Η κάλυψη των θρησκευτικών αναγκών πριν το 1929

  Ο εκκλησιασμός και η τέλεση μυστηρίων (γάμοι, βαπτίσεις, κηδείες) γίνονταν αναγκαστικά από τους υπάρχοντες ναούς των Αγίων Θεοδώρων (κυρίως), λόγω και του γειτονικού βοσκότοπου του Αφανού, αλλά και τους άλλους δύο ναούς, του Αγίου Νικολάου και της Παναγίας Δέσποινας. Συγκεκριμένα στον Ι. Ναό Αγίων Θεοδώρων Λαμίας τελέστηκαν οι επόμενοι γάμοι[1] Αμπλιανιτών (την περίοδο 1914-1925) :

1.    Στις 28-12-1914, ο Ιωάννης Σάπιος, ετών 23, με διαμονή Λαμία, παντρεύτηκε την Αθανασία Κ. Σαρρή, ετών 20, με διαμονή Λαμία. Κουμπάρος ήταν ο Δ. Χολέβας με διαμονή Σαρμουσακλή.

2.    Στις 9-3-1920, ο Γεώργιος Κραββαρίτης, ετών 20, παντρεύτηκε την Αντωνία (;) Μαυρογένους, ετών 22.

3.    Στις 9-11-1920, ο Κωνστ.Γιαννα(κογ)εώργιος, ετών 28, παντρεύτηκε τη Μαρία Κώστα Πάπουτσα[2](;) ετών 22.

4.    Στις 26-4-1920, ο Γεώργιος Κ. Τσιφτσής, ετών 33, παντρεύτηκε την Ευαγγελή Καλτσούλα, ετών 23.

5.    Στις 24-4-1921, ο Κωνστ. (Μ)παρτσώκας, ετών 30, παντρεύτηκε τη Βασιλική Δράμαλη, ετών 25.

6.    Στις 19-11-1923, ο Ν. Κραββαρίτης, ετών 30, με διαμονή Λαμία, παντρεύτηκε την Ελένη Κ. Στεφανή, ετών 21, με διαμονή Λαμία. Κουμπάρος ήταν ο Καϊλάνης.

7.    Στις 23-12-1923, ο Θεόδωρος Βεζύρης, ετών 22, με διαμονή Λαμία, παντρεύτηκε τη  Σταυρούλα Κούταλου, ετών 21.

8.    Στις 16-1-1925, ο Ευάγγελος Στεφανής, ετών 28, με διαμονή Λαμία, παντρεύτηκε τη Βαγιούλα Δημητρίου [Νιάφα], ετών 22.

     Στον Ι.Ν. Αγίου Νικολάου Λαμίας, την περίοδο 1922-23 τελέστηκαν οι επόμενοι γάμοι[3] Αμπλιανιτών:

1.    Θεόδωρος Δημόπουλος ετών 30, παντρεύτηκε την Ασπασία Κραββαρίτου, ετών 24. Ο γάμος έγινε στις 13-11-1922.

2.    Χρήστος Καραβάς  ετών 25, παντρεύτηκε την Δήμητρα Δημοπούλου ετών 23. Ο γάμος έγινε στις 15-5-1923.

3.    Σπύρος Σκύρλας ετών 30, παντρεύτηκε τη Δήμητρα Πάπουτσα ετών 25. Κουμπάρος παρέστη ο Σωτήριος Κιαφούλης. Ο γάμος έγινε  στις 7-10-1923.

4.    Ανδρέας Κραββαρίτης, ετών 28, παντρεύτηκε την Ελένη Ντελή ετών 24. Κουμπάρος παρέστη ο Κ. Ντινόπουλος. Ο γάμος έγινε στις 13-10-1923.

     Στην περιοχή του Αφανού, που ήταν θαυμάσιος βοσκότοπος, ξεχείμαζαν τα κοπάδια των Αμπλιανιτών κυρίως (Γατσινάρη, Τσιφτσή, Κρίντα, κ.ά.). Μάλιστα στην επιδημία γρίπης του 1918 πέθανε ο Θεόδωρος Γατσινάρης, 37 ετών ποιμήν, με τα δύο μικρά παιδιά του. Όλοι όσοι πέθαναν στην περιοχή αυτή, κηδεύτηκαν στο Ναό των Αγίων Θεοδώρων, εφόσον ο Ναός της Αγίας Παρασκευής στην Άμπλιανη έγινε το 1929. Από το Βιβλίο Θανάτων του Ι. Ναού, επέλεξα όσων τα επώνυμα δείχνουν την αμπλιανίτικη καταγωγή τους :

1.    Θεοδώρα Δ. Τσιφτσή, επάγγελμα ποιμήν, απεβίωσε την 31-10-1918, σε ηλικία 36 (;) ετών.

2.    Ιωάννης Γιαννακόπουλος επάγγελμα ποιμήν, απεβίωσε την 6-11-1918, σε ηλικία 75 ετών.

3.    Ευαγγελία Νιάφα, απεβίωσε την 1-2-1919, σε ηλικία 37 ετών.

4.    Βασίλειος Δ. Τσιφτσής, απεβίωσε την 27-9-1919, σε ηλικία 4 ετών.

5.    Θεόδωρος Κατσούλας (;), απεβίωσε την 19-12-1919, 60 ετών.

6.    Κώστας Ιω. Νταής, απεβίωσε την 28-3-1922, σε ηλικία 10 ετών.

7.    Βασίλειος Αθ. Τσιφτσής, απεβίωσε την 22-3-1923, σε ηλικία 51 ετών.

8.    Σπύρος Ιω. Νταής, απεβίωσε την 29-9-1923, σε ηλικία 2 ετών.

9.    Βασιλική Κρίντα, απεβίωσε την 27-12-1924, σε ηλικία ενός έτους.

    Επίσης ο Ι. Ναός της Παναγίας Δέσποινας Λαμίας προσφερόταν για την τέλεση βαπτίσεων. Η περιοχή γύρω από τα Πηγαδούλια προσφερόταν για χειμαδιό και κάποια βόσκηση των ζώων. Την περίοδο 1913-1924, έγιναν 12 βαπτίσεις παιδιών από οικογένειες της Άμπλιανης. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της περιόδου εκείνης είναι ότι τα μυστήρια (βαπτίσεις, γάμοι) γίνονταν και “εν τη οικία”. Αναλυτικά στοιχεία[4] ακολουθούν :

1.    Οι γονείς Δημ. Νιάφας και Ευαγγελή Ντινάκη το γιο τους που γεννήθηκε στις 13-2-1913, τον βάπτισαν στις 6-5-1913, του έδωσαν το όνομα Ευθύμιος και Σπυρίδων, με ανάδοχο τον Χρήστο Διαμαντή, μαθητή, από το Κόμμα. Η βάπτιση έγινε στη Λαμία.

2.    Οι γονείς Δημήτριος Τσιφτσής και Γιαννούλα Αναστ. Αλεξανδροπούλου, το γιο τους που γεννήθηκε στις 28-1-1914, τον βάπτισαν στις 30-4-1914, του έδωσαν το όνομα Κωστής, με ανάδοχο την Αγγελική Ιωάν. Αναστασίου, οικιακά. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία[5]».

3.    Οι γονείς Κωνστ. Χ. Τσιφτσής και Γεωργίτσα Ν. Νταφλούκα, το γιο τους που γεννήθηκε στις 3-7-1914, τον βάπτισαν στις 21-9-1914, του έδωσαν το όνομα Ευάγγελος, με ανάδοχο τον Κωνστ. Παπανάγνου, σανδαλοποιό. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία». Στις «Παρατηρήσεις» γράφει ο ιερέας “εξ Άμπλιανης”.

4.    Οι γονείς Δημ. Νταφλούκας και Θεοδώρα Κ Μ(π)αρτσόκα, το γιο τους που γεννήθηκε την 1-10-1914, τον βάπτισαν στις 13-11-1914 και του έδωσαν το όνομα Κωνσταντίνος, με ανάδοχο την Αλεξάνδρα Λ. Κόντου, οικιακά, από τη Λαμία. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία». Στις «Παρατηρήσεις» γράφει ο ιερέας “εξ Άμπλιανης”.

5.    Οι γονείς Νικόλ. Μαλακάτας και Μαρία Π. Γιαννακογεώργου, το γιο τους που γεννήθηκε στις 25-9-1914, τον βάπτισαν στις 16-11-1915 και του έδωσαν το όνομα Ευάγγελος, με ανάδοχο τον Ιωάννη Παπαδόπουλο, κτηματία, από τη Λαμία. Η βάπτιση έγινε «εν τω Ναώ».

6.    Οι γονείς Δημήτριος Κούταλος και Βασίλω Ντέρβα, το γιο τους που γεννήθηκε στις 20-10-1914, τον βάπτισαν στις 7-1-1915 και του έδωσαν το όνομα Γεώργιος, με ανάδοχο την Ευθυμία Ζαρκαλή από τη Λαμία. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία».

7.    Οι γονείς Κωνσταντίνος Γκουζούνης και Ελένη Βάγια Σατραντζέμη, την κόρη τους που γεννήθηκε στις 19-6-1915, την βάπτισαν στις 8-11-1915 και της έδωσαν το όνομα Ναυσικά, με ανάδοχο την Αννέτα Αλεξ. Βασιλείου, οικιακά, από τη Λαμία. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία».

8.    Οι γονείς Δημήτριος Νταφλούκας και Θεοδώρα Κ. Μπαρτζώκα, την κόρη τους που γεννήθηκε στις 6-1-1917, την βάπτισαν στις 12-12-1917 και της έδωσαν το όνομα Βεργενία, με ανάδοχο το Σπύρο Ζαροδήμο, κτηνοτρόφο, με διαμονή Πηγαδούλια. Η βάπτιση έγινε «εν τη εκκλησία». Στις «Παρατηρήσεις» γράφει ο ιερέας “κτηνοτρόφος”.

9.    Οι γονείς Κωνσταντίνος Γκουζούνης και Ελένη Βάγια Σατραντζέμη, την κόρη τους που γεννήθηκε στις 5-3-1918, την βάπτισαν στις 18-8-1918 και της έδωσαν το όνομα Γαρουφαλιά, με ανάδοχο την Ευαγγελή Β. Ρέντζου, οικιακά, από τη Λαμία. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία».

10.  Οι γονείς Γεώργιος Γαζέτας και Ουρανία Ηλ. Μαμάκου, το γιο τους που γεννήθηκε στις 7-6-1920, τον βάπτισαν (δεν υπάρχει χρονολογία) και του έδωσαν το όνομα Σωτήριος, με ανάδοχο τον Γεώργιο Πετρόπουλο. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία».

11.  Οι γονείς Κωνσταντίνος Γκουζούνης και Ελένη Βάγια Σατραντζέμη, το γιο τους που γεννήθηκε στις 22-7-1920, τον βάπτισαν στις 10-1-1921 και του έδωσαν το όνομα Αθανάσιος, με ανάδοχο την Αικατερίνη Ν. Πρωτοπαπά, οικιακά, από τη Λαμία. Η βάπτιση έγινε «εν τη οικία».

12.  Οι γονείς Ιωάννης Σάπιος και Ευαγγελή Τσιφτσή, την κόρη τους που γεννήθηκε στις 2-11-1924, την βάπτισαν στις 22-12-1924 και της έδωσαν το όνομα Φανή, με ανάδοχο την Ελένη Χαντζοπούλου, οικιακά, από τη Λαμία. Η βάπτιση έγινε «εν οίκω».

Η προτίμηση των Αμπλιανιτών για τον Ι. Ναό της Παναγίας Δέσποινας είναι ότι κάλυπτε ζώνη αστική (του κέντρου της Λαμίας), αλλά και αγροτική-κτηνοτροφική (όλα τα μετέπειτα Γαλανέικα). Αντίθετα η ενορία των Αγίων Θεοδώρων ήταν με αστικό πληθυσμό μόνο, όπου η διαφορετικότητα των κτηνοτρόφων (ιδιαίτερα σε ντύσιμο, κ.ά.) ήταν εμφανής. Μάλιστα κατά την περιφορά του επιταφίου, κάποιοι χάριν αστεϊσμού, πλησίαζαν τα αναμμένα κεριά στις μάλλινες κοντόκαπες κάποιων γεροντότερων αμπλιανιτών κτηνοτρόφων, οι οποίες άναβαν τοπικά κάνοντας θόρυβο.

     Κάποιες κηδείες έγιναν στον κοιμητηριακό Ι. Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Ξηριώτισσας. Αναφέρουμε την οικογένεια του Θεοδώρου Γατσινάρη (1881-1918), με τη γυναίκα του Γιαννούλα και τα παιδιά του Γεώργιο και  Ιωάννη, που ήταν θύματα της ισπανικής γρίπης και πέθαναν τον Οκτώβριο του 1918 με μικρή χρονική διαφορά. Πρέπει να εψάλλησαν εκεί, εφόσον δεν βρήκα τα στοιχεία τους στα βιβλία των άλλων ναών της Λαμίας.

 

2.   Δραστηριοποίηση για ανέγερση Ιερού Ναού στη Νέα Άμπλιανη - Έναρξη εργασιών

 

    Από το 1927 με πρωτοβουλία του Κωνσταντίνου Γεωργ. Ντινοπούλου (ή Γερακάρη), Δημητρίου Ν. Τσιφτσή (ή Μουστάκα), κ.ά. συγκροτήθηκε Επιτροπή Ανεγέρσεως Ναού. Το οικόπεδο αγοράστηκε από μια ιδιοκτησία του Ι. Ν. Αγίου Νικολάου Λαμίας στη θέση «Παληάμπελα» Λαμίας (3 γειτονικά οικόπεδα) συνολικής έκτασης 1.995 τ.μ., έναντι τιμήματος 6.750 δραχμών, με τη ρητή δέσμευση :

“όπως ανεγερθή  εν αυτοίς Ιερός Ναός, απαγορευομένης ρητώς πάσης άλλης χρήσεως αυτών”.

   Την Επιτροπή ανεγέρσεως του Ναού αποτέλεσαν οι Κωνσταντίνος Γεωργίου Ντινόπουλος, Πέτρος Χρήστου Βέργος και Ευάγγελος Αθανασίου Σκλάβος, γεωργοκτηματίες και κάτοικοι Λαμίας. Το συμβόλαιο[6] έγινε στις 9-11-1927 οπότε και δόθηκαν τα χρήματα.

   Η ανέγερση του ναού άρχισε το 1927 και παράλληλα συγκεντρώνονταν τα αναγκαία χρήματα με ποικίλους τρόπους, όπως με εράνους, με δισκοφορία στο ναό, με δωρεές-χορηγίες από τους πιο πλούσιους του τόπου (γαιοκτήμονες, τραπεζίτες, δημοτικούς άρχοντες, κ.ά.). Τέτοια άτομα ήταν οι αδελφοί Χαλκιόπουλοι, Χρ. Ελασσώνας, Δημ. Μουζέλης, Κων. Κρόκος, Σπ. Πετρόπουλος ή Πετρούλας, Ιωάννης Μακρόπουλος, κ.ά.

     Ο Κωνσταντίνος Ντινόπουλος ήταν πολύ δραστήριος για τη συγκέντρωση των χρημάτων. Η βοήθειά του ήταν πολύ σημαντική. Επίσης πρωτοστάτησε στην κατασκευή της στέγης του ναού, συγκεντρώνοντας χρήματα για την απαραίτητη ξυλεία (η προμήθεια έγινε σε καλή τιμή από τον έμπορο ξυλείας Χονδρογιάννη).

     Επίσης, κάθε Πάσχα[7], κάποια άλλη επιτροπή γύριζε στα σπίτια και μάζευε τα δέρματα των αρνοκάτσικων, που έσφαζαν οι Αμπλιανίτες για να ψήσουν. Έλεγαν “για την εκκλησία”. Τα μάζευαν και τα πήγαιναν στο δερματέμπορο Θανασούρα. Τους έδινε χρήματα που τα μάζευαν για την εκκλησία. Αυτή η συνήθεια δεν σταμάτησε το 1929, που έγινε το κτίσιμο του ναού. Συνεχίστηκε μέχρι τη δεκαετία του ’60,  και έτσι βοηθούσαν οικονομικά το ναό, για τις ανάγκες του.

     Ο ναός ήταν ρυθμού βασιλικής, με δίρρυτη κεραμοσκεπή στέγη και δίλοβα παράθυρα. Το 1929 η κατασκευή είχε ολοκληρωθεί με ελλείψεις βέβαια στο εσωτερικό του, αλλά τα εγκαίνια έγιναν την παραμονή της γιορτής στις 26-7-1929. Την ημέρα της γιορτής, μετά τη Θεία Λειτουργία έγινε γλέντι στον αύλειο χώρο του Ναού με χορό.  

     Υπάρχει σχετική φωτογραφία :

 

Χορός την ημέρα των εγκαινίων του Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής Νέας Άμπλιανης Λαμίας (26-7-1929)

     Το 1930, έγιναν νέα εγκαίνια του νέου ναού. Από την εφημερίδα “Η ΕΠΑΡΧΙΑ[8]” διαβάζουμε ότι:

    «Αύριον Κυριακήν 12 Απριλίου 1930 εγκαινιάζεται η νέα εκκλησία Αγίας Παρασκευής παρά τον συνοικισμόν Νέας Άμπλιανης. Θα χοροστατήσει ο αρχιμανδρίτης κ. Σίσκος. Εκτός των ενοριτών θα παραστούν εις την λειτουργίαν και πολλοί συμπολίται μας.»

     Το 1934, από την ίδια εφημερίδα, μας γίνεται γνωστό ότι ο ναός που εγκαινιάστηκε τον παρελθόντα Απρίλιον (1933) εγκαινιάστηκε στη μνήμη δύο Αγίων: της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Σπυρίδωνος! Έτσι ο ναός κατέγραψε 3 φορές εγκαίνια. Η εξήγηση μάλλον σχετίζεται με τη στάση των τότε μητροπολιτών. Μέχρι τις 22-7-1932 που παραιτήθηκε λόγω οικονομικών σκανδάλων, μητροπολίτης ήταν ο Ιάκωβος Παπαϊωάννου. Ο νέος μητροπολίτης Αμβρόσιος Νικολαΐδης που τον διαδέχθηκε, επίσης κατηγορήθηκε μέσω της έγκυρης τοπικής εφημερίδας “Η ΕΠΑΡΧΙΑ”, για χρηματισμό, για οικονομική αφαίμαξη ναών και μονών και  προκλητική συμπεριφορά. Ίσως γι’ αυτό και κανένας απ’ αυτούς δεν εγκαινίασε το νέο ναό της Αγίας Παρασκευής.

εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, φ. 898, σ. 4, 11-12-1934, Λαμία

    Το νέο όμως στοιχείο της ανακοίνωσης του 1934 είναι το δισυπόστατο του ναού (άγνωστο μέχρι τώρα στοιχείο). Έτσι ο ναός είχε δύο πανηγύρεις: της Αγίας Παρασκευής στις 26 Ιουλίου και του Αγίου Σπυρίδωνος στις 12 Δεκεμβρίου. Βέβαια με τα χρόνια, κυριάρχησε η αφιέρωση του ναού στην Αγία Παρασκευή και έτσι έμεινε.

     Ο πρώτος εφημέριος του ναού ήταν ο Γεώργιος Αγγελόπουλος. πρώτο Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ναού, συνεδρίασε στις 8 Μαΐου 1932 και εξέλεξε πρόεδρο τον Σπυρ. Καρέτσο και ταμία το Γεώργ. Τσαμαλή.

   Σε επόμενη συνεδρίαση, στις 9 Ιουλίου 1933 αποφασίστηκε η κατασκευή του ορόφου του Ι. Ναού, με απαιτούμενη δαπάνη 30.000 δρχ. Η οικονομική αδυναμία οδήγησε στη σύσταση Ερανικής Επιτροπής με μέλη τους: Αθαν. Γιώτη, Σπυρ. Καρέτσο, Αλέξ. Τούντα, Δημ. Κούταλο και Κων. Ντελή. Το έργο έγινε με αυτεπιστασία (χωρίς διαγωνισμό).

   Το 1934 αυξήθηκε ο μηνιαίος μισθός του εφημερίου από 1.300 δρχ. κατά 200 δρχ. Από το Δημοτικό Σχολείο Άμπλιανης, τον Ιούλιο 1935 ορίστηκε ο Σπυρ. Καρέτσος ως μέλος για τη Σχολική Εφορεία. Τον διαδέχτηκε ο Γεώργ. Τσαμαλής.

   Το 1936 το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο αποφάσισε την κατασκευή ενός οικήματος στον ιδιόκτητο χώρο του ναού, με πρόσοψη στην οδό Αθηνών, με σκοπό την ενοικίαση ως κατάστημα. Ενοικιαστής μετά από διαγωνισμό ήταν ο αμπλιανίτης Σπυρίδων Τσιφτσής, με μηνιαίο ενοίκιο 520 δρχ. Ένα μέρος του καταστήματος το υπενοικίαζε.

   Το 1940 το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Ναού αποφάσισε την κατασκευή αποχωρητηρίου και βόθρου, που στερείτο ο Ι. Ναός. Διατέθηκε πίστωση 2.000 δρχ. Νέος ενοικιαστής του εκκλησιαστικού καταστήματος (μετά από δημοπρασία το Μάρτιο 1942) ήταν ο Θεοφάνης Ζάννος, με μηνιαίο ενοίκιο 3.000 δρχ.

   Για εργασίες[9] στο Ναό (πιθανά στρώση  δαπέδου) απαιτήθηκε δαπάνη 180 χιλιάδων δρχ. Λόγω οικονομικής αδυναμίας, στις 19 Αυγούστου 1945, προτάθηκε να γίνουν προαιρετικές εισφορές και προσωπική εργασία.

  Το Σεπτέμβριο 1946, ήρθε εντολή για μετάθεση του Ι.Ν. Γεωργ. Αγγελοπούλου, που συμπλήρωσε 18ετία στην ενορία. Το Συμβούλιο εξέφρασε άπειρες ευχαριστίες για τις ανιδιοτελείς υπηρεσίες του. Μετατέθηκε στην ενορία του Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου Λαμίας.

   Το Σεπτέμβριο 1946 το Εκκλησ. Συμβούλιο αποφάσισε να αποκαταστήσει το εικονοστάσι, που βρισκόταν έξω από το προαύλιο του Ναού (οδός Άμφισσας[10]), το οποίο είχε καταρρεύσει. Η δαπάνη ήταν 1.200.000 δρχ.

   Τη περίοδο μέχρι το 1949 τις ανάγκες του ναού κάλυψαν διάφοροι ιερείς όπως ο Σπυρ. Παπασπυρόπουλος, Ιωάν. Μόκας, Δ. Παπαχαραλάμπους, κ.ά. Την 1η Αυγούστου 1949 διορίστηκε ως νέος εφημέριος του Ι. Ν. Αγίας Παρασκευής ο ιερέας Γεώργιος Γράββαλος.

  Καταγράφουμε τις δωρεές προς το ναό των (α) Αποστόλου Αποστολοπούλου με ποσό 18 εκατομμύρια δρχ. (τον Απρίλιο 1950) και (β) του Αποστόλου[11] Τσιριγκούλη από τον αδελφό του Ζήση, με ποσό 600.000 δρχ. (το Δεκέμβριο του 1950).

   Το Φεβρουάριο 1951 διατέθηκε ποσό 5 εκατομμυρίων δρχ. για αποπεράτωση του ημιτελούς ναού και συγκεκριμένα για να γίνουν επιχρίσματα στον Πρόναο και στο Κωδωνοστάσιο. Επιπλέον για ολοκλήρωση της πλακόστρωσης Ναού και Πρόναου διατέθηκαν 2,5 εκατομμύρια δρχ. Επίσης για εξόφληση του πολυελαίου του ναού δόθηκε ποσό[12]3,278,50 δρχ.

   Νέα δωρεά στο ναό από τον μόνιμο αξιωματικό του στρατού Νικόλαο Αθ. Μπαρτσόκα, με ποσό 1,5 εκατομμύρια δρχ. Διατέθηκε για την περίφραξη του προαυλίου και για ανθόκηπο.

   Τον Οκτώβριο 1954 ανακοινώθηκε η μονιμοποίηση του ιερέως Γεωργίου Γράββαλου ως εφημερίου του Ναού.

   Για να έχει έσοδα ο ναός υπήρχε η ενοριακή εισφορά, που προερχόταν από τις οικογένειες της ενορίας. Μάλιστα ως εισπράκτορας διορίστηκε ο Βασίλειος Θ. Πάπουτσας, τότε μαθητής της Εκκλησ. Σχολής Λαμίας, με ποσοστό 10 %. Τον Ιούνιο 1956 υπήρχαν 417 οικογένειες στην ενορία, με αναμενόμενα έσοδα για το ναό 8.620 δρχ.

   Τον Οκτώβριο 1956, ενορίτες γνωστοποίησαν στο Εκκλησ. Συμβούλιο ότι η προτομή του Κων/νου Δ. Τσιφτσή, ήρωα-νεκρού της Αλβανίας, που πριν βρισκόταν μπροστά στο Δικαστικό Μέγαρο Λαμίας, βρίσκεται σε αποθήκη του δήμου Λαμίας. Αποτελούσε ντροπή και  αξίωσαν η προτομή αυτή να τεθεί στον ανθόκηπο του προαυλίου του ναού, καθ’ ότι ήταν αμπλιανίτης. ΤοΕκκλησιαστικό Συμβούλιο έκανε δεκτό το αίτημα γονέων, αδελφών του ήρωα, αλλά και άλλων ενοριτών, με ομόφωνη απόφαση.

   Τον Αύγουστο 1958, το Εκκλησ. Συμβούλιο αποφάσισε την κατεδάφιση του εκκλησιαστικού καταστήματος, που δεν εύρισκε ενοικιαστές πλέον και επίσης κάλυπτε τη θέα του Ναού. Στις αρχές του 1959, ο δήμαρχος Λαμίας Ιωάν. Παπασιόπουλος πρότεινε ο δήμος να αναλάβει τον εξωραϊσμό του προαυλίου χώρου, ώστε να διαμορφωθεί σε πάρκο. Η πρόταση έγινε δεκτή.

   Με απόφαση του μητροπολίτη Δαμασκηνού ορίστηκαν από το έτος 1961 τα μέλη του Εκκλησ. Συμβουλίου του Ναού, με 3ετή θητεία. Ήταν : Κων. Καραχάλιος, ως γραμματέας, Ιωάν. Αθ. Μπαρτσώκας, ως ταμίας και οι Νικόλ. Καραγιάννης και Ευστ. Σκούρας[13], ως τακτικά μέλη.

  Μετά από 30 χρόνια και πλέον που πέρασαν, ο ναός παρουσίασε ανάγκες και προβλήματα. Αντικαταστάθηκαν τα παλαιά στασίδια, έγινε υδροχρωματισμός και ελαιοχρωματισμός,  αλλά η αύξηση της ενορίας επέβαλε κάποια λύση στη χωρητικότητα του ναού. Τέθηκε η πρόταση της επέκτασης του υπάρχοντος ναού με διαπλάτυνση. Το Μάιο του 1964, ο κτηματίας Νικόλαος Μπισδέκης δώρισε ποσό 30.000 δρχ. για το σκοπό αυτό. Δημιουργήθηκε Ερανική εξωεκκλησιαστική Επιτροπή 17 μελών και προκηρύχθηκε το έργο. Το ανέλαβε ο εργολάβος Ζήσης Κυπαρίσσης με ποσό 245.640 δρχ. και επιβλέποντα μηχανικό το Γεώργ. Πολυκανδριώτη.

   Οι εργασίες άρχισαν από τη νότια πλευρά του ναού το Σεπτέμβριο 1964. Το Μάιο του 1965 έγινε κατεδάφιση της βόρειας πλευράς του ναού και τα έργα συνεχίστηκαν. Στα έσοδα των εράνων προστέθηκαν και οι δωρεές από Ευάγ. Ντινόπουλο (για κατασκευή των μωσαϊκών νότιου τμήματος) και το Γεώργ. Μαλιβίτση, ομογενή στην Αμερική (3.500 δρχ. για κατασκευή των μωσαϊκών βόρειου τμήματος). Τα έργα ολοκληρώθηκαν τον Οκτώβριο 1965.

   Παράλληλα, από άλλες δωρεές έγιναν εργασίες εσωτερικής διακόσμησης του ναού. Τον Αύγουστο 1966 έγινε αίτηση στον ΟΤΕ για εγκατάσταση τηλεφώνου στο ναό. Από το καλοκαίρι του 1966 αποσπάστηκε ο - αμπλιανίτης στην καταγωγή - ιερέας Κων/νος Στεφανής, στο Ναό της Νέας Άμπλιανης, που πλέον είχε 2 ιερείς.

   Την άνοιξη του 1971 έγινε φανερή η κακή κατάσταση της οροφής του ναού. Κατά την ώρα της Θείας Λειτουργίας έπεσε ένα μικρό τμήμα της. Έτσι, μετά και την οικονομική συμβολή του ενορίτη Κων/νου Νταή με ποσό 8.000 δρχ., που συμπληρώθηκε με ποσό 1.000 δρχ. από το αποθεματικό του ναού, άρχισε άμεσα το έργο, που το ανέλαβε ο εμπειροτέχνης Ν. Καρακούσης (με επίβλεψη του μηχανικού Γεωργ. Πολυκανδριώτη). Το καλοκαίρι του 1971 έγινε και ελαιοχρωματισμός του ναού.

   Τον Αύγουστο 1973, τα μέλη του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου Σταυροπηγίου[14] Ευρυτανίας ζήτησαν ενίσχυση για τον Ιερό Ναό τους, που ήταν ετοιμόρροπος. Το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του ναού της Νέας Άμπλιανης αποφάσισε ομόφωνα να δοθεί ποσό 2.000 δρχ. για το σκοπό αυτό, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, επειδή οι ιδρυτές του ναού ήταν μέτοικοι της Κοινότητας Σταυροπηγίου.

   Από τον αμπλιανίτη στην καταγωγή ελληνο-αμερικανό ομογενή Γεώργιο Γατσινάρη, δόθηκε στον Ι. Ναό, μέσω του πατέρα του Βασιλείου, δωρεά ποσού 30.000 δρχ. Αυτή διατέθηκε για το έργο του εξωτερικού υδροχρωματισμού και του εσωτερικού ελαιοχρωματισμού.

   Με απόφαση του Μητροπολίτη Φθιώτιδος Δαμασκηνού καθιερώθηκε και τρίτη οργανική θέση ιερέα στον Ι.Ν. της Νέας Άμπλιανης, με το διορισμό του π. Άγγελου Αγγελή[15].Οι ιερείς Μούτσελος, Ράρρας και Τρυπαμπούκης έμειναν στο Ναό τη δεκαετία του ’70, για μικρό όμως χρονικό διάστημα.

   Σημαντική οικονομική βοήθεια ήταν οι ετήσιες κρατικές δωρεές-επιχορηγήσεις προς τον Ι.Ν. της Αγ. Παρασκευής Νέας Άμπλιανης. Πιο συγκεκριμένα : από το Υπουργείο Εμπορίου, τον Απρίλιο 1975, έλαβε ποσό 24.240 δρχ. (που χρησιμοποιήθηκε για νέα κεραμίδια στη στέγη), από τα Κρατικά Λαχεία, το Μάιο 1977, έλαβε ποσό 14.985 δρχ. (διατέθηκε για ελαιοχρωματισμό του ναού) και από τα Κρατικά Λαχεία πάλι, το Σεπτέμβριο 1978, έλαβε ποσό 15.000 δρχ. (που διατέθηκε για άλλα έργα).

  Το Νοέμβριο 1979, ο ναός συνδέθηκε με το ηλεκτρικό δίκτυο της ΔΕΗ, για τη θέρμανση του ναού (να λειτουργήσουν τα σώματα καλοριφέρ). Η κατάσταση της στέγης δεν ήταν καθόλου καλή, λόγω των σεισμών του ’80. Κεραμίδια είχαν μετακινηθεί, με αποτέλεσμα να αφήνουν τα όμβρια ύδατα να στάζουν μέσα στο Ναό. Από τα Κρατικά Λαχεία, το Σεπτέμβριο 1982, δόθηκε μια δωρεά, με ποσό 50.000 δρχ. Το ποσό αυτό διατέθηκε για βελτίωση της κεραμοσκεπής του ναού.

   Από τον Απρίλιο του 1983 διαπιστώθηκε η ανάγκη γενικού ελαιοχρωματισμού (μέσα και έξω). Η οικονομική δυσχέρεια όμως για την αναγκαία δαπάνη οδήγησε το εκκλησιαστικό Συμβούλιο στη δημιουργία Ερανικής Επιτροπής (από 15 μέλη). Έγινε και εκποίηση των αφιερωμάτων του ναού, που απέφεραν ποσό 30.000 δρχ. Με επιπλέον δωρεέςαπό άτομα της ενορίας, με ποσό 20.000 δρχ. αγοράστηκε ένα περιστρεφόμενο μανουάλιο αξίας 50.000 δρχ.

   Το τέλος του έτους 1983 ο ιερέας Κωνσταντίνος Στεφανής[16] συνταξιοδοτήθηκε. Υπηρέτησε το Ναό από το 1966, δηλ. για συνολική διάρκεια 17 χρόνων. Στη θέση του, ήρθε ο ιερέας π. Γρηγόριος Ψυχογιός.

 

3.   Απόφαση και οικοδόμηση νέου μεγαλοπρεπούς ναού

      Η αριθμητική επέκταση των ενοριτών, με την οικιστική ανάπτυξη της ενορίας, παρά τη μείωση της ζώνης της (με τη δημιουργία του ενοριακού ναού του Αγίου Γεωργίου, της οδού Κύπρου, όπως τον ονόμασαν αρχικά) ξεπέρασε τις δυνατότητες του αρχικού ναού. Οι πλευρικές επεκτάσεις του παρέτειναν το χρόνο ζωής του. Το Νοέμβριο 1987 τέθηκε το θέμα της ανέγερσης νέου Ναού. Λήφθηκε υπόψη ότι ο παρών ναός κτίστηκε την περίοδο 1927-29. Από το σεισμό του ’80 κατέστη ετοιμόρροπος, με πολλές ρωγμές και ζημιές στη σκεπή. Μετά από σύσκεψη στις 18 Νοεμβρίου 1987, το εκκλησιαστικό Συμβούλιο του ναού αποφάσισε:

(α) Να επισκεφθεί το μητροπολίτη Φθιώτιδος για να τον ενημερώσει και να λάβει οδηγίες.

(β) Να ζητήσει από το Μητροπολίτη, σχέδιο για το νέο ναό, που να είναι όμοιο με αυτό του Ι.Ν. του Αγίου Αθανασίου Γαλανέικων, το οποίο προήλθε από τον Ο.Δ.Ε.Π.

(γ) Να επισκεφθεί το δήμαρχο Λαμίας, με πρόταση για κατάργηση της οδού Φωκίωνος (στα νότια του ναού), ώστε να αυξηθεί η έκταση του οικοπέδου.

(δ) Να επισκεφθεί τον τοπικό διευθυντή της ΔΕΗ, με πρόταση για αφαίρεση μιας κολόνας στην οδό Ταϋγέτου, η οποία εμποδίζει (είναι στο μέσον της πλευράς του οικοπέδου).

(ε) Να επισκεφθεί τον πολιτικό μηχανικό Φώτιο Παπανάγνου[17] και να του ζητήσει να επιβλέψει το έργο της ανέγερσης του νέου Ναού.

   Για την ιστορία, το Πρακτικό υπέγραψαν οι τρεις ιερείς (Γεώρ. Γράββαλος, Άγγ. Αγγελής, Γρηγ. Ψυχογιός) και το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο (Κων. Παναγιωτόπουλος, Κων. Δημόπουλος, Ανδρ. Σγαντζούρης και Βασ. Κουτέρης).

   Στις 31 Μαρτίου 1989, ο πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Γράββαλος συνταξιοδοτήθηκε. Από το 1947 που αποσπάστηκε στην ενορία και το 1954 μετατέθηκε μόνιμα, υπηρέτησε τον Ι.Ν. της Αγίας Παρασκευής για 42 συνεχή χρόνια.

   Τον Απρίλιο του 1989, ο εφημέριος του ναού και πρόεδρος του  Εκκλησιαστικού Συμβουλίου π. Άγγελος Αγγελής εισηγήθηκε στο Συμβούλιο τη σύσταση Ερανικής Επιτροπής, με 3ετή θητεία, με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για την ανέγερση του νέου Ναού. Ως μέλη αυτής πρότεινε 38 ενορίτες (τα ονόματα δίνονται σε Πίνακα 1, που παρατίθεται). Επίσης αποφασίστηκε, τα ονόματα δωρητών με ποσά 100.000 δρχ. να αναγραφούν σε μαρμάρινη πλάκα, που θα αναρτηθεί στην εμπρόσθια όψη του νέου Ναού. Η σύνθεση της Ερανικής Επιτροπής σε σώμα, περιλάμβανε τους:

Άγγελο Αγγελή, πρωτοπρεσβύτερο, ως πρόεδρο

Νικόλαο Γ. Μπαρτσώκα, αντιπρόεδρο

Βασίλειο Κουτέρη, ταμία

Αθανάσιο Καλτσούλα, ταμία

Χρήστο Κ. Μπαρτσώκα, ταμία

Αθανάσιος Ι. Πουρνάρα, γραμματέα

              Οι υπόλοιποι 32 ήταν απλά μέλη

   Τον Αύγουστο 1990, ο εφημέριος Άγγ. Αγγελής, με το Λαμιώτη αρχιτέκτονα Χρήστο Καφούση παρουσίασε στα μέλη του εκκλησ. Συμβουλίου τα σχέδια του νέου μεγαλοπρεπούς ναού. Όλοι ήταν σύμφωνοι και ακολούθησε η έγκριση από το μητροπολίτη Φθιώτιδας. Τον Απρίλιο 1991 τέθηκε και το θέμα της σύστασης Πνευματικού Κέντρου στο νέο ναό. Έγινε ενημέρωση για τις διατάξεις που θα διέπουν τη σύσταση αυτή (σκοπός, διοίκηση, κλπ.).

   Για την ανέγερση του νέου Ναού έπρεπε να κατεδαφιστεί ο παλαιός ναός. Όμως για να γίνει αυτό, χρειαζόταν άδεια από την Εκκλησία της Ελλάδος. Το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο ομόφωνα το Μάιο 1991 αποφάσισε την κατεδάφιση και τις σχετικές ενέργειες. Ακολούθησε η προκήρυξη του έργου. Τον Ιούλιο 1991 άνοιξαν οι φάκελοι των προσφορών από ενδιαφερόμενους εργολήπτες για την κατασκευή του νέου ναού. Ήταν οι επόμενες :

(α) Δημητρίου Νταφλούκα, που δήλωσε αδυναμία να αναλάβει το έργο, λόγω ειδικής κατασκευής.

(β) Συνεργείο Κυριάκου, που επίσης δήλωσε αδυναμία λόγω άλλων υποχρεώσεων (κατασκευές πολυκατοικιών, κ.ά.).

(γ) Συνεργείο Αλεξ. Παπαχρήστου, που έδωσε προσφορά, αλλά κρίθηκε ασύμφορη και τελικά αποχώρησε για οικονομικούς λόγους.

(δ) Συνεργείο Μιχαήλ Δεριτζή, του οποίου η προσφορά κρίθηκε ως η πλέον συμφέρουσα, με συνολικό ποσό 115 εκατομμύρια δρχ.

    Η ανάθεση του έργου αποφασίστηκε να γίνεται τμηματικά, μέχρι 4 εκατομμύρια δρχ., με τη σύμφωνη γνώμη της Μητρόπολης Φθιώτιδος. Αν το έργο εκτελείται και με τη σύμφωνη γνώμη του επιβλέποντος μηχανικού, τότε με νέα απόφαση, θα ανανεώνεται η ανάθεση του έργου στον ίδιο εργολήπτη. Για να προκύψει το τελικό σχέδιο του Ναού ελήφθησαν υπόψη 5 συγκεκριμένα σχέδια Ναοδομίας του Ο.Δ.Ε.Π. (Οργανισμός Διαχειρίσεως Εκκλησιαστικής Περιουσίας).Η συνολική επιφάνεια περίπου είναι 640 τ.μ.

   Το καλοκαίρι του 1991 έγινε η κατεδάφιση[18] του παλιού ναού και αμέσως άρχισε η ανέγερση του νέου. Ψυχή της προσπάθειας ήταν ο πρεσβύτερος Άγγελος Αγγελής. Ερανικές επιτροπές διέρχονταν κάθε μήνα από τα σπίτια και συγκέντρωναν χρήματα, ενώ άλλες που στελεχώθηκαν από δραστήριες γυναίκες της συνοικίας, ταξίδεψαν μέχρι τη Μακεδονία, την Πελοπόννησο, κ.α., συγκεντρώνοντας χρήματα. Τον Οκτώβριο 1991 χορηγήθηκε στο Ναό από τον Ε.Ο.Τ. ποσό 400.000 δρχ. για την ανέγερση Πνευματικού Κέντρου.

   Η εκκλησιαστική επιτροπή έδινε χρήματα τμηματικά στον εργολάβο Μιχ. Δεριτζή, με την εξέλιξη των εργασιών, πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του επιβλέποντος αρχιτέκτονος-μηχανικού Χρ. Καφούση.

  Το Μάρτιο 1992, το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο αποφάσισε τη διεξαγωγή λαχειοφόρου αγοράς με την κλήρωση ενός αυτοκινήτου SEAT Toledo GL 1600 cc, μιας έγχρωμης τηλεόρασης SABA ηλεκτρονικής και ενός βίντεο μάρκας HITACHI. Στον ίδιο μήνα εξοφλήθηκαν στον εργολάβο τα έργα της Α’ φάσης και άρχισε η Β’ φάση του έργου.

   Το επιτυχημένο έργο της πρώτης Ερανικής Επιτροπής και οι οικονομικές ανάγκες των επόμενων εργασιών επέβαλαν την ανανέωση της 3ετούς θητείας αυτής, για άλλη 3ετία. Σχηματίστηκε Πίνακας 51 ονομάτων (παρατίθεται ως Πίνακας 2). Ο σκοπός της νέας Ερανικής Επιτροπής παρέμενε ο ίδιος.

   Οι εργασίες συνεχίστηκαν με εντατικό ρυθμό. Παράλληλα όμως ετοιμάστηκε και το ηλεκτρολογικό σχέδιο του ναού από το μηχανολόγο-ηλεκτρολόγο Παν. Αυλακιώτη. Προκηρύχθηκε το έργο για τις  ηλεκτρομηχανολογικές εργασίες στο Ναό και το Ιούνιο 1992 ανοίχτηκαν οι προσφορές. Αυτές ήταν :

(α) του Αναστασίου Παπαγεωργίου, που αφορούσε μέχρι ύψος 6 μ. (η α’ φάση) και για όλο το ναό θα χρειαζόταν επιπλέον δαπάνη. Η προσφορά για την α’ φάση ήταν 1.172.000 δρχ.

  (β) του Ηλία Σκαπετουράκη, που αφορούσε την κατασκευή ηλεκτρ. εγκατάστασης, μεγαφωνική, εσωτ. Φωτισμό, ηλεκτρ. Πίνακες όλου του ναού, με δωρεάν το φωτισμό του προαυλίου με κολόνες, το φωτισμό του μεγάλου θόλου και το αλεξικέραυνο. Σύνολο 1.204.800 δρχ.

  Τελικά, το σύνολο των παρόντων ομόφωνα αποφάσισε την ανάθεση στον Ηλία Σκαπετουράκη. Εκτός από το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο, στους επιπλέον παρόντες ήταν οι: Παν. Αυλακιώτης, Χρ. Καφούσης, 4 μέλη της Ερανικής Επιτροπής και 2 ενορίτες.

   Το Δεκέμβριο του έτους 1992 παραγγέλθηκε η αγορά και η κατασκευή των σιδηροπλαισίων (κάγκελα) σε θύρες και σε παράθυρα. Επίσης αγοράστηκαν τα υλικά θέρμανσης (καλοριφέρ) για το Πνευματικό Κέντρο του Ναού.

   Η συγκέντρωση χρημάτων και δωρεών συνεχίστηκε, όπως και οι τμηματικές πληρωμές στον εργολάβο Μιχ. Δεριτζή. Τον Ιανουάριο 1993 ο Ναός επιχορηγήθηκε από το Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικών Ασφαλίσεων (εκ του Ειδικού Κρατικού Λαχείου), με ποσό 2 εκατομμυρίων δρχ. Το Μάιο 1993 από το Υπουργείο Εμπορίου (εισφορές για εγγυήσεις φιαλών υγραερίου) στο Ναό δόθηκε ποσό 100.000 δρχ.

   Το καλοκαίρι του 1994 η τσιμεντένια κατασκευή του νέου ναού τελείωσε. Ο δήμαρχος[19] Λαμίας έστειλε πρόταση να αναλάβει ο δήμος τη διαμόρφωση του προαύλιου χώρου.  Το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο στην απαντητική επιστολή του την αποδέχτηκε.

   Το Δεκέμβριο του 1994 για το έργο της κεραμοσκεπής του νέου ναού προκηρύχθηκε διαγωνισμός, που δέχτηκε 2 προσφορές των:

(α) Παναγιώτη Κασούμη και

(β) Νικολάου Μπαρμπούνη-Δημήτριο Καρακούση

   Μετά τις συμπληρωματικές τροποποιήσεις-διορθώσεις από τον επιβλέποντα Χρ. Καφούση, αποφασίστηκε τελικά η ανάθεση στους Νικόλαο Μπαρμπούνη και Δημήτριο Καρακούση, με τους συμφωνημένους όρους. Δεν μας είναι γνωστά τα ποσά που ζήτησαν.

   Νέα επιχορήγηση ήρθε στο ναό τον Ιανουάριο 1995 από το Υπουργείο Εθν. Οικονομίας, με ποσό 5 εκατομμυρίων δρχ. Διατέθηκε για τη συνέχιση των εργασιών του νέου ναού.

   Φτάσαμε στον Ιούνιο 1995, όταν το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο αποφάσισε νέα ανανέωση της θητείας της Ερανικής Επιτροπής για μία ακόμη 3ετία. Υπάρχει πίνακας 41 ονομάτων (παρατίθεται ως Πίν. 3).

   Έγινε και λαχειοφόρος αγορά για ένα μοτοποδήλατο Kawasaki 250 κ.ε. (μεταχειρισμένο), Η κλήρωση ορίστηκε στις 23 Σεπ. 1995 και τα έσοδα να διατεθούν για την αποπεράτωση του ναού.

   Οι εργασίες επικεραμώσεως του ναού συνεχίστηκαν όλο το 1995 και μέρος του 1996, ενώ παράλληλα γίνονταν και οι χρηματικές καταβολές. Το φθινόπωρο του 1996 προκηρύχθηκε το έργο των επιχρισμάτων του εσωτερικού χώρου (σοβατίσματα). Το Νοέμβριο 1996, με την παρουσία του μηχανικού Χρ. Καφούση, ανοίχτηκαν οι 2 προσφορές:

(α) Χρήστου Β. Νταφλούκα και

(β) Νικολάου Μπαρμπούνη.

   Η πρώτη κρίθηκε συμφέρουσα, με συνολική τιμή 14.500.000 δρχ. Η άλλη προσφορά είχε κόστος 21 εκατομμύρια δρχ. Η εργασία αποφασίστηκε να γίνεται με τμηματικές αναθέσεις και εκάστη να πληρώνεται με ποσό 2 εκατομμυρίων δρχ. Το έργο ξεκίνησε αμέσως.

   Το ενδιαφέρον των ενοριτών κυρίως αυξάνεται για προσφορές. Τον Απρίλιο 1997 ο εφημέριος π. Αγγελής ενημέρωσε ότι θέλουν να αναλάβουν όλα τα έξοδα κατασκευής και τοποθέτησης του Τέμπλου του νέου ναού. Οι προϋποθέσεις που τέθηκαν ήταν : (α) Να κατασκευαστεί από Φλαμούρι θαλάσσης, (β) Να είναι σκαλιστό (αγιορείτικο), (γ) Να εξοφληθεί απ’ ευθείας από τους δωρητές και (δ) Υπεύθυνος θα είναι ο επιβλέπων Χρ. Καφούσης.

   Οι ανάγκες σε χρήματα είναι μεγάλες, εφόσον υπάρχουν εργασίες σε εξέλιξη. Έτσι το Δεκέμβριο 1998, το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο αποφάσισε τη σύσταση νέας Ερανικής Επιτροπής για την αποπεράτωση του ναού, με διάρκεια 5ετή. Υπάρχει λίστα με 29 ονόματα (βλ. παρατιθέμενο Πίνακα 4). Σκοπός είναι η συγκέντρωση χρημάτων από εράνους, λαχειοφόρο αγορά, συνδρομές, κ.ά.

   Το Μάρτιο του έτους 2000 προκηρύχτηκαν οι εργασίες εσωτερικού χώρου, τα επιχρίσματα και αρτιφισέρ. Οι προσφορές ήταν δύο: (α) Χρ. Νταφλούκα και (β) Κων. Μιλ. Κοτσιρού.

  Πλέον συμφέρουσα κρίθηκε και επελέγη τελικά η πρώτη, του Χρ. Νταφλούκα με τιμή 9.750.000 δρχ. Περιλάμβανε τη δαπάνη ΙΚΑ, επικουρικού Ταμείου, την αγορά υλικών, σκαλωσιές, βάψιμο και μάρμαρα. Η ανάθεση εργασιών και η πληρωμή ορίστηκε να γίνεται με το σύστημα των τμηματικών αναθέσεων, με πληρωμή ποσού 2 εκατομμυρίων δρχ. κάθε φορά.

   Στις 4 Ιουνίου 2000 έγιναν τα θυρανοίξια (εγκαίνια) του νέου ναού της Αγίας Παρασκευής από το Μητροπολίτη Φθιώτιδος Νικόλαο Πρωτοπαπά.

    Ο νέος ναός λειτούργησε προσωρινά στο υπόγειο του νέου κτίσματος. Αργότερα, με την ολοκλήρωση του κυρίως ναού,ο χώρος αυτός αποτέλεσε το Πνευματικό Κέντρο του Ι. Ναού, με ανάλογες χρήσεις.

   Τον Ιανουάριο 2003ο δωρητής Νικόλαος Τσουμάκας δήλωσε στον π. Γρηγόριο Ψυχογιό, ότι προτίθεται να δωρίσει στο ναό 2 ωρολόγια στα κωδωνοστάσια, σε συνεννόηση με τους Αφούς Χαρίλα. Τον Ιούνιο 2003 ο ενορίτης Αντώνιος Γ. Αγγελής δήλωσε ότι επιθυμεί να δωρίσει στο ναό 2 καμπάνες για το δεύτερο κωδωνοστάσιο. Οι δωρεές φυσικά έγιναν δεκτές.

   Τον επόμενο μήνα (Φεβρουάριο 2003), μετά από διαταγή του Μητροπολίτη Νικολάου, έγινε παράδοση και παραλαβή του Ι. Ναού (με Πρωτόκολλο) από τον πρωτοπρεσβύτερο π. Άγγελο Αγγελή λόγω συνταξιοδότησης, στον ορισμένο από τη Μητρόπολη Φθιώτιδας π. Γρηγόριο Ψυχογιό. Ήταν μια ημέρα μεγάλης ικανοποίησης για τον π. Αγγελή, ο οποίος δικαίως χαρακτηρίζεται ως κτίτωρ του νέου Ναού,γιατη μεγάλη συμβολή του.

   Οι εργασίες αγιογράφησης προχώρησαν σε πολλά σημεία του Ναού, με εξαιρετική αισθητική από την ποιοτική εργασία των αγιογράφων καλλιτεχνών. Συνεχίστηκαν δε και τα επόμενα χρόνια.

   Το Φεβρουάριο 2005, μετά από εντολή του Μητροπολίτη Νικολάου, έγινε παράδοση του Ναού από τον π. Γρηγόριο Ψυχογιό και παραλαβή από τον π. Παναγιώτη Καπανδρίτη. Στο Πρακτικό έγινε περιγραφή με πρωτόκολλο όλων όσων παραδίνονται και παραλαμβάνονται.

   Σε ηλικία 90 ετών, την 1η Νοεμβρίου 2007 έφυγε από την ζωή, ο Πρωτοπρεσβύτερος π. Γεώργιος Γράββαλος.

   Το καλοκαίρι του 2018 ο εφημέριος του ναού Παναγ. Καπανδρίτης παρέδωσε τη θέση του για τη μακρινή Αυστραλία. Στις 15 Αυγούστου 2018, εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου τέλεσε[20] τη τελευταία Θεία Λειτουργία στον Ι.Ν. Αγ. Παρασκευής. Ανέλαβε ο π. Αθανάσιος Κυρίτσης. Ως δεύτερος ιερέας ήρθε και ο π. Αθανάσιος Σκαρμούτσος.

   Στις 26 Ιουλίου 2019, στην αρχιερατική Θεία Λειτουργία της εορτής της Αγίας Παρασκευής χοροστάτησε ο μητροπολίτης Φθιώτιδας Νικόλαος. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας πέθανε από ανακοπή καρδιάς.

   Στις 16 Νοεμβρίου 2019, έγινε στη Λαμία η υποδοχή και η ενθρόνιση του νέου εκλεγμένου επισκόπου Φθιώτιδος κ. Συμεών Βολιώτη. Την επομένη έγινε η δοξολογία με το νέο μητροπολίτη.

Η αναμνηστική πλάκα

   Την 1η Μαρτίου 2020, πρωί Κυριακής, έφυγε από την ζωή σε ηλικία 83 ετών, ο π. Άγγελος Αγγελής, ο κτίτωρ του νέου μεγαλοπρεπούς Ι. Ν. της Αγ. Παρασκευής Νέας Άμπλιανης Λαμίας. Στην Εξόδιο Ακολουθία προεξείχαν οι μητροπολίτες Λαρίσης & Τυρνάβου κ. Ιερώνυμος και Φθιώτιδος κ. Συμεών. Στις 6 Σεπτεμβρίου 2020, ημέρα Κυριακή, έγιναν στον Ι.Ν. της Αγίας Παρασκευής τα Αποκαλυπτήρια τιμητικής πλάκας στη μνήμη του μακαριστού Πρωτοπρεσβυτέρου π. Αγγελή Αγγελή, παρουσία του Μητροπολίτη Φθιώτιδος Συμεών και των τοπικών αρχών.

   Σε πανηγυρικό και εορταστικό κλίμα, στις 18 Ιουλίου 2022, έγινε στον Ι.Ν. της Αγίας Παρασκευής Νέας Άμπλιανης η υποδοχή τεμαχίου ιερού λειψάνου της Αγίας Παρασκευής από την Ιερά Μονή Αγάθωνος, καθώς και Εικόνας του Οσίου Βησσαρίωνος του Αγαθωνίτου. Ακολούθησε Παράκληση. Υπήρξαν τριήμερες εκδηλώσεις.

   Σήμερα ο ναός είναι πλήρως ολοκληρωμένος (με την ολοκλήρωση της αγιογράφησης) και αποτελεί κόσμημα της πόλης.

 

Ο σημερινός Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής Νέας Άμπλιανης Λαμίας

           Επίλογος

    Όλες οι κοινωνίες από τα πρώτα χρόνια του ανθρώπου ήταν συνδεδεμένες με το υπέρτατο όν. Για τους χριστιανούς, το πρώτο μέλημα κάθε νέου οικισμού είναι ο τόπος λατρείας, δηλαδή ο ναός του. Οι νομάδες Αμπλιανίτες, στο χωριό Άμπλιανη Ευρυτανίας είχαν από χρόνια τον Ιερό Ναό τους αφιερωμένο στην Αγία Παρασκευή.  Στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αι. αποφάσισαν τη μόνιμη εγκατάστασή τους στα νότια της Λαμίας.

   Ο πρώτος Ναός τους από το 1929 λειτούργησε για 62 χρόνια μέχρι το 1991 και κάλυψε σε ικανοποιητικό βαθμό τις θρησκευτικές ανάγκες των κατοίκων. Η δημιουργία του νέου μεγαλύτερου και πληρέστερου ήταν αναγκαία για το αριθμητικά μεγαλύτερο εκκλησίασμα. Ο αριθμός των δωρεών, αλλά και η τεράστια οικονομική συμβολή όλων για την οικοδόμηση και ολοκλήρωση του νέου ναού δείχνει το βαθμό πίστης, ευλάβειας και ανάγκης για στήριξη από την προστάτιδα της Άμπλιανης, την Αγία Παρασκευή.

 

²

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΑΝΑΦΟΡΕΣ-ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ

 

1.            Βιβλίο Πράξεων του Ι.Ν. Αγίας Παρασκευής Νέας Άμπλιανης Λαμίας (1930-1949)

2.            Βιβλίο Πράξεων του Ι.Ν. Αγίας Παρασκευής Νέας Άμπλιανης Λαμίας (1950-1974)

3.            Βιβλίο Πράξεων του Ι.Ν. Αγίας Παρασκευής Νέας Άμπλιανης Λαμίας (1973-2005)

4.            Βιβλία Ιερών Ναών της Λαμίας (Γεννήσεων-Βαπτίσεων, Γάμων, Θανάτων)

5.            Βιβλίο Ιερέων της Μητρόπολης Φθιώτιδος

6.            εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ   ετών 1929-1940, Λαμία.

7.            εφ. ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ, φ. 22143, σελ. 5, 5-6 Σεπ. 2020.

8.            εφ. ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ, φ. 22602, σελ. 4, 20 Ιουλ. 2022, Λαμία

9.            Βικιπαίδεια

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

 

---

[1]Από το Βιβλίο Γάμων της περιόδου 1912-1925 του Ι. Ναού Αγίων Θεοδώρων Λαμίας.

[2]είναι κακογραμμένα και δυσανάγνωστα.

[3]Τα στοιχεία προέρχονται από το Βιβλίο Γάμων του Ι. Ν. Αγίου Νικολάου Λαμίας.

[4]Από το Βιβλίο Γεννήσεων-Βαπτίσεων του Ι. Ν. Παναγίας  Δέσποινας  Λαμίας

[5]Το πετρόχτιστο διώροφο σπίτι τους έγινε το 1922. Όταν λέει οικία εννοεί την καλύβα της οικογένειας ή σε κάποιο άλλο σπίτι.

[6]Αριθ. Συμβολαίου 5718/9-11-1927 του συμβολαιογράφου Λαμίας Νικολάου Αθ. Καρδάκου.

[7]Για τη γιορτή του Πάσχα του έτους 1933, από το Υπουργείο Προνοίας, δόθηκαν επιδόματα σε άπορους του νομού Φθιωτιδοφωκίδος. Μέσω της Μητρόπολης διανεμήθηκε ποσό 20.350 δραχμών κατά εκκλησίες σε άπορους ενορίτες. Στην Αγία Παρασκευή Άμπλιανης μοιράστηκε ποσό 1.386 δραχ., στον Άγιο Δημήτριο-Άγιο Γεώργιο ποσό 1.728 δρχ., στον Προσφυγικό Συνοικισμό 2.750 δρχ. και στον Αγροτικό Συνοικισμό Μεγάλης Βρύσης 1.320 δρχ. [εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, φ. 650, σελ. 4, 22-4-1933, Λαμία].

[8]εφ. «Η ΕΠΑΡΧΙΑ», φ. 235, σελ. 2,  Σάββατο 12 Απριλίου 1930, Λαμία.

[9]Στο χειρόγραφο είναι δυσανάγνωστη μια λέξη.

[10]Μετονομάστηκε σε οδό Αθηνών.

[11]Στη διαθήκη του ανέφερε ότι ήθελε να προσφέρει στο ναό δωρεά 3.000 δρχ. Όμως ο αδελφός του Ζήσης αύξησε το ποσό της δωρεάς σε 600.000 δρχ.

[12]Από τον τότε υπουργό Συντονισμού Σπύρο Μαρκεζίνη άλλαξε η νομισματική αξία της δραχμής και αφαίρεσε τα 3 μηδενικά στο τέλος κάθε αξίας, δηλ. οι 10.000 δρχ. έγιναν 10 δρχ.

[13]Ήταν ο εκδότης και διευθυντής της τοπικής εφημερίδας ΕΘΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ.

[14]Το 1928 η Άμπλιανη Ευρυτανίας είχε μετονομαστεί σε Σταυροπήγιο. Το 1984 ξαναπήρε το παλιό όνομα Άμπλιανη.

[15]Από την ενορία Μελιταίας Δομοκού.

[16]Απεβίωσε στις17 Ιουλίου 1991, σε ηλικία 78 ετών (όμως στο ταφικό μνημείο στην Ξηριώτισσα, γράφει ηλικία 80 ετών).

[17]Είχε επιβλέπει την ανέγερση του Ναού τουΑγίου Αθανασίου στα Γαλανέικα Λαμίας.

[18]Το δισταγμό και άρνηση του χειριστή της μπουλντόζας να γκρεμίσει τον παλιό ναό, ανέλαβε ο αφοσιωμένος στην Αγία Παρασκευή εφημέριος και άξιος ιερέας Άγγελος Αγγελής, που τράβηξε τα χειριστήρια της μηχανής και άρχισε η κατεδάφιση.

[19]Ήταν ο δικηγόρος Γεώργιος Ντελής, αμπλιανίτης.

[20]Μετά τη λήξη της Θείας Λειτουργίας, σε μικρή γιορτή στο χώρο του υπογείου, κέρασε τους ενορίτες που πήγαν.