Χρήστος Κ. Μόσχος (1888-1974)

 

Φιλόλογος καθηγητής, Γυμνασιάρχης και Γενικός Επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης

Χρήστος Μόσχος

   Γεννήθηκε το έτος[1] 1888 στα Βασιλικά Υπάτης. Ο πατέρας του λεγόταν Κωνσταντίνος. Σε ηλικία 3 ετών έμεινε ορφανός από πατέρα και με τη μητέρα του πήγε στην Καστανιά Υπάτης όπου και τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο. Μετά, τελείωσε το Γυμνάσιο στη Λαμία και στη συνέχεια σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μετά από 4ετείς σπουδές αποφοίτησε και πήρε πτυχίο το 1912.

   Στις 27 Φεβρουαρίου 1912 διορίστηκε στο Ελληνικό Σχολείο Αγά (Σπερχειάδας), ως τριτοβάθμιος ελληνοδιδάσκαλος. Τον ίδιο χρόνο πήρε προαγωγή κι έγινε σχολάρχης στο ίδιο σχολείο. Το 1914 μετατέθηκε ως σχολάρχης στο Α’ Ελληνικό Σχολείο Λαμίας. Πήρε προαγωγή κι έγινε καθηγητής το 1918.

   Στις 27 Δεκεμβρίου 1918 νυμφεύτηκε την Αμαλία (1902-1972) και απέκτησαν τρία παιδιά: το Γεώργιο (γεν. 1920), την Ειρήνη (γεν. 1921) και την Ευφροσύνη (γεν. 1925). Δυστυχώς ο Γεώργιος πέθανε από τύφο σε μικρή ηλικία.

 

υπογραφή (1922)

    Στις 26 Φεβρουαρίου 1921 ο φιλόλογος καθηγητής Χρήστος Μόσχος μετατέθηκε στο Γυμνάσιο Γρεβενών. Από το νέο σχολικό έτος όμως στις 11-9-1921, τοποθετήθηκε στο Γυμνάσιο Λαμίας. Ακολούθησαν δύο αλλεπάλληλες προαγωγές, στις 30-11-1923 σε Τμηματάρχη Β’ τάξεως και στις 20-5-1924 σε Τμηματάρχη Α’ τάξεως.

Στο μέσον ο Χρήστος Μόσχος (1918)

 

   Στις 12 Οκτωβρίου 1925 πήρε προαγωγή κι έγινε Γυμνασιάρχης του μοναδικού (τότε) Γυμνασίου στη Λαμία. Μάλιστα, στην εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, του 1928 υπάρχει ρεπορτάζ για το “Μουστάκειο” Γυμνάσιο Λαμίας, με διευθυντή[2] το Χρήστο Μόσχο. Επίσης αναφέρει και τους άλλους καθηγητές: Ιατρίδη, Κούτρα, Θεοδ. Λάσκαρη, Μασούρα, Παπαθανασίου, Ηλία Σαρακιώτη και Τσοχαντάρη. Επιπλέον στο δημοσίευμα αναφέρονται και τα ονόματα των μελών της σχολικής επιτροπής, που ήταν οι: Γεώργ. Πιπιλίγκας, φαρμακοποιός, Αθαν. Γιαννούκος, έμπορος, Γεώργ. Στεφόπουλος, ποτοποιός και Γρηγ. Παπασιόπουλος, έμπορος.

   Μετά από μία 10ετία ως Γυμνασιάρχης, πήρε προαγωγή και στις 17-8-1935 διορίστηκε Γενικός Επιθεωρητής στην 1η Εκπαιδευτική Περιφέρεια Καλαμών. Ο Χρ. Μόσχος αποχωρώντας από τη Λαμία - με επιστολή[3] του - ευχαρίστησε όλους, όσους τον βοήθησαν στο δύσκολο έργο του.

   Σε σημειώσεις αναφέρονται επιθεωρήσεις που έκανε  σε σχολεία της Μεσσήνης, Καρδαμύλης, Αρεόπολης, Οιτύλου, κ.ά. Από προσωπικό του σημειωματάριο (μικρού σχήματος) δίνουμε ένα μικρό δείγμα της υπηρεσιακής του δραστηριότητας :

 1935    - Στη Μεσσήνη (νησίον) για ανακρίσεις κατά διδασκάλου Τεχνικών, μετά σε Αρφαρά (ημιγυμνάσιο), στη συνέχεια σε Κάμπο Αβίας  για επιθεώρηση.

1935    - Στην Καρδαμύλη (ημιγυμνάσιο) άφιξις δια βενζινοπλοίου εκ Καλαμών.

1935    - Ημιγυμνάσιο Πλάτσας, Γυμνάσιο Αρεοπόλεως.

1935    - Ημιγυμνάσιο Οιτύλου.

    Στις 17 Οκτωβρίου 1936, ακυρώθηκε (δεν είναι γνωστός ο λόγος) η προαγωγή του σε Γενικό Επιθεωρητή και μαζί ο διορισμός του. Έτσι επανήλθε ως Γυμνασιάρχης στην προηγούμενη θέση του στο Γυμνάσιο Λαμίας. Ως καθηγητής στο Γυμνάσιο Λαμίας είχε πολύ καλές εκθέσεις από τον Επιθεωρητή Μέσης Εκπαίδευσης Δ. Τσίριμπα, οι οποίες έγιναν το Φεβρουάριο 1938 και τον Ιούνιο 1940. Παράλληλα, ήταν Περιφερειακός Έφορος για το νομό Φθιωτιδοφωκίδος του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων. Για τις καλές του υπηρεσίες στις 9 Ιανουαρίου 1938 τού απονεμήθηκε τιμητικό Δίπλωμα και μετάλλιο.

   Μετά την είσοδο των Γερμανών στη Λαμία, Τον Απρίλιο του 1941, έγινε διάρρηξη της πόρτας του Γραφείου της Γενικής Επιθεώρησης Μέσης Εκπαίδευσης (που βρισκόταν στο κτίριο του Πρακτικού Λυκείου Λαμίας) και κλοπή-λεηλασία αντικειμένων. Αναφέρει[4] σε πρακτικό ότι αφαιρέθηκαν:

 

“η γραφομηχανή, δύο μελανοδοχεία, ο αριθμητήρας, φάκελοι εγγράφων τρέχουσας αλληλογραφίας, καθίσματα κοινά γραφείου, κάποια υπηρεσιακά έγγραφα κάηκαν με άλλα του Πρακτικού Λυκείου και της Υγειονομικής Αποθήκης, υπό των Γερμανών …”.

    Μπροστά από το κτίριο, που πλέον δεν λειτουργούσε ως σχολείο, υπήρχε Γερμανός φρουρός. Ο Χρήστος Μόσχος, ως αναπληρωτής επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης ζήτησε να μεταφέρει το αρχείο του Γραφείου στο σπίτι του, αλλά η γερμανική διοίκηση δεν το επέτρεψε!

   Μετά από προηγούμενη θητεία ως αναπληρωτής Γεν. Επιθεωρητής Μ.Ε. της Γ’ Εκπ. Περιφέρειας (με έδρα τη Λαμία) στις 2 Αυγούστου 1941 διορίστηκε Γενικός Επιθεωρητής στην ίδια Εκπαιδευτική Περιφέρεια, με βαθμό Διευθυντή Α’ Τάξεως. Στις προσωπικές του σημειώσεις αναφέρονται επιθεωρήσεις σε σχολεία στην Υπάτη, Λαμία, Λιανοκλάδι, Χαλκίδα, Αμφίκλεια, Μακρακώμη, Σπερχειάδα, κ.ά. Ήταν πολύ τυπικός, αλλά δίκαιος και υπεύθυνος στο έργο του, μέχρι το 1945.

   Κατά την περίοδο της Κατοχής συνέχισε να ασκεί κανονικά το έργο του. Από το προαναφερθέν προσωπικό του σημειωματάριο δίνουμε άλλο ένα μικρό δείγμα της υπηρεσιακής του δραστηριότητας :

 Σχ. έτος ’40-41 - Επιθεώρηση σε Υπάτη.

Σχ. έτος ’42-43 - Επιθεώρηση σε Χαλκίδα, σε Λιανοκλάδι, σε Λαμία και Αθήνα (υπηρεσιακά)

Νοε. 1943         - Σε Στυλίδα, σε Υπάτη.

12 Δεκ. 1943     - Σε Δομοκό.

Φεβ. 1944         - Ομιλία σε Γυμνάσιο Θηλέων, σε Γυμνάσιο Αρρένων (και επιθεώρηση)

6 Φεβ. 1944      - Σε Αμφίκλεια με Νομάρχη.

12 Απρ. 1944     - Εις Δραχμάνιον[5] επιθεώρηση.

 

Ο Χρ. Μόσχος, ως Γενικός Επιθεωρητής Εκπαίδευσης,

με άλλους καθηγητές στα σκαλιά του Γυμνασίου Αρρένων Λαμίας

   Το 1946, διορίστηκε Γενικός Επιθεωρητής Θεσσαλίας (στις Δ’ και Στ’ Εκπαιδευτικές Περιφέρειες), με έδρα το Βόλο. Το 1952 ορίστηκε Γενικός Επιθεωρητής στις Δ’ και Στ’ Εκπαιδευτικές περιφέρειες, πάλι με την ίδια έδρα.

   Στις 15 Μαΐου 1953, μετά από συνολική υπηρεσία 41 ετών, ο Χρήστος Μόσχος, λόγω ορίου ηλικίας, συνταξιοδοτήθηκε, σε ηλικία 66 ετών.

   Μετά από Σύμβαση που υπεγράφη στις 5 Οκτωβρίου 1953, με το Ελληνοαμερικανικό Επιμορφωτικό Ινστιτούτο (με πρόεδρο τον Παν. Αναγνωστόπουλο), ιδρύθηκε Παράρτημα στη Λαμία, με επόπτη το Χρήστο Κ. Μόσχο. Ορίστηκε η έναρξη λειτουργίας του από τις 30 Ιουνίου 1954.

   Από το σχολικό έτος 1953-54 ο Χρήστος Κ. Μόσχος (μαζί με άλλα σημαντικά ονόματα της εκπαίδευσης της Λαμίας) αναφέρεται[6] στο διδακτικό προσωπικό του Προτύπου Γυμνασίου Αρρένων-Θηλέων της Ιδιωτικής Σχολής Αθαν. Παπαρούπα στη Λαμία.

   Ο Χρήστος Μόσχος απεβίωσε στις 6 Φεβρουαρίου 1974, σε ηλικία 86 ετών. Η κηδεία του έγινε από το Μητροπολιτικό Ναό Λαμίας και παρέστησαν οι τοπικές και εκκλησιαστικές αρχές, τα Δ.Σ. της ΕΛΜΕ και Διδασκαλικού Συλλόγου και πλήθος κόσμου. Την εκφορά συνόδευσε η Φιλαρμονική του δήμου Λαμίας. Κατατέθηκαν πολλά στεφάνια.

   Επικηδείους λόγους εκφώνησαν ο τότε πρόεδρος της ΕΛΜΕ καθηγητής φιλόλογος Θωμάς Καλοδήμος και ο επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης Γ. Τριανταφυλλάκης.

 

Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

                    φυσικός

 

 Βιβλιογραφία-Αναφορές-Μαρτυρίες

--------------------------------------------------------------

1.    Κώστα Δημοσθ. Γαλλή : “Ιστορία του Α’ Ελληνικού Σχολείου Λαμίας (1835-1929)”, περ. ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1986, σ. 192, Λαμία.

2.    εφ. ΕΘΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝ, σ. 2, 10-2-1974, Λαμία.

3.    Ιστορικό Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, από ΥΠΕΠΘ (24-4-1953)

4.    Ατομικόν Βιβλιάριον Μόσχου Χρίστου, από 1938 (ΥΠΕΠΘ)

5.    Μαρτυρία κας Χαρούλας Απ. Χορμόβα-Κολτσίδα, εγγονής του Χρ. Μόσχου.

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

 

---

[1] Έχουμε δύο διαφορετικά έτη γέννησης, το 1887 και το 1888. Δεν είναι εύκολο τώρα να βρεθεί το σωστό.

[2] εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, φ. 19, σ. 1, 22-2-1928, Λαμία.

[3] εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, φ. 986, σελ. 4, 23 Σεπτεμβρίου 1935, Λαμία.

[4] Θανάση Μιχελή : “Κατοχή και Εμφύλιος στην εκπαίδευση, 2 ιστορικά ντοκουμέντα”, Πρακτικά 5ου Συνεδρίου Φθιωτικής Ιστορίας, σελ. 441-442, Λαμία, 2010.

[5] Είναι η Ελάτεια.

[6] Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου “Ιδιωτική εκπαίδευση και Φροντιστήρια στη Λαμία”, εργασία αναρτημένη από τις 12-4-2017 στο www.amfictyon.blogspot.gr.