Από το Κόμμα Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1907-1914)

 

Προλεγόμενα

   Το Κόμμα είναι γνωστό στη Φθιώτιδα πεδινό χωριό 5 Km νότια της Λαμίας, στην οποία και  ανήκει διοικητικά. Δίπλα στο χωριό και νότια αυτού, περνάει ο ποταμός Σπερχειός από τον οποίο πλημμύριζε πολλές φορές.

 

Ο Ι.Ν. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο Κόμμα (ελήφθη από το Διαδίκτυο)

   Μελετώντας τους Έλληνες μετανάστες που πήγαν στην Αμερική, εδώ και αρκετά χρόνια, κατέγραψα και όσους προήλθαν απ’ το Κόμμα. Η συγκέντρωση του υλικού άρχισε πριν από χρόνια και βρέθηκαν αναλυτικά στοιχεία για 9 άτομα. Η εργασία ολοκληρώθηκε τον Οκτώβριο του 2021.

   Για το αποτέλεσμα αυτό χρειάστηκαν κάποιες μέρες και ώρες εντατικής απασχόλησης. Με βοήθησε πολύ, μέσω του Διαδικτύου, το εξαιρετικό αμερικανικό αρχείο μετανάστευσης του νησιού Έλλις (Ellis Island). Η έρευνα απέδωσε 6 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (κάποιοι μετανάστες έκαναν διπλά ταξίδια) και τελικά ανευρέθηκαν 9 μετανάστες. Πρέπει να σημειωθεί, επειδή δεν ξέρω επώνυμα, ότι κατέγραψα ως μετανάστες από το Κόμμα, όσους δήλωσαν στην Αμερική ότι γεννήθηκαν ή κατοικούσαν σ’ αυτό.

   Ίσως να διέφυγαν κάποια ονόματα που δεν εντόπισα ή μπορεί να δήλωσαν άλλον τόπο γέννησης και προηγούμενης διαμονής. Θυμίζω τη (συνήθη) περίπτωση που κάποιοι, τότε στις ΗΠΑ, δήλωναν ότι γεννήθηκαν ή ότι διέμεναν στη μεγαλύτερη πόλη (π.χ. Λαμία). Κάτι τέτοιο όμως, θα πρέπει να το συμπληρώσει κάποιος που ξέρει τα ντόπια επώνυμα, κι αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας (με καλή μνήμη) ακόμα καλύτερα.

   Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους από το Κόμμα, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.

   Μετά από έναν αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

                    Κωνσταντίνος  Αθαν. Μπαλωμένος

                                       φυσικός

 

 ---------------

Αυτοδιοικητικά

Οικισμός Κόμμα Λαμίας

   Μέχρι το 1912 ο οικισμός υπαγόταν στο δήμο Λαμιέων, του νομού Φθιώτιδος και Φωκίδος. Στις 31 Αυγούστου ο οικισμός Κόμμα αποσπάστηκε από το δήμο Λαμιέων, συστάθηκε νέα κοινότητα με το όνομα του οικισμού Κόμμα και ταυτόχρονα ομώνυμη έδρα.

   Από τις 31 Μαρτίου 1943, ο νομός Φθιωτιδοφωκίδος χωρίστηκε και η κοινότητα υπαγόταν πλέον στο νομό Φθιώτιδος.

   Από τις 4 Δεκεμβρίου 1997 η κοινότητα Κόμματος καταργήθηκε και ο οικισμός Κόμμα προσαρτήθηκε στο δήμο Λαμιέων.

   Έχει (απογραφή 2011) μόνιμο πληθυσμό 493 κατοίκους.

 

1.  Στοιχεία για τη μετανάστευση στην Αμερική[1]

    Από τους 9 μετανάστες που τελικά εντόπισε η παρούσα εργασία, οι σχετικά περισσότεροι έφυγαν τα έτη 1911 και 1914. Συνολικά έγιναν 6 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (ομαδικά και μεμονωμένα). Βρέθηκαν 2 μετανάστες που έκαναν διπλό ταξίδι.

   Το ποσοστό που μετανάστευσε ήταν 3% του πληθυσμού, που είναι μικρότερο από το γενικό μέσο όρο της ελληνικής μετανάστευσης (ήταν 8%). Η περιοχή είχε αξιόλογη γεωργία και κάλυπτε ικανοποιητικά τις ανάγκες[2] των κατοίκων της.

    Οι μετανάστες ήταν όλοι άρρενες. Μελετώντας την ηλικιακή κατανομή συμπεραίνουμε ότι κυριάρχησαν οι παραγωγικές ηλικίες 21-30 ετών (με 4 άτομα). Ακολούθησαν οι μεγαλύτερες ηλικίες  31-40 ετών (με 3 άτομα) και μετά οι μικρότερες ηλικίες έως και 20 ετών (με 2 άτομα). Η κατανομή σε ομάδες ηλικιών των μεταναστών από το Κόμμα, δίνεται στον πίνακα 3.

   Μικρότερες ηλικίες μεταναστών :

(α) Βουρβουγιώτης Νικόλαος ετών 18 (πήγε το 1914)

(β) Ντίτσας Αναστάσιος, ετών 18 (πήγε το 1912)

 

  Μεγαλύτερη ηλικία είχε :

            Πέππας Κωνσταντίνος, ετών 39 (πήγε το 1914))

   Ο μέσος όρος ηλικιών όλων των μεταναστών είναι 27 έτη.

    Οι περισσότεροι μετανάστες του Κόμματος ήταν άγαμοι. Πιο συγκεκριμένα, από τους 9 μετανάστες, οι 6 ήταν άγαμοι (ποσοστό 67 %) και οι υπόλοιποι 3 ήταν έγγαμοι.

   Από τις οικογένειες του χωριού Κόμμα, τα περισσότερα (αριθμητικά) ταξίδια των μεταναστών στην Αμερική κατέγραψαν τα επώνυμα :

 

 

   Συνολικά έγιναν 6 ταξίδια με πλοία, που διακίνησαν τους 9 μετανάστες από το Κόμμα. Οι σχετικά περισσότεροι μετανάστες (5 άτομα) έφυγαν το λιμάνι του Πειραιά, ενώ από το λιμάνι της Πάτρας έφυγαν οι υπόλοιποι 4 μετανάστες (βλ. πίνακα 5). Τα ταξίδια διαρκούσαν 2-3 εβδομάδες, ανάλογα με το πλοίο.

  Η επιλογή του πλοίου δεν είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία, εκτός από το κόστος του εισιτηρίου και την πυκνότητα των δρομολογίων. Τα ελληνόκτητα πλοία ήταν λιγότερα σε σχέση με τα ξένα. Στην προκείμενη περίπτωση, οι περισσότεροι μετανάστες του Κόμματος έφυγαν με ξένα πλοία. Με ελληνικά πλοία έφυγαν μόνο 3 άτομα.

   Σε ένα ταξίδι, από το λιμάνι του Πειραιά, το 1911 έφυγαν 2 μετανάστες του Κόμματος με το ελληνόκτητο πλοίο “Athinai”. Το έτος 1914, σε ένα ταξίδι, έφυγαν 3 μετανάστες από το λιμάνι της Πάτρας, με το πλοίο “Laconia (1912)”. Σε σύγκριση, τα μεμονωμένα ταξίδια ήταν περισσότερα από τα ομαδικά. Συγκεκριμένα, έγιναν 2 ομαδικά και 4 μεμονωμένα ταξίδια.

   Αναλυτικά στοιχεία για τα πλοία, δίνονται στον Πίνακα 6, που παρατίθεται.

   Φτάνοντας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, οι μετανάστες περνούσαν από υγειονομικό έλεγχο επάνω στο πλοίο. Μετά κατέβαιναν και μαζί με τις αποσκευές τους περίμεναν στη σειρά για την τελική καταγραφή και έλεγχο της υπηρεσίας Μετανάστευσης, στο κτίριο του Ellis Island (νησιού Έλλις), που οι Έλληνες το έλεγαν «Καστιγγάρι».

   Οι άρρωστοι, όσοι είχαν κάποια καταδίκη (κλοπή ή έγκλημα), όσοι δεν είχαν συγγενείς ή φίλους στην Αμερική κι όσοι δεν είχαν λίγα χρήματα για εισιτήριο στον τόπο προορισμού, υποχρεωτικά επέστρεφαν στο πλοίο για επαναπατρισμό.

   Στη Νέα Υόρκη δεν έμεναν πολύ (ήταν πολύ ακριβή πόλη). Με ένα ποσό γύρω στα 20 δολάρια, αγόραζαν το εισιτήριο και έτρωγαν κάτι στη διαδρομή μέχρι τον τόπο προορισμού.

   Οι πολιτείες προορισμού που επέλεξαν οι μετανάστες του χωριού Κόμμα φαίνονται στον Πίνακα 7. Σχετικά προτιμήθηκε η πολιτεία της Νέα Υόρκης με 3 άτομα. Ακολούθησαν οι πολιτείες της Μασαχουσέτης και Ουάσινγκτον, με 2 άτομα εκάστη. Μεμονωμένες προτιμήσεις καταγράφηκαν στις πολιτείες Καλιφόρνια και Οχάιο. Τα αριθμητικά στοιχεία των προορισμών φαίνονται στον παρατιθέμενο πίνακα 7.

   Αναλυτικά, οι μετανάστες επέλεξαν τους επόμενους τόπους (σε παρένθεση είναι ο αριθμός μεταναστών) :

 ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ-ΤΟΠΟΙ

 

ΠΟΛΙΤΕΙΑ	ΤΟΠΟΙ
Νέα Υόρκη (N.Y.)	New York (3)
Μασαχουσέτη (Mass.)	Haverhill (1), Haydenville (1)
Ουάσινγκτον (Wash.)	Spokane (2)
Καλιφόρνια (Cal.)	Oakland (1)
Οχάιο (Ohio)	Marion (1)
ΣΥΝΟΛΟ	9

 

2.  Επαγγέλματα των μεταναστών

   Οι περισσότεροι μετανάστες (56 %) δήλωσαν απλοί εργάτες.  Οι υπόλοιποι ήταν εργάτες σε φάρμα (farm laborer). Στοιχεία αυτών ακολουθούν:

 

επάγγελμα	αριθ.
εργάτης (laborer, workman, worker)	5
εργάτης σε φάρμα (farm laborer)	4
ΣΥΝΟΛΟ	9

 

 

3.  Διπλά ταξίδια στην Αμερική

   Από το σύνολο των μεταναστών, εντοπίστηκαν 2 άτομα που έκαναν διπλό ταξίδι στην Αμερική. Ήταν οι:

1.    Γεώργιος Παπαγιάννης :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1909-12 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.

2.    Παναγιώτης Παπαγιάννης :  Το α’  ταξίδι έγινε την περίοδο 1900-12 στη Νέα Υόρκη. Το β’ ταξίδι έγινε το 1914 πάλι στον ίδιο προορισμό.

 

4.  Αλφαβητικός πίνακας των μεταναστών από το Κόμμα

      Από το αμερικανικό αρχείο του νησιού Έλλις (Ellis island) μέσω του Διαδικτύου (internet) βρέθηκαν οι μετανάστες του Κόμματος, οι οποίοι έφτασαν στις Η.Π.Α. και καταγράφηκαν. Από το 1892 έως το 1924, περισσότεροι από 22 εκατομμύρια μετανάστες, επιβάτες, και μέλη πληρώματος των πλοίων ήρθαν στις ΗΠΑ μέσω του νησιού Ellis και του λιμένα της Νέας Υόρκης και έχουν καταγραφεί[3]. Τα βασικά στοιχεία των μεταναστών του Κόμματος δίνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα (με αλφαβητική σειρά και έτσι ακριβώς, όπως τα κατέγραψαν στην Υπηρεσία Μετανάστευσης των ΗΠΑ):

 

 

α/α        Ονοματεπώνυμο                χρ. άφιξης   ηλικία   έγγαμος          Πλοίο ταξιδιού    Λιμάνι αναχ.

1        Βουρβουγιώτης Νικόλαος      2-4-1914        18         όχι          Laconia (1912)         Πάτρα

2        Κουτρούμπας Σπύρος           21-10-1907     25         όχι          Neustria                 Πειραιάς

3        Ντίτσας Αναστάσιος              8-9-1912        18         όχι          Patris                     Πειραιάς

4        Παπαγιάννης Γεώργιος          2-4-1914        25         όχι          Laconia (1912)         Πάτρα

5        Παπαγιάννης Παναγιώτης      2-4-1914        28         όχι          Laconia (1912)         Πάτρα

6        Παυλής Ιωάννης                   26-2-1911      25         όχι          Athinai                   Πειραιάς

7        Παυλής Μιλτιάδης                 26-2-1911      33         ναι          Athinai                   Πειραιάς

8        Πέππας Κωνσταντίνος           23-7-1914      39         ναι          Pisa                       Πειραιάς

9        Πουρνάρας Αθανάσιος          1-3-1911        31         ναι          Alice                      Πάτρα

 

 

5.  Χρονικό της μετανάστευσης από το Κόμμα Λαμίας στην Αμερική

 

Α. Ο πρωτοπόρος του 1900

   Ο άνθρωπος του χωριού που προηγήθηκε και “άνοιξε το δρόμο” για την Αμερική ήταν ο Παναγιώτης Παπαγιάννης. Έφηβος σε ηλικία 14 ετών και πολύ τολμηρός, πήγε στην Αμερική, με προορισμό τη Νέα Υόρκη. Έμεινε και εργάστηκε 12 χρόνια, μέχρι το 1912 που επέστρεψε. Το 1914 έκανε και δεύτερο ταξίδι.

 

Β. Μια μεμονωμένη αναχώρηση στο 1907

   Έγινε από το Σπύρο Κουτρούμπα[4]. Στις 29 Σεπτεμβρίου 1907, από το λιμάνι του Πειραιά έφυγε με το πλοίο “Neustria” και στις 21 Οκτωβρίου έφτασε στην Αμερική. Ήταν τότε 25 ετών. Γεννήθηκε στο Κόμμα, αλλά ως τόπο διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Ο πατέρας του λεγόταν Κώστας. Με 62 $ για τα πρώτα του έξοδα πήγαινε για δουλειά στο Ώκλαντ (Oakland) της Καλιφόρνια, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δ. Ξηντάρας.

 

Γ. Αύξηση μεταναστών στο 1911

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν 2 μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (1 ομαδικό και 1 από μεμονωμένο) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 3 άνθρωποι από το Κόμμα. Αναλυτικά:

   Η ομαδική αναχώρηση του 1911 έγινε από δύο άτομα, τους συγγενείς Ιωάν. και Μιλτ. Παυλή. Στις 4 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι του Πειραιά, επιβιβάστηκαν στο ελληνόκτητο πλοίο “Athinai” και στις 26 Φεβρουαρίου αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Το διαθέσιμο αρχειακό υλικό μας πληροφορεί ακόμη ότι:

·         Ο Ιωάννης Παυλής ήταν 25 ετών. Γεννήθηκε στο Κόμμα, αλλά ως τόπο διαμονής δήλωσε τη Λαμία. Ο πατέρας του λεγόταν Γεώργιος. Αναζητούσε δουλειά εργάτη σε φάρμα, με 25 $ μαζί του, στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Πρίμπας[5].

·         Ο Μιλτιάδης Παυλής ήταν 33 ετών, αναλφάβητος και παντρεμένος. Δήλωσε ότι έχει γεννηθεί στο Κόμμα, αλλά ο τόπος διαμονής του είναι η Λαμία. Η γυναίκα του λεγόταν Βασίλω. Με 25 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Σποκέιν (Spokane) της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου ήταν ο φίλος του Αριστ. Σιταράς[6].

 

Ατμόπλοιο “Athinai” (1910)

   Η μεμονωμένη αναχώρηση του 1911 έγινε από τον Αθανάσιο Πουρνάρα. Στις 13 Φεβρουαρίου, από το λιμάνι της Πάτρας ταξίδεψε με το πλοίο “Alice” και την 1η Μαρτίου αφίχθηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν τότε 31 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο χωριό Κόμμα λεγόταν Μαρία. Προορισμός του (με 35 $ μαζί του) για δουλειά εργάτη σε φάρμα ήταν η πόλη Χάιντενβίλ (Haydenville) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Ακρίβος[7].

 

Δ. Μια μεμονωμένη αναχώρηση στο 1912

   Έγινε από τον Αναστάσιο Ντίτσα. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 22 Αυγούστου έφυγε με το ελληνόκτητο πλοίο[8] “Patris” και στις 8 Σεπτεμβρίου έφτασε[9] στην Αμερική. Ήταν τότε 18 ετών. Στο χωριό Κόμμα είχε το φίλο του Βασίλειο. Με 25 $ για τα πρώτα του έξοδα, πήγαινε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Ιωάννη Πότσα[10].

 

Ατμόπλοιο “Πατρίς” (Patris)

 

Ε. Μεγαλύτερος αριθμός μεταναστών στο 1914

   Στη διάρκεια του έτους έγιναν δύο μεταναστευτικά ταξίδια πλοίων (1 ομαδικό και 1 από μεμονωμένο) προς την Αμερική. Συνολικά έφυγαν 4 άτομα από το χωριό Κόμμα. Πιο συγκεκριμένα έχουμε :

   Η ομαδική αναχώρηση στο 1914 αριθμούσε τρία άτομα και περιλάμβανε τους : Νικ. Βουρβουγιώτη, Γεώρ. Παπαγιάννη και Παν. Παπαγιάννη. Στις 17 Μαρτίου, από το λιμάνι της Πάτρας ανέβηκαν στο πλοίο “Laconia (1912)” και στις 2 Απριλίου κατέβηκαν στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Τα υπάρχοντα στοιχεία του αρχείου μας αναφέρουν ότι:

·         Ο Νικόλαος Βουρβουγιώτης ήταν 18 ετών. Ο πατέρας του στο Κόμμα λεγόταν Ιωάννης. Αναζητούσε δουλειά, με 30 $ μαζί του, στην πόλη Μάριον (Marion) του Οχάιο, όπου ήταν ο συγγενής του Αθανάσιος Λαγός.

 

Πλοίο Laconia (1912) [Photo: Hisashi Noma Collection]

·         Ο Γεώργιος Παπαγιάννης ήταν 25 ετών. Ο πατέρας του στο χωριό λεγόταν Διομήδης. Με 113 $ στην τσέπη, έψαχνε για δουλειά στη Νέα Υόρκη, όπου ήταν ο κουνιάδος του Π. Τραμοντάλης (;). Είχε ξαναπάει στην Αμερική ο Γεώργιος Παπαγιάννης την περίοδο 1909-12 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.

·         Ο Παναγιώτης Παπαγιάννης ήταν 28 ετών, αδελφός του προαναφερθέντος Γεωργίου. Ο πατέρας του λεγόταν Διομήδης. Προορισμός του για δουλειά (με 25 $ μαζί του) ήταν η Νέα Υόρκη, κοντά στον ξάδερφό του Θεόδωρο Καραμπά. Για τον Παναγιώτη Παπαγιάννη αυτό ήταν το δεύτερο ταξίδι στις ΗΠΑ. Πρωτοπήγε την περίοδο 1900-12 και εργάστηκε πάλι στη Νέα Υόρκη.

   Η μεμονωμένη αναχώρηση στο 1914 έγινε από τον Κωνσταντίνο Πέππα. Από το λιμάνι του Πειραιά, στις 3 Ιουλίου επιβιβάστηκε στο πλοίο “Pisa” και στις 23 Ιουλίου αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Ήταν 39 ετών και παντρεμένος. Η γυναίκα του στο Κόμμα λεγόταν Κατερίνα. Με 35 $ για τα αναγκαία πρώτα έξοδα, πήγαινε για δουλειά εργάτη σε φάρμα στην πόλη Χάβερχιλ (Haverhill) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο φίλος του Γεώργιος Άγριος[11].

 -----------------

 Βιβλιογραφία-Αναφορές-Ιστοσελίδες

1.    Αρχείο EllisIsland, της Υπηρεσίας Μετανάστευσης των ΗΠΑ.

2.    Β.Δ.  3/15-12-1833

3.    Διάταγμα 29-8-1912 (ΦΕΚ 261/1912)

4.    Απογραφές πληθυσμού 1889, 1896, 1920.

5.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “ Μετανάστες στην Αμερική από την περιοχή Λαμίας (1902-1922)” / Περιοδικό ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ετών 2012-2013, Λαμία. Επίσης αναρτήθηκε στο μπλογκ  amfictyon.blogspot.gt από τις 7 & 14 Ιουλίου 2014 (α’ & β’ μέρος) .

6.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Από το Μοσχοχώρι Φθιώτιδας, μετανάστες στην Αμερική (1907-1916)”, Ανέκδοτη εργασία από το Δεκέμβριο 2016. Αναρτήθηκε στο amfictyon.blogspot.gr στις 28 Δεκεμβρίου 2016.

7.    Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Μετανάστες στην Αμερική από την Ιμίρμπεη (Ανθήλη) Φθιώτιδας (1906-1921)”.  Ανέκδοτη εργασία του 2014. Αναρτήθηκε στο μπλογκ  amfictyon.blogspot.gr από τις 2-12-2014.

8.    Ιστοσελίδα : https://epimorfotikos.blogspot.com

9.    Ιστοσελίδα :  www.amfictyon.blogspot.gr

10.  Ιστοσελίδα https://www.eetaa.gr

11.  περ. «Οικονομικός Ταχυδρόμος», ειδικό τεύχος, σελ. 54, 1997.

12.  εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, ετών 1927-1934, Λαμίας.

13.  «Οδηγός του Μετανάστου», 1910, Αθήνα.

14.  Θ.  Ανθογαλίδου  «Η ελληνική μετανάστευση στις ΗΠΑ (1900-1925)», στην ηλεκτρονική διεύθυνση:  http://www.auth.gr/virtualschool/1.2/Praxis/BoravouProject.html

15.  Θανάση Καλαφάτη «1880-1920, η πρώτη εν Αμερική μετανάστευσις»,  2-5-2004, από το Διαδίκτυο.

16.  Βικιπαίδεια

 

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

 

---

[1] Όταν λέμε Αμερική εννοούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ).

[2] Στο σύνολο των 9 μεταναστών από το  Κόμμα Φθιώτισας, βρέθηκε 1 αναλφάβητος (ποσοστό 11 %) !

[3] Δεν καταγράφηκαν και  δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτή την εργασία όσοι μετανάστες ήρθαν στις ΗΠΑ, αλλά από άλλα λιμάνια της.

[4] Μαζί με το Σπύρο Κουτρούμπα, 25 ετών, από το Κόμμα ταξίδεψαν οι Δημήτριος Σοκατζής, 27 ετών από το Φραντζή, ο Σπύρος Ξηντάρας, 25 ετών από το Φραντζή, ο Ηλίας Μπαλάσης 27 ετών από το Φραντζή και ο Ιωάννης Παπουτσής 25 ετών από την Υπάτη.

[5] Μάλλον από το χωριό Λάσπη (Άγ. Νικόλαος) Ευρυτανίας. Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 22 ετών. Παρέμεινε 4 χρόνια μέχρι το 1911 που επέστρεψε. Έκανε κι άλλο ταξίδι το 1914.

[6] Από το χωριό Λάσπη Ευρυτανίας. Πήγε το 1907 στην Αμερική, σε ηλικία 28 ετών, με αρχικό προορισμό τη Νέα Υόρκη. Δήλωσε υπάλληλος (clerk). Εργάστηκε 8 χρόνια, μέχρι το 1915 που επέστρεψε. Έκανε κι άλλο ταξίδι το 1920.

[7] Πήγε το 1907 στην Αμερική, σε ηλικία 38 ετών και παντρεμένος. Δήλωσε τη Λαμία ως τόπο γέννησης και διαμονής. Αρχικός προορισμός του για δουλειά ήταν η Νέα Υόρκη.

[8] Είχε επίσης γραφτεί για να ταξιδέψει από τον Πειραιά, με το άλλο ελληνόκτητο πλοίο “Macedonia”, με ημερομηνία αναχώρησης στις 21 Ιουνίου 1912. Στην καταγραφή αυτή δήλωσε την “Ιμίρμπεη” (Ανθήλη)  ως τόπο καταγωγής και κατοικίας του, όπου είχε τη θεία του (aunt) Δέσπω. Ως προορισμό του είχε δηλώσει την πόλη Γούνσοκτ (Woonsocket) της Μασαχουσέτης, όπου ήταν ο ξάδερφός του Δημήτριος Νίτσας. Όμως, τελικά ταξίδεψε με το πλοίο “Patris”, όπως γράφεται εδώ.

[9] Φέρει σφραγίδα που γράφει  DEPORTED, δηλαδή απελάθηκε από την Αμερική.

[10] Από την Ανθήλη (Ιμίρμπεη). Ο πατέρας του λεγόταν Δημήτριος. Πήγε στην Αμερική το 1907, σε ηλικία 19 ετών, με προορισμό τη Νέα Υόρκη. Εργάστηκε μέχρι το 1912 και επέστρεψε. Το 1914 έκανε δεύτερο ταξίδι.

[11] Από τη Λαμία (όπως δήλωσε). Πήγε στην Αμερική το 1909, σε ηλικία 34 ετών, με προορισμό την πόλη Χάβερχιλ της Μασαχουσέτης.