Κωνσταντίνος Δημ. Τσιφτσής

Συμβολή στη μνήμη των ηρώων του 1940

   Ο Κωνσταντίνος Τσιφτσής[1] γεννήθηκε στην Άμπλιανη το 1914. Ο πατέρας του Δημήτριος Νικ. Τσιφτσής (1889-1966) ήταν κτηνοτρόφος  (“βλαχοποιμήν το επάγγελμα”, έγραφαν τότε στα συμβόλαια) και βέρος Αμπλιανίτης. Είχε παντρευτεί τη Γιαννούλα[2] Τάσου Αλεξανδροπούλου κόρη γιατρού απ’ το Μεσολόγγι.

Κων/νος Δημ. Τσιφτσής

   Παιδιά του Δημητρίου και της Γιαννούλας Τσιφτσή ήταν με τη σειρά : ο Νικόλαος (που έγινε βοσκός), ο Σπύρος (που έγινε δικηγόρος (στη θέση του νεκρού ήρωα αδελφού του), η Παναγιώτα (ή Παναγιού), η Ευμορφία (ή Μόρφω), ο Κωνσταντίνος (τελειόφοιτος της Νομικής και ήρωας της Αλβανίας) και η Αλεξάνδρα. Άλλα τρία κορίτσια  πέθαναν μικρά.

   Ο Κωνσταντίνος ήταν χαρισματικό παιδί. Βοηθούσε στα ζώα και παράλληλα διάβαζε. Έπαιρνε τα γράμματα. Κάθε άνοιξη όλη η οικογένεια έφευγε απ’ τα χειμαδιά στη Λαμία (όπου είχαν την καλύβα και το μαντρί) – η περιοχή αργότερα ονομάστηκε Νέα Άμπλιανη – μαζί με το κοπάδι και μετά από τρεις μέρες (με τα πόδια) έφταναν στην Άμπλιανη Ευρυτανίας (Σταυροπήγιο). Θα γύριζαν πίσω τον Οκτώβριο. Εκεί, στην Άμπλιανη συναντιόνταν οι Ζ(η)τούνηδες (Λαμιώτες) με τους Ζγαρίληδες (έτσι έλεγαν τους Μεσολογγίτες), όλοι κτηνοτρόφοι και με συγγενικές σχέσεις μεταξύ τους.

   Ο Κωνσταντίνος Τσιφτσής τελειώνοντας το Γυμνάσιο, έδωσε εξετάσεις και πέτυχε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δεκαετία του ’30, δύσκολα χρόνια για την Ελλάδα, με πραξικοπήματα και τελικά τη δικτατορία Μεταξά. Ο Κωνσταντίνος βοηθούσε την οικογένεια όταν γύριζε σπίτι. Μάθαινε να διαβάζει τη μικρή αδελφή του Αλεξάνδρα, που ο πατέρας της τη σταμάτησε στην Α΄ τάξη του Δημοτικού. Οι σπουδές του έφτασαν στο τελευταίο έτος και - μετά τις πτυχιακές εξετάσεις - θα έπαιρνε το δίπλωμα της Νομικής. 

Το μνημείο Κων. Τσιφτσή

στην παλιά του θέση

   Όμως τον βρήκε ο πόλεμος. Έγινε επιστράτευση και παρουσιάστηκε στο 42 Σύνταγμα Ευζώνων στη Λαμία. Έγινε έφεδρος αξιωματικός (ανθυπολοχαγός) και μετά από ολιγόμηνη παραμονή, προωθήθηκε στην Ήπειρο. Μετά την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου (28 Οκτωβρίου 1940) έγινε διμοιρίτης και - λόγω των απωλειών σε αξιωματικούς - ανέλαβε τη διοίκηση του λόχου. Οι επιστολές που στέλνει στον πατέρα του είναι όλο εθνική υπερηφάνεια. Ο πατέρας του, του γράφει στο ίδιο πνεύμα, ότι καμαρώνει για τις ελληνικές νίκες.  

   Το Νοέμβριο του 1940, η μονάδα του είναι πρώτη γραμμή στις πολεμικές επιχειρήσεις. Με την κατάληψη του Αργυροκάστρου, έχουν καταλάβει τα γύρω υψώματα και διατηρούν τις οχυρές θέσεις τους, που διεκδικούν οι Ιταλοί. Η γραμμή τους βάλλεται από ισχυρά ιταλικά πυρά. Στις 27 Νοεμβρίου 1940, βρίσκονταν στο 669 ύψωμα στην Ακρορράχη, κοντά στο Αργυροχώρι Αλβανίας. Ο συμπολεμιστής του[3] Νικ. Ρήγας, από το χωριό Τυμφρηστός, που ήταν κοντά του, ανέφερε ότι :

“Ήμουν στο 42 Σύνταγμα Ευζώνων Πεζικού και τη μέρα εκείνη ο Ανθυπολοχαγός βγήκε σ’ ένα ύψωμα, για να παρατηρήσει τις κινήσεις του εχθρού, θέλοντας να εκμεταλλευτεί την προστασία που παρείχε ένα μεγάλο δένδρο και την κάλυψη από την πυκνή ομίχλη εκείνης της μέρας. Δυστυχώς όμως δεν έμεινε αθέατος, γιατί ένας σφοδρός άνεμος που σηκώθηκε εκείνη τη στιγμή, τον άφησε εκτεθειμένο στους Ιταλούς και μια ριπή τον πήρε πλάγια από τον αριστερό ώμο, χτυπώντας τον θανάσιμα. Όταν σταμάτησαν τα πυρά, βρήκαμε τον ανθυπολοχαγό και τον θάψαμε εκεί κοντά σ’ ένα βράχο, για να τον ξεθάψει όμως την άλλη μέρα μια οβίδα, που έπεσε επάνω ακριβώς στο σημείο ταφής και τον ξέθαψε, πετώντας τον 10 μ. ψηλά και χρειάστηκε να τον θάψουμε πάλι. Ήταν ένα πολύ καλό παιδί και υπέροχος άνθρωπος. Σαν στρατιώτης ήταν αρκετά ψύχραιμος, μας έδινε θάρρος και κουράγιο συνέχεια για τον αγώνα και ο θάνατός του μας λύπησε όλους.”

   Στο “Πολεμικό Ημερολόγιο” του εφέδρου επιλοχία Ηλία Γ. Κωστή καταγράφηκε ότι:

“ … Ο 11^ος Λόχος μάχεται σκληρά εις τα υψώματα ΑΡΓΥΡΟΧΩΡΙΟΥ και ο εχθρός προβάλλει σθεναράν αντίστασιν, υποστηριζόμενος από μεγάλον αριθμό πυροβόλων τα οποία λόγω της μικράς αποστάσεως βάλλουν ως όπλα ευθυτενούς τροχιάς. Πιεζόμενος όμως τρομερά με συνεχής επιθέσεις αναγκάζεται να υποχωρήσει και μάλιστα ατάκτως αφού εγκατέλειψε τα 16 πυροβόλα του με αρκετόν αριθμό οβίδων. Εις την μάχην αυτήν εφονεύθη ο έφεδρος Ανθ/γός Τσιφτσής. Τον θάνατόν του εκτός της Διμοιρίας του εθρήνησαν πολλοί, διότι υπήρξε ο αξιόμαχος Αξιωματικός που διακρίθηκε εις όλας τας μάχας αλλά και ο πλέον αξιαγάπητος στους συναδέλφους του και στους στρατιώτες.”

   Τον έθαψαν εκεί. Οι αφηγήσεις των συμπολεμιστών του αναφέρουν ότι οι οβίδες του ιταλικού πυροβολικού τον έβγαλαν 2-3 φορές.

   Μετά από εντολή των γονέων του, αναζήτησε το σώμα του, ο αδελφός του Σπύρος Τσιφτσής, που τότε υπηρετούσε στη Μεραρχία στα Γιάννενα. Πήγε εκεί και εντόπισε τελικά τη θέση ταφής.

Από το Μνημείο Πεσόντων στα Γιάννενα (με καταγραφή ονομάτων)

   Τα επόμενα χρόνια, ο Σύλλογος Φοιτητών της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με έξοδά του, έφτιαξε προτομή του και τη δώρισε στην πόλη του ήρωα, στη Λαμία.

   Στις 6 Ιουλίου 1947, σε επίσημη τελετή[4], η προτομή τοποθετήθηκε μπροστά στο Δικαστικό Μέγαρο Λαμίας. Μετά από μια δεκαετία τοποθετήθηκε στον αύλειο χώρο του Ιερού Ναού της Αγίας Παρασκευής Νέας Άμπλιανης Λαμίας. 

Το μνημείο στην τελική του θέση

   Με την κατασκευή του νέου Ναού της Αγίας Παρασκευής, η προτομή αφαιρέθηκε προσωρινά, με τη δέσμευση να  επανατοποθετηθεί στην ίδια θέση. Διάφοροι λόγοι όμως δεν το επέτρεψαν αυτό. Τελικά, η προτομή τοποθετήθηκε σε όμορφο μικρό πάρκο, στο πλευρό του Δικαστικού Μεγάρου Λαμίας (στο κέντρο της πόλης), όπου και παραμένει μέχρι σήμερα.

   Μετά από γραπτή πρόταση του υπογράφοντα προς τη Δημοτική Επιτροπή Ονοματοθεσίας, να δοθεί τιμητικά σε μια οδό της Άμπλιανης το όνομα του ήρωα  Κωνσταντίνου Δ. Τσιφτσή και το ίδιο να γίνει για τον άλλο ήρωα της Άμπλιανης, το Νικόλαο Νιάφα. Η πρόταση έγινε τελικά δεκτή, αλλά για κάτι περιφερειακά μικρά μάλλον δρομάκια (που δεν περιποίησαν τιμή στους νεκρούς μας, ούτε όμως και σ’ αυτούς που αποφάσισαν). Σε σχέδιο οδών της πόλης καταγράφηκε ως οδός Κωνσταντίνου Τσιφτσή ένα κάθετο δρομάκι στην οδό Ταϋγέτου, κοντά στον Άγιο Τρύφωνα!

   Το 2014-15 αυτό απεδείχθη αναληθές και τελικά δεν δόθηκε το όνομα του Κων/νου Δ. Τσιφτσή σε κανένα δρόμο! Υποβλήθηκε νέα αίτηση των απογόνων του ήρωα η οποία τελικά έγινε δεκτή. Έτσι, στις 27 Ιανουαρίου 2016, το Δημοτικό Συμβούλιο Λαμίας, αποφάσισε τη μετονομασία της πλατείας Ψυχάρη στη Νέα Άμπλιανη Λαμίας, σε πλατεία Κωνσταντίνου Δ. Τσιφτσή.

Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος

                   φυσικός

         (ανεψιός του ήρωα)

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Το κείμενο γράφτηκε το Μάιο 2009 και δημοσιεύτηκε στην εφ. ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ. Έχουν γίνει σ’ αυτό προσθήκες και εμπλουτίστηκε με νεότερα στοιχεία.

[2] είχε  δύο αδελφούς γιατρούς (τον Κωνσταντίνο και τον Αλέξανδρο), έναν στρατιωτικό (τον Ιωάννη), ένα δικηγόρο (τον Ασημάκη) και 3 ακόμα αδελφές.

[3] Δημητρίου Β. Αργυρίου :  “Κώστας Τσιφτσής”, εφ. ΝΕΑ ΤΗΣ ΑΜΠΛΙΑΝΗΣ, φ. 2, σ. 3, Σεπ. 1981, Λαμία.

[4] Δήμαρχος Λαμίας ήταν τότε ο Σταύρος Χαραλαμπόπουλος.