Γιάννης Γρηγορίου Παπασιόπουλος

Ο γιατρός, ο δήμαρχος, ο άνθρωπος

Η βιογραφία του, με τη ματιά και επιμέλεια της κόρης του

   Ο Γιάννης Παπασιόπουλος γεννήθηκε στη Λαμία στις 21/11/1904. Ο πατέρας του λεγόταν Γρηγόριος, ήταν παιδί ιερέα με καταγωγή από το Σούλι. Ο Γρηγόριος έφυγε από το χωριό Λάσπη (μετονομάστηκε σε Άγιο Νικόλαο Ευρυτανίας) και κατέβηκε στη Λαμία, όπου και πρόκοψε ως έμπορος υφασμάτων. Η μητέρα του Γιάννη λεγόταν Ευαγγελία Λάγου και καταγόταν από την Άμφισσα.

   Στη Λαμία ο Γιάννης τελείωσε τη βασική του εκπαίδευση.

   Από νεαρή ηλικία διακρινόταν για τη δύναμη της θέλησης, την επιμονή στην επίτευξη των στόχων και την αγάπη στον άνθρωπο. Είναι χαρακτηριστικό ότι από νωρίς αποφάσισε να γίνει γιατρός και μάλιστα χειρουργός, κάτι που πέτυχε, παρ’ όλο που όταν ήταν μικρός δεν άντεχε στη θέα του αίματος.

   Στο Πανεπιστήμιο, στην Αθήνα, γνώρισε την Ανδρονίκη (Νίκη) Χουρμουζιάδου, καταγόμενη από ευκατάστατη οικογένεια του Φαναρίου της Πόλης, με σπουδές στο Ιωακείμειο Παρθεναγωγείο, όπου εμποτίστηκε με την αγάπη για τη μητέρα Ελλάδα. Μετά την έλευσή της στην Αθήνα το 1921, για σπουδές στην Ιατρική Αθηνών, αποκλείστηκε από τους γονείς της και τις χορηγίες τους, λόγω της Μικρασιατικής Καταστροφής, και - ταυτόχρονα με τις σπουδές της - εργαζόταν για να καλύψει τις δαπάνες διαβίωσης και σπουδών της.

   Η συνάντησή τους υπήρξε καθοριστική και για τους δυο. Εκείνος επίμονος και με έντονη από τότε την αγάπη για την ιδιαίτερη πατρίδα, τη Λαμία. Εκείνη εργατική και αφοσιωμένη στους στόχους της. Έρχεται πρώτη στη Λαμία μετά από πρόσκληση του Γρηγορίου Παπασιόπουλου και ανοίγει μικροβιολογικό εργαστήρι. Είχε σπουδάσει μικροβιολόγος- αιματολόγος και στήριξε το Γιάννη στην έλευση, βοηθώντας τον να ανοίξει χειρουργική κλινική. Παντρεύτηκαν και απέκτησαν δύο παιδιά, το Γρηγόριο και την Καλλιόπη.

   Με τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, λόγω της προφυματίωσης από την οποία έπασχε ο Γιάννης, ορίσθηκε υπεύθυνος στο νοσοκομείο της Λαμίας. Εκείνος όμως αρνήθηκε τη θέση και προχώρησε στην εμπόλεμη ζώνη. Έφθασε μέχρι το Α’ ορεινό χειρουργείο στην Αλβανία. Εκεί εφάρμοσε μία δική του μέθοδο για την αποφυγή αποκοπής των κάτω άκρων Ελλήνων στρατιωτών, που επλήγησαν από κρυοπαγήματα, με την ανάρτηση του πληγέντος μέλους το οποίο και έσωζε.

Ιωάννης Γρηγ. Παπασιόπουλος

   Με την επιστροφή του, μετά την είσοδο των Γερμανών στη Λαμία, ορίστηκε υπεύθυνος στο νοσοκομείο της Λαμίας. Εκεί, μετά από κατηγορία προς τους Ιταλούς ότι νοσήλευε ΕΑΜίτες, συλλαμβάνεται και αποστέλλεται στο στρατόπεδο της Λάρισας προς εκτέλεση, μαζί με τον συμπολίτη και φίλο του φαρμακοποιό, Βασίλη Παπαγεωργίου.

   Το πρώτο θαύμα συνέβη την ημέρα εκτέλεσής τους, όταν ο υπεύθυνος Ιταλός αξιωματικός, διαβάζοντας το όνομα του Γιάννη, διαπίστωσε πως ήταν αυτός ο γιατρός, που στο νοσοκομείο της Λαμίας τον είχε σώσει από οξεία περιτονίτιδα .Έτσι ακυρώνεται η εκτέλεση και ο Γιάννης επιστρέφει στη θέση του στο νοσοκομείο υπό στενή παρακολούθηση από καταδότες, οι οποίοι αναφέρονταν στη Γκεστάπο.

   Μετά την απελευθέρωση, άρχισε να λειτουργεί ως χειρουργός και ιδιωτικά. Όμως η πολιτική κατάσταση στη χώρα ήταν ταραγμένη και υπήρχαν παρακρατικές ομάδες που λειτουργούσαν ως τιμωροί όσων πολιτών δεν συμφωνούσαν με τις δικές τους απόψεις. Έτσι δημιουργήθηκε μία κατάσταση άκρως ανησυχητική. Με το ξέσπασμα του εμφυλίου, η κατάσταση οξύνθηκε. Ο Γιάννης, με μεθοδεύσεις γνωστού πολιτικού που λειτουργούσε υπό τις εντολές ξένων μυστικών υπηρεσιών, κατηγορήθηκε ότι συνεργάζεται με τους αντάρτες, και με ψευδομαρτυρίες, καταδικάστηκε από τον περιώνυμο στρατοδίκη Γιαννόπουλο, τον επονομασθέντα «Κινίνο», σε εκτέλεση.

   Περιμένοντας την εκτέλεση της ποινής, συμβαίνει το δεύτερο θαύμα! Έρχεται ως στρατιωτικός διοικητής, ορισμένος από την επίσημη κυβέρνηση, ο Παυσανίας Κατσώτας, προσωπικός φίλος του Γιάννη, ο οποίος ακυρώνει την απόφαση και τον παροτρύνει να αυτοεξοριστεί στην Αθήνα. Υποβόσκει ως φαίνεται η προσπάθεια εξόντωσής του, πράγμα που η νόμιμη κυβέρνηση δεν επιθυμούσε. Έτσι παραμένει στην Αθήνα σε συγγενικό σπίτι περίπου για δυο χρόνια, μέχρι το τέλος του εμφυλίου. Επιστρέφοντας στη Λαμία και επειδή - κατά τη εκτίμηση της κυβέρνησης - ο κίνδυνος εξόντωσής του δεν έχει παρέλθει, θεωρώντας δεδομένο ότι ο υποκινητής αυτής της προσπάθειας και γνωστός πολιτικός δρούσε ευφυώς και υπογείως, διορίζεται ως δήμαρχος της Λαμίας.

   Όπως γίνεται εύκολα κατανοητό, για μια δεκαετία, ο Γιάννης εμφανίζεται στην οικογένεια ως επισκέπτης και η οικογένεια κρατιέται από τα στιβαρά χέρια της άοκνης Νίκης.

   Η εμπλοκή του με τα κοινά, τον γοητεύει. Η αλήθεια είναι ότι ο άνθρωπος ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε να αποκτήσει περιουσία, παρόλο που υπήρξε κατά γενική ομολογία εξαιρετικός γιατρός, με θείο χάρισμα. Επειδή η ενασχόλησή του με τα θέματα του Δήμου απορροφά πολύ από το χρόνο του καθημερινά, καταλήγει να φτάνουν στην κλινική του μόνο βαριά περιστατικά. Πολλές φορές ασθενείς αδύνατοι οικονομικά, φεύγουν χωρίς να χρεωθούν τα νοσήλια, αλλά και με χορηγία από εκείνον για τη αγορά φαρμάκων και την αποθεραπεία τους. Αυτός είναι!

   Στηριζόμενος στην ακούραστη Νίκη, της οποίας το έργο αναγνωρίζει, (όταν σε προεκλογικές συγκεντρώσεις το πλήθος του ευχόταν «και με τη νίκη» εκείνος απαντούσε σταθερά «τη Νίκη την έχω στο σπίτι μου») , προχώρησε στη διεκδίκηση της δημαρχίας. Για δυο τετραετίες, λειτούργησε δημιουργικά με όραμα για την ανάπτυξη της πόλης, που λάτρευε, οργανώνοντας τις υποδομές της : δρόμους, πλατείες, ύδρευση και αποχέτευση και τον οικονομικό ιστό με σφαγεία κλπ. Έδωσε όμως μέγιστη προσοχή στην αναβάθμιση του πολιτισμικού χαρακτήρα της πόλης, κατασκευάζοντας το Δημοτικό Θέατρο με τεράστιες οικονομικές δυσκολίες, το Ωδείο και τη χορωδία που πέτυχε και διάκριση σε διεθνή διαγωνισμό.

   Η επιμονή του για την επίτευξη των στόχων του είναι χαρακτηριστική. Ο έλεγχος της πορείας των έργων της πόλης είναι καθημερινός, από το πρωί ως το βράδυ, από αυτόν τον ίδιο. Έναντι των Δημοσίων Οργανισμών ΔΕΗ-ΟΤΕ, που ανακατασκευάζουν τα δίκτυά τους, διεκδικεί τα δικαιώματα του Δήμου με αγωγές, τις οποίες ο ίδιος υποστηρίζει στο δικαστήριο, παρά την ύπαρξη έγκριτων νομικών στον Δήμο. Έτσι επισκευάζονται, ανέξοδα για το Δήμο, δρόμοι και πλατείες από όπου περνούν δίκτυα ηλεκτροφωτισμού και τηλεφωνίας. Εγκαθιστά υδρόμετρα για την αποφυγή υπέρμετρης κατανάλωσης νερού, που από τότε αναγνωρίζεται ότι είναι αγαθό εν ανεπαρκεία.

   Κατά τη δεύτερη τετραετία της δημαρχίας του, η ευτυχής συγκυρία ύπαρξης σε θέσεις κλειδιά της διοίκησης με τον λαμπρό νομάρχη Δημοσθένη Γούλα, το φωτισμένο μητροπολίτη Δαμασκηνό Παπαχρήστου και αυτόν ως δήμαρχο, σε αγαστή συνεργασία, οδήγησε σε δημιουργική επίλυση θεμάτων του νομού αλλά και του δήμου σε πολλά επίπεδα.

   Επειδή μετά τον εμφύλιο προέκυψε μεγάλο κύμα μετακίνησης πληθυσμού από την ύπαιθρο προς τα αστικά κέντρα, εμφανίστηκε το φαινόμενο της αυθαίρετης δόμησης και στη Λαμία. Έτσι για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, αναθέτει σε γνωστό πολεοδόμο τη μελέτη επέκτασης του σχεδίου πόλεως. Η έγκριση του σχεδίου αυτού, μπλοκαρίστηκε στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων, από τον ίδιο γνωστό πολιτικό, και αυτό ήταν ένας από τους λόγους που έχασε τις εκλογές του 1964.

   Έκτοτε, όντας στην αντιπολίτευση, έχει την πικρία να αντιμετωπίσει προσβολές από αγνώμονες συμπολίτες. Η υγεία του, που έτσι κι αλλιώς ήταν επισφαλής, επιβαρύνθηκε ανεπανόρθωτα και στις 22 Μαΐου του 1967 έφυγε από τη ζωή.

   Η Λαμία τον τίμησε χαρίζοντας του τον τάφο, τον οποίο σχεδίασε ο Κίμων Λάσκαρης και φιλοτέχνησε η Έλλη Βοΐλα και έδωσε το όνομά του στο δρόμο, που περνάει μπρος από το δημιούργημα του, το Δημοτικό θέατρο.

   Υπήρξε ένας άοκνος, ευρηματικός και αφιλοκερδής μεταρρυθμιστής για την πόλη, σε εποχές δύσκολες πολιτικά και οικονομικά. Πολλοί Λαμιείς ,αλλά και άνθρωποι των γραμμάτων και της πολιτικής ανά τη χώρα αναγνώρισαν το έργο του, και όταν έχασε τις εκλογές, ειπώθηκε ότι η Λαμία έχασε τη δυνατότητα εξέλιξής της. Κρίμα …..

Από την κ. Καλλιόπη Παπασιοπούλου – Λουκέρη

                      Αρχιτέκτονα - Πολεοδόμο