Οι Ιατρικοί Σύλλογοι στο νομό Φθιώτιδος (μέχρι το 1960)

Πρόλογος

    Δεν ανήκει στο σκοπό αυτής της προσπάθειας η ολοκληρωμένη παρουσίαση και το πολύχρονο έργο ενός Συλλόγου με πολύπλευρο έργο, σημαντική κοινωνική απήχηση και βασικό ρόλο για την υγεία του συνόλου. Εν τούτοις, παρά την έλλειψη του απαραίτητου υλικού τεκμηρίωσης, χωρίς πρακτικά για την περίοδο 1885-1925 και με σποραδικά δημοσιεύματα, θα αποδοθεί ένα ιστορικό των Ιατρικών Συλλόγων Λοκρίδας και Λαμίας (έτσι αναφερόταν σε προπολεμικά δημοσιεύματα) ή της Φθιώτιδος (όπως ήταν το ορθότερο).

    Η παρούσα εργασία αποτελεί τμήμα μιας ανέκδοτης μεγάλης εργασίας-μελέτης με τίτλο “Οι γιατροί της Φθιώτιδας (1860-1960)”, που ολοκληρώθηκε το 2009.

   Κατά την προγενέστερη περίοδο 1835-1881, η Λαμία αριθμούσε 35 γιατρούς, που κατάγονταν από διάφορα μέρη (Ήπειρο, Επτάνησα, κλπ.), αλλά οι περισσότεροι προέρχονταν από οικογένειες της Λαμίας. Πηγή της προσπάθειας αυτής αποτέλεσε το υπάρχον αρχείο των Ιατρικών Συλλόγων Φθιώτιδας και Λοκρίδας (δεν βρέθηκε αντίστοιχο του Δομοκού).

    Ως καταληκτικός χρόνος της προκείμενης εργασίας τέθηκε το έτος 1960, εφόσον έπρεπε να οριοθετηθεί το υλικό για να είναι δυνατή και η μελέτη του. Είναι προφανές ότι όσοι γιατροί απέκτησαν άδεια άσκησης επαγγέλματος μετά το 1960 δεν περιλήφθηκαν στην παρούσα εργασία. Αποτελούν αντικείμενο μιας επόμενης, που θα συμπληρώσει το “παζλ” αυτής της κοινωνικής τάξης.   Θα προηγηθεί ένα σύντομο ιστορικό του Ιατρικού Συλλόγου Λοκρίδας και θα ακολουθήσει το αντίστοιχο της Λαμίας (αρχικά) και Φθιώτιδος (αργότερα).

   Οφείλω και αποδίδω τις ευχαριστίες μου σε όσους συνέβαλαν στην πραγματοποίηση της εργασίας αυτής. Αναφέρω ιδιαίτερα τον τότε πρόεδρο του Ιατρικού Συλλόγου Φθιώτιδος (Ι.Σ.Φ.) κ. Κων. Χαντζή για την εμπιστοσύνη του στο σεβασμό της  χρήσης των στοιχείων του αρχείου.

   Επίσης η βοήθεια των αιρετών εκπροσώπων των τοπικών κοινωνιών στην παροχή στοιχείων ήταν πολύ σημαντική και τους ευχαριστώ. Η άμεση ανταπόκρισή τους για εμπλουτισμό των στοιχείων της εργασίας αυτής αποτελεί ελάχιστο δείγμα της ευαισθησίας τους και της αγάπης για τους γιατρούς που υπηρέτησαν τον τόπο τους.

                                                            Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος
                                                                            φυσικός

Α. Ιατρικός Σύλλογος Λοκρίδας

Το εξώφυλλο του Βιβλίου Μητρώου του

Ιατρικού Συλλόγου Λοκρίδος (φωτ. ΚΑΜ)

     Η έναρξη της λειτουργίας του Ιατρικού Συλλόγου Λοκρίδας, με βάση τις χρονολογίες εγγραφής των γιατρών σ’ αυτόν προσδιορίζεται στον Απρίλιο του 1926. Δυστυχώς δεν βρέθηκαν βιβλία πρακτικών. Έδρα του πρέπει να ήταν πιθανότατα η Αταλάντη (με μικρότερη πιθανότητα η Αμφίκλεια). Δεν είναι επίσης γνωστό ποιοι διετέλεσαν πρόεδροι και μέλη των Διοικουσών Επιτροπών στα χρόνια που λειτούργησε.

   Συνολικά, στο μοναδικό Βιβλίο Μητρώου, έχουν καταγραφεί 68 γιατροί. Η περίοδος εγκατάστασης των γιατρών στη Λοκρίδα αναφέρεται στην περίοδο από το 1886 μέχρι το 1941. Παλαιότερος γιατρός είναι ο Ευάγγελος Στεργ. Γεωργίου, που εγκαταστάθηκε στη Λάρυμνα, ενώ νεότερος είναι ο γιατρός Ανδρέας Κων. Βελώτσος, που εγκαταστάθηκε στον Έξαρχο Λοκρίδας.

    Οι γιατροί που επέλεξαν ως τόπο άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος τις κωμοπόλεις ή τα χωριά της Λοκρίδας και εγκαταστάθηκαν σ’ αυτά δίνονται αριθμητικά στον παρακάτω πίνακα :

        κωμόπολη/χωριό           αριθμ.

Αμφίκλεια (Δαδί)                            12

Αταλάντη                                          9

Μώλος                                              9

Ελάτεια (Δραχμάνι)                         6

Μαρτίνο                                           4

Άγιος Κωνσταντίνος                       3

Λειβανάτες                                       3

Μαλεσίνα                                         3

Μενδενίτσα                                     3

Μπεσχένι Ελάτειας                         3

Παύλο[1]                                          3

Βελίτσα                                             2

Κηφισοχώρι (Κάτω Τιθορέα)        2

Έξαρχος                                             1

Ζέλι                                                    1

Καλαπόδι                                          1

Λάρυμνα                                           1

Μόδι                                                 1

Ρεγγίνι                                              1

Σύνολο                                             68

    Στα χρόνια του πολέμου 1940-41 και στην Κατοχή που ακολούθησε, ο Ιατρικός Σύλλογος Λοκρίδας έπεσε σε αδράνεια. Μετά την Κατοχή είχε αρκετές διαγραφές μελών, προς τον Ι. Σ. Φθιώτιδας ή άλλων περιοχών. Μετά τον Εμφύλιο πόλεμο και οριστικά από τις αρχές της δεκαετίας του ’50, ο Σύλλογος έπαυσε τη λειτουργία του. Το επίσημο έτος παύσης του δεν μας είναι γνωστό.

Β. Ιατρικός Σύλλογος Λαμίας/Φθιώτιδος

     Το έτος 1875, στη Λαμία καταγράφηκαν[2] έξι γιατροί. Αυτοί ήταν : Στέφανος Δούκας στην οδό Καποδιστρίου, Κωνσταντίνος Ζαγγογιάννης στην οδό Αχιλλέως (;-1876), Γ. Μαντσουράνης, επί της ανωνύμου οδού στη συνοικία Δεσποίνης, Απόστ. Μαρίνος, ομοίως στη συνοικία Αγ. Νικολάου, Παυσανίας Παππαχατζής, στην οδό Καποδιστρίου, Δημ. Ριζόπουλος επί της πλατείας Διάκου και Στέργιος Τέγου στην οδό Αχιλλέως.

Σφραγίδα Ι. Σ. Φ. (1930)

   Η ίδρυση του Ι. Σ. Φ. (όπως συντομογραφικά θα αναφέρεται ο Ιατρικός Σύλλογος Φθιώτιδος στη συνέχεια) ανάγεται στο 1885. Μεταξύ των ιδρυτικών μελών του και πρώτος πρόεδρος[3] ανέλαβε ο Κωνσταντίνος Παναγ. Γαρδίκης, ο πρώτος μαιευτήρας-γυναικολόγος γιατρός του νομού Φθιώτιδας, με σπουδές (το 1895) στο Παρίσι.

     Δυστυχώς παρεμβάλλεται ένα μεγάλο κενό, μέχρι το 1925. Αναζητήθηκαν, αλλά δεν βρέθηκαν Πρακτικά των παρελθόντων ετών.

      Το 1926 τη Διοικούσα Επιτροπή (Δ. Ε.) αποτελούσαν οι γιατροί Κων. Πλατής - πρόεδρος, Νικ. Κοντογιάννης - αντιπρόεδρος, Κων. Καρυαμπάς - ταμίας,  Παν. Παναγιωτόπουλος - γραμματέας και Σπ. Παπακώστας - μέλος. Το ίδιο έτος (1926) πέθανε ο Κων. Πλατής σε ηλικία 55 ετών.

      Η νέα Δ.Ε. που προέκυψε για την επόμενη θητεία είχε πρόεδρο το Νικ. Κοντογιάννη, το Σταύρο Τσιμπούρη - αντιπρόεδρο, τον Κων. Καρυαμπά - ταμία,  το Λουκά Τσαγκάρη - γραμματέα και το Σπ. Παπακώστα – μέλος.

Από την εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ (4-4-1933)

   Σε ευρεία συνεδρίαση[4] μετά από πρόσκληση του δημάρχου Ιωάν. Μακροπούλου, ο Ιατρικός Σύλλογος ενέκρινε την ίδρυση “σταθμού απομονώσεως και θεραπείας των φυματιώντων, παρά την Ιεράν Μονήν Αντινίτσης”. Οι γιατροί ενέκριναν την τοποθεσία, υποσχόμενοι ηθική ενίσχυση στο έργο. Ο γιατρός Κων. Καρυαμπάς δήλωσε ετήσια προσφορά 1.000 δραχμών στο Σανατόριο.

    Από τις 26-5-1930 πρόεδρος του Ι. Σ. Φ. ανέλαβε ο Κων Καρυαμπάς και από τις 7-6-1930 ταμίας ήταν ο Ευστ. Γκλέτσος. Στις 15-1-1931, η Δ. Ε. του Ιατρικού Συλλόγου Φθ/δας εξέδωσε ψήφισμα για το θάνατο των Γ. Χορμόβα – ιατρού, Β. Παπαδοπούλου – ιατρού και στις 19-8-1932 για το θάνατο του Φωκ. Ζαγγογιάννη – φαρμακοποιού.

     Στις 19-5-1933 ανέλαβε πρόεδρος ο Σταύρος Τσιμπούρης. Καταγράφηκε τότε η ίδρυση των νέων ιατρείων Καρπούζα-Πενταγιώτη. Ανέκυψε δεοντολογικό πρόβλημα με το χειρούργο Ζ. Ζάχο, που ήταν πριν μαζί στην Κλινική του Κ. Καρυαμπά και τώρα εμφανιζόταν συνεργαζόμενος με το νέο ιατρείο-κλινική των Καρπούζα-Πενταγιώτη. Η καταγγελία έγινε από το γιατρό Κων. Καρυαμπά.

     Στις 22-5-1933, η σύνθεση της Δ. Ε. ήταν : Σταύρος Τσιμπούρης - πρόεδρος, Νικ. Καββάδης - αντιπρόεδρος, Θωμ. Πενταγιώτης - ταμίας, Δημ. Καρπούζας - γραμματέας και οι Αθ. Στεφόπουλος, Αθ. Κρίθινος, Δημ. Νέτσος σύμβουλοι. 

α/α     ονοματεπώνυμο     κλάσις    δραχ.

  1        Π. Βακαλόπουλος      16          9600

  2        Ειρ. Μακρυναίου        7            2320

  3        Σπ. Μπαρτσώκας        7            2320

  4        Λ. Τσαγκάρης               7            2320

  5        Ζ. Ζάχος                         6            1920

  6        Κ. Καρυαμπάς             6             1920

  7        Ν. Αναστασίου            5             1600

  8        Α. Σαραφίδης               5            1600

  9        Χ. Μουσάτος                4            1280

  10     Ι. Γιαννακόπουλος        3              960

  11     Α. Κουνούπης               3              960

  12     Ε. Μυρεσιώτης             3              960

  13     Β. Παπαποστόλου        3              960

  14     Κ. Τζαμάλας                   3              960

  15     Ε. Γκλέτσος                    2              720

  16     Όμ. Καστάνης               2              720

  17     Α. Κιτσικόπουλος         2              720

  18     Α. Κρίθινος                   2              720

  19     Θ. Πενταγιώτης            2              720

  20     Χ. Ζαβακόπουλος         1              480

  21     Π. Ποδαρόπουλος        1              480

  22     Γ. Σκούφιας                   1              480

  23     Γ. Κατσανάς                   1              480

  24     Α. Πολίτης                     1              480

  25     Χ. Σουσώνης                 1              480

  26     Κ. Μελετόπουλος         1              480

  27     Γ. Ζάχος                          1              480

  28     Π. Παρλαβάντζας         1              480

  29     Δ. Ζησόπουλος             1              480

  30     Δ. Μπριάννης               1              480

  31     Ε. Μακροδήμος            1              480

  32     Δ. Ματκανάς                 1              480

  33     Γ. Γιωτόπουλος             1              480

  34     Γ. Μπρόφας                  1              480

  35     Α. Καραγεώργος          1              480

  36     Σ. Λασκόπουλος           1              480

  37     Ι. Παπαδόπουλος         1              480

  38     Π. Παναγιωτόπουλος  1              480

  39     Α. Αθανασίου               1              480

  40     Σ. Τσιμπούρης              1              480

  41     Ν. Κοντογιάννης           1              480

  42     Δ. Καρπούζας                1              480

  43     Κ. Θεοδωράκος            1              480

  44     Π. Κούρος                      1              480

  45     Α. Μπαρμπούτης         1              480

  46     Δ. Νέτσος                       1              480

  47     Σ. Παπακώστας             1              480

  48     Χ. Στεφόπουλος           1              480

  49     Β. Τσιώνης                     1              480

  50     Ε. Τσουκαλάς                1              480

  51     Α. Φίλης                        1              480

  52     Λ. Αντωνολουκάς         1              480

  53     Α. Στεφόπουλος           1              480

  54     Ν. Καββάδης                 1              480

  55     Κ. Γρεβενίτης                1/2          240

  56     Α. Πεζάς                         1/2          240

  57     Κ. Σιαφάς                       1/2          240

     Στην ίδια συνεδρίαση (στις 22-5-1933) τέθηκε ως θέμα για το γιατρό Ζ. Ζάχο να πάψει να εξετάζει ασθενείς δωρεάν. Η έντονη δραστηριότητα του συγκεκριμένου γιατρού ήταν φανερό ότι ενοχλούσε άλλους και επηρέαζε τον επαγγελματικό ανταγωνισμό.

     Σε επόμενη συνεδρίαση στις 13-11-1934, τέθηκε ως δεοντολογικό θέμα ο αθέμιτος τρόπος διαφήμισης κάποιων γιατρών. Η Δ. Ε. έθεσε κανόνες στο θέμα και ελήφθη ομόφωνη απόφαση.

     Τα προβλήματα αυτά ανέκυψαν από την έλλειψη πιστοποιημένων ιατρικών ειδικοτήτων. Ο χαρακτηρισμός  όλων των διπλωμάτων που έδιναν οι ιατρικές σχολές στα παλιότερα χρόνια ήταν “γενικής ιατρικής” , ή μ’ άλλα λόγια “παθολόγος”. Λίγοι γιατροί, μετά το βασικό τους πτυχίο, συνέχιζαν σπουδές σε ιατρική σχολή (ελληνική ή εξωτερικού) για την απόκτηση ειδικότητας.

    Το 1934, έγινε καταγραφή και κατάταξη των επιτηδευματιών και ελεύθερων επαγγελματιών για προσδιορισμό του φόρου επιτηδεύματος. Στη Φθιώτιδα βρέθηκαν 57 ιδιώτες γιατροί και 5 με ιδιωτικές κλινικές.

     Πρώτοι σε εισόδημα ήταν οι γιατροί : Παν. Βακαλόπουλος, Ειρ. Μακρυναίου, Σπ. Μπαρτσώκας, Λουκάς Τσαγκάρης, κ.ά. Ο πίνακας[5] αυτός των γιατρών, σε φθίνουσα κατάταξη δίνεται αμέσως (δίπλα). Για τις κλινικές της Λαμίας (το 1934) ζητήθηκε πάγιος φόρος 480 δραχμών. Κλινικές είχαν οι : Παν. Βακαλόπουλος, Λουκάς Τσαγκάρης, Κων. Καρυαμπάς, Ευστάθιος Γκλέτσος και Παν. Παναγιωτόπουλος.

ΠΙΝΑΚΑΣ Προέδρων του Ι. Σ.  Φθιώτιδας

     Από                          Ονοματεπώνυμο____

7/1926                        Κων. Πλατής

   ….                         Νικ. Κοντογιάννης

5/1930                    Κων. Καρυαμπάς

   5/1933                 Σταύρος Τσιμπούρης

2/1936                            Δημ. Νέτσος

8/1936                   Χαρίλ. Μουσάτος

            10/1938       Παν. Βακαλόπουλος (διορισμ.)

3/1942                     Ευστ. Γκλέτσος

22/1947                 Θωμ. Πενταγιώτης

7/1948                             Ζάχ. Ζάχος

4/1951                     Θεμ. Σκουτέλης

5/1954                     Θ. Πενταγιώτης

            6/1965                  Ηλίας Παπαδήμας        

        10/1974          Παν. Μανδρέκας (διορισμ.)

3/1975                     Κωνστ. Φαλίδας

5/1978                   Γεώρ. Σπυρίδωνος

10/1981                    Δημ.  Ντούμας

6/1984                      Ηρωδ. Φίτσιος

9/1984                       Δημ.  Ντούμας

4/1985                           Ταξ. Λάιος

2/1989                       Γεώρ. Νερολής

7/2002                        Κων. Χαντζής

          5/2011            Λεων. Αναγνωστόπουλος

      10/2014            Μιχ. Μπαρμπαρούσης

      Στις 29-2-1936 προέκυψε, μετά από εκλογές, νέα σύνθεση της Δ. Ε. Τη στελέχωσαν οι : Δ. Νέτσος - πρόεδρος, Δημ. Καρπούζας - γραμματέας και μέλη οι Αθ. Στεφόπουλος, Αθ. Κρίθινος, Ευάγ. Μυρεσιώτης, Νικ. Αναστασίου, Θωμ. Πενταγιώτης. Δύο μήνες μετά (στις 3-5-1936) έχουμε νέα σύνθεση της Δ. Ε., που την αποτελούν οι : Χαρίλ. Μουσάτος - πρόεδρος, Νικ. Βέλλιος - Γ. Γραμματέας, Παν. Κούρος - ταμίας, και Δημ. Καρπούζας, Νικ. Αναστασίου μέλη. Τη θέση του Νικ. Αναστασίου που παραιτήθηκε (την 1-9-1936) πήρε ο Απόστ. Κουνούπης.

     Μετά από Γενική Συνέλευση του Ι. Σ. Φ. που έγινε στις 7-9-1936, αποφασίστηκε η αμοιβή[6] των γιατρών σε κάθε επίσκεψη. Ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος είχε ορίσει την ιατρική αμοιβή σε 75-100 δραχμές. Ο Ι. Σ. Λαμίας (ή Φθιώτιδας) όρισε ομόφωνα αμοιβή 100 δραχ. για την πρώτη επίσκεψη και 75 δραχ. για τις επόμενες επισκέψεις.

     Στις 17-12-1936, στη Δ. Ε. του Ι. Σ. εξετάστηκε καταγγελία κατά του γιατρού Ζ. Ζάχου, διότι με πινακίδα στο ιατρείο του διαφημιζόταν ως ειδικός μικροβιολόγος, χωρίς να έχει τέτοια ειδικότητα. Επίσης ο γιατρός Γ. Δερβενούλας διαφημιζόταν ως ειδικός παιδίατρος, χωρίς να έχει ενδεικτικό τέτοιας ειδικότητας. Η Δ. Ε. τους παρέπεμψε στο Πειθαρχικό Συμβούλιο. Ανάλογο θέμα εισήλθε λίγες μέρες μετά (στις 22-12-1936) για το γιατρό Κων. Καρυαμπά, που σε έντυπο συνταγής έγραφε τις ειδικότητες παθολόγου - ακτινολόγου - παιδίατρου, που δεν είχε. Παραπέμφθηκε επίσης στο Πειθαρχικό Συμβούλιο του Ι. Σ. Φ.

     Από τις 4 Αυγούστου 1936 είχε εγκαθιδρυθεί το δικτατορικό καθεστώς Ιωάν. Μεταξά. Μετά από απόφαση της Νομαρχίας[7] Φθιωτιδοφωκίδος, στις 21-10-1938, με την πράξη 38, παραδόθηκε η Διοίκηση του Συλλόγου, από το Χαρίλαο Μουσάτο, αιρετό πρόεδρο του Ι. Σ. Φ. στον Παν. Βακαλόπουλο νέο ορισθέντα πρόεδρο και στον Ανάργ. Μπαρμπούτη - νέο γραμματέα. Δύο μέρες μετά (στις 29-10-1938) έγινε η πλήρης σύνθεση της νέας (διορισμένης) Δ. Ε., που ήταν : Παν. Βακαλόπουλος - πρόεδρος, Ανάργ. Μπαρμπούτης - γραμματέας, Δημοσθ. Καρπούζας - ταμίας, Ευάγ. Μυρεσιώτης και Θωμ. Πενταγιώτης - μέλη.

     Στις 22-11-1938, η Δ. Ε. κλήθηκε να εκφέρει γνώμη για ένα πιθανό οικόπεδο, βόρεια του κτιρίου του παλιού Ελασσωνείου Νοσοκομείου, με σκοπό την εκεί ανέγερση του νέου Γενικού Νοσοκομείου Λαμίας..

      Στη συνεδρίαση της 13-1-1939, τέθηκε θέμα για το Νομίατρο Φθιωτιδοφωκίδας Δημ. Καλύβα, που ασκούσε επίσης και καθήκοντα ιατρού. Γι’ αυτό παραπέμφθηκε στο Πειθαρχικό Συμβούλιο. Επίσης, ότι διαφημιζόταν η Κλινική των ιατρών Μουσάτου – Κούρου – Δερβενούλα, παραβιάζοντας τη δεοντολογία.

      Σε έκτακτη συνεδρίαση, που έγινε στις 3-2-1939 εκδόθηκε Ψήφισμα για το θάνατο του ιατρού Στυλίδος Ιωάννου Αναγν. Θεοδώρου.

     Την περίοδο 1939-40, πριν τον πόλεμο, κλήθηκαν στο στρατό για ολιγόχρονη εκπαίδευση, όσοι γιατροί είχαν κατάλληλη ηλικία για επιστράτευση. Μέσω του τοπικού τύπου ανακοίνωσαν την επιστροφή τους στο ιατρείο ή στην Κλινική τους.

     Μετά την είσοδο των Γερμανών, κατά τη διάρκεια της Κατοχής, σε συνεδρίαση της 9-1-1942, έγινε αναφορά για λεηλασία των γραφείων του Ι. Σ. Φ., από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής.

    Η Κατοχή, αλλά και τα επόμενα χρόνια του Εμφυλίου οδήγησαν σε αδράνεια τον Ι. Σ. Λοκρίδος, με αποτέλεσμα τη διαγραφή πολλών μελών του και την εγγραφή τους στον Ι. Σ. Φ. Μέχρι το 1950 περίπου ο Ι. Σ. Λοκρίδας έπαυσε τη λειτουργία του.

     Με πρακτικό στις 9-6-1943, ορίστηκε ως τακτικό μέλος της Λαϊκής Επιτροπής Επισιτισμού της πόλεως Λαμίας, εκπροσωπώντας τον Ι. Σ. Φ., ο πρόεδρος Ευστάθιος Γκλέτσος με αναπληρωματικό μέλος το γιατρό Δημοσθένη Καρπούζα.

     Το 1944 πρέπει να έγινε η συγχώνευση του Ιατρικού Συλλόγου Δομοκού σ’ αυτόν της Φθιώτιδας. Φθιώτιδας. Στα πρακτικά των συνεδριάσεων του Ι.Σ.Φ. αναφέρεται ως “Ιατρικός Σύλλογος Φθιώτιδος και Δομοκού”.

     Στις εκλογές της 10-6-1945, οι γιατροί-μέλη του Ι.Σ.Φ. με δικαίωμα ψήφου ήταν 77. Ο Ευστάθιος Γκλέτσος ανανέωσε τη θητεία του, ως πρόεδρος της Δ.Ε.. Αντιπρόεδρος έγινε ο Ηλίας Παπαδήμας, γραμματέας ο Θεμιστ. Σκουτέλης, ταμίας ο Ευάγ. Κοψαχείλης και μέλη οι Σταύρ. Τσιμπούρης, Νικ. Καββάδης και Χρ. Κοντογεώργος.

    Η οικονομική κατάρρευση του νομίσματος (της δραχμής) ανάγκασε τη Δ.Ε. του Συλλόγου με αλλεπάλληλες συνεδριάσεις της να καθορίσει τις αμοιβές των γιατρών. Συγκεκριμένα, ορίστηκαν :

20-11-1945 : ιατρ. αμοιβή (επίσκεψη) 3.000 δραχ.,  ιατρικό συμβούλιο  5.000 δραχ.

12-12-1945 : ιατρ. αμοιβή (επίσκεψη) 5.000 δραχ.,  ιατρικό συμβούλιο  8.000 δραχ.

29-12-1945 : ιατρ. αμοιβή (επίσκεψη) 10.000 δραχ, ιατρικό συμβούλιο 15.000 δραχ.

1-6-1946    : ιατρ. αμοιβή (επίσκεψη) 15.000 δραχ., ιατρικό συμβούλιο 20.000 δραχ.

     Από τα μέσα του 1946, ο Ι.Σ.Φ. έκανε παρέμβαση, τόσο ως μέλος της σχετικής επιτροπής στη διάθεση της πενικιλίνης, αλλά και με πρόταση για ρύθμιση του τρόπου που θα διατιθόταν.

     Σε συνεδρίαση που έγινε στις 8-2-1946, έκτακτα στο Εργαστήριο του Θεμ. Σκουτέλη, εκδόθηκε Ψήφισμα για το θάνατο του γιατρού Βασιλείου Τσώνη. Ο πρόεδρος Ευστ. Γκλέτσος ανέλαβε να εκφωνήσει επικήδειο λόγο.

     Σε έκτακτη συνεδρίαση στις 28-6-1946, εκδόθηκε Ψήφισμα για το θάνατο του γιατρού Ιωάν. Θεοφανοπούλου. Διατέθηκε ποσό 20.000 δραχμών στο Ορφανοτροφείο Θηλέων.

     Από τον Ιούνιο του 1946, με απόφαση του Δ.Σ. του ΙΣΦ καθιερώθηκε η 1η Ιουλίου, εορτή των Αγίων Αναργύρων, ως η ετήσια γιορτή των γιατρών. Περιλάμβανε επίσημο εκκλησιασμό με αρτοκλασία και μετά συνεστίαση.

    Σε έκτακτη συνεδρίαση για τον θάνατο του γιατρού Νικολάου Καββάδη (στις 27-7-1946) εκδόθηκε ψήφισμα και διατέθηκε στη μνήμη του ποσό 20.000 δραχ. στο Ορφανοτροφείο Θηλέων.

   Το Μάρτιο του 1947, έγινε αντικατάσταση του απομακρυνθέντος από το Δ.Σ. γιατρού Σταύρου Τσιμπούρη με το Δημοσθένη Καρπούζα. Αποφασίστηκε αύξηση της ιατρικής αμοιβής σε 20.000 δραχ. για κάθε επίσκεψη. Είναι η περίοδος του Εμφυλίου πολέμου στη χώρα μας και ο ΙΣΦ αποφάσισε την παροχή ιατρικής συνδρομής σε μέλη επιστρατευθέντων οπλιτών και υπαξιωματικών δωρεάν. Επίσης σε ιατρικές επεμβάσεις και γυναικολογικά προσέφερε έκπτωση 50 %.

    Την 1η Ιουλίου 1947 η γιορτή των Αγίων Αναργύρων, τιμήθηκε με δοξολογία και επίσημο εκκλησιασμό. Διευρύνθηκε και καθιερώθηκε ως γιορτή των υγειονομικών. Το βράδυ δόθηκε δείπνο σε όλους γιατρούς, οδοντίατρους, φαρμακοποιούς, αλλά και στρατιωτικούς ή πρόσφυγες γιατρούς.

    Για κάλυψη των αναγκών του 416 Στρατιωτικού Νοσοκομείου, η γιατρός Νίκη Παπασιοπούλου ανέλαβε την εκτέλεση των μικροβιολογικών-βιοχημικών εξετάσεων και ο γιατρός Ν. Βέλλιος τις ακτινολογικές εξετάσεις, δίνοντας σχετική έκπτωση.

    Τον Οκτώβριο του 1947 παραιτήθηκε από τη θέση του προέδρου του ΙΣΦ και αποχώρησε από το Δ.Σ. ο γιατρός Ευστάθιος Γκλέτσος. Παραιτήθηκε από γραμματέας και ο Θεμ. Σκουτέλης. Νέος πρόεδρος εκλέχτηκε ο Θωμάς Πενταγιώτης και νέος γραμματέας ο Χρ. Κοντογεώργος.

   Το Νοέμβριο του 1947 ο Ι.Σ.Φ. δημιούργησε Επιτροπή για να βοηθήσει τους ανταρτόπληκτους υγειονομικούς. Ως μέλη της επιτροπής αυτής ορίστηκαν οι γιατροί : Χαρ. Μουσάτος, Γ. Δερβενούλας, Δημ. Καρπούζας και Ζ. Ζάχος. Οι ανταρτόπληκτοι γιατροί που καταγράφηκαν τότε ήταν : Βασ. Καλαμάρας, Γεώρ. Σκούφιας, Δημ. Μπριάνας, Κων. Ηλιόπουλος, Ιωάν. Παρλαβάντζας. Βασ. Παπαποστόλου, Χαρ. Σοφιανός, Κων. Μελετόπουλος, Ιωάν. Γιαννακόπουλος (Αθήνα), Διον. Θραψίμης και Κωνσταντίνου. Ακολούθησε έρανος μεταξύ γιατρών (ποσό 20.000 δραχ.) και κλινικαρχών (ποσό 50.000 δραχ.) εν όψει Χριστουγέννων του 1947. Συγκεντρώθηκε ποσό 720.000 δραχ., στο οποίο προστέθηκαν χρήματα από τον ΙΣΦ, ώστε κάθε ανταρτόπληκτος γιατρός να πάρει 200.000 δραχ. Το ποσό αυτό έλαβαν οι : Βασ. Παπαποστόλου, Κων. Μελετόπουλος, Γεώρ. Σκούφιας, Πέτρ. Παρλαβάντζας, Βασ. Καλαμάρας και η χήρα του γιατρού Κων. Κούκιου[8]. Η Στυλιανή, μητέρα του γιατρού Γεωργ. Αναστασοπούλου[9] έλαβε 50.000 δραχ.

    Στην προσπάθεια να ξεκαθαρίσει το εργασιακό τοπίο, από το Μάιο του 1948 τα μέλη του ΙΣΦ κλήθηκαν να δηλώσουν τις θέσεις (δημόσιες ή ιδιωτικές) που κατείχαν. Τον Ιούνιο 1948 έγιναν εκλογές και το νέο Δ.Σ. συγκροτήθηκε από τους : Ζάχο Ζάχο (πρόεδρο), Λουκ. Αντωνολουκά (αντιπρόεδρο), Χρ. Κοντογεώργο (γραμματέα), Ευάγ. Κοψαχείλη (ταμία) και τους Αθαν. Στεφόπουλο, Κων. Γαλατά, Θωμ. Πενταγιώτη (ως μέλη).

    Το Σεπτέμβριο του 1948 αναπροσαρμόστηκαν τα κατώτατα όρια ιατρικών αμοιβών. Ως βάση προσδιορισμού αποτέλεσαν τα Π.Δ. από τις 17-7-1930. Έτσι οι αμοιβές αυξήθηκαν ως εξής:

Για ιατρικές επισκέψεις : στο 100-πλάσιο, για εργαστηριακές εξετάσεις : στο 120-πλάσιο, για ηλεκτροθεραπείες-ακτινοσκοπήσεις : στο 120-πλάσιο, για χειρουργικές[10] επεμβάσεις : στο 60-πλάσιο.

     Το Δεκέμβριο του 1948 έγινε έρανος μεταξύ των γιατρών του ΙΣΦ (πρόεδρος της επιτροπής ο Κων. Γαλατάς) για ενίσχυση γιατρών που έχουν ανάγκη (για τα ερχόμενα Χριστούγεννα). Επίσης συστήθηκε επιτροπή εράνων “για την ασφάλεια της πόλεως” (με πρόεδρο το γιατρό Ευάγ. Κοψαχείλη). Τα μέλη του ΙΣΦ κλήθηκαν να καταβάλουν : 400.000 δρχ., οι διευθυντές κλινικών, 200.000 δρχ. οι ειδικοί γιατροί, 50.000 δρχ. οι γιατροί γενικής ιατρικής, ενώ απαλλάχτηκαν οι συνταξιούχοι και επίστρατοι γιατροί.

      Σε έκτακτη σύγκληση του Δ.Σ., εκδόθηκε ψήφισμα για το θάνατο του γιατρού Δ. Καρρά (την 5-1-1949) και αποφασίστηκε η κηδεία του να γίνει με δαπάνη του ΙΣΦ.

      Η παραβίαση της ιατρικής δεοντολογίας ήταν ένα διαρκές πρόβλημα του χώρου. Η προσφυγή του ακτινολόγου Ν. Βέλλιου κατά του ακτινολόγου Κ. Καρυαμπά για αθέμιτο συναγωνισμό, τη χρήση της ειδικότητας του ειδικού ακτινολόγου, που δεν κατείχε, οδήγησε τον δεύτερο στο Πειθαρχικό Συμβούλιο.

     Ως συμβολή του ΙΣΦ στη στελέχωση της Επιτροπής Διαφωτίσεως κρατουμένων ανταρτών (συμμοριτών), ορίστηκε ως μέλος ο γιατρός Αθαν. Στεφόπουλος. Για τη διαπαιδαγώγησή των κρατουμένων οργανώθηκαν ομιλίες, με πρώτους ομιλητές τους σχολίατρους Αθ. Αναγνώστου, Δημ Ρίζο και Κων. Καρυαμπά (ήταν τέως σχολίατρος). Ανέπτυξαν θέματα κοινωνικής υγιεινής.

     Τον Ιούνιο του 1949, ο ΙΣΦ παρενέβη προς την Στρατιωτική Διοίκηση (μετά από αίτημα γιατρών) για ματαίωση της επίταξης χώρων ιατρικής χρήσης (δωματίων κλινικών ή ιατρείων). Την ίδια χρονική περίοδο ήρθε στη Λαμία η Αμερικανική Στρατιωτική Αποστολή για αντιφυματικό εμβολιασμό. Έγινε σύσκεψη με μέλη του ΙΣΦ.

     Την 1η Ιουλίου 1949, ημέρα των Αγίων Αναργύρων, ήταν η γιορτή των υγειονομικών, που γιορτάστηκε από κοινού με οδοντίατρους, φαρμακοποιούς και κτηνιάτρους.

     Τον Απρίλιο του 1950, το Δ.Σ. του ΙΣΦ μετά από συνεδρίαση και λαβαίνοντας υπόψη τα πληθυσμιακά στοιχεία, εκτίμησε την πόλη ως “κορεσμένη ιατρών”. Ακολουθεί σχετικό απόσπασμα:

… η πόλις Λαμία μετά των συνοικισμών αυτής 18.000 κατοίκων, αριθμεί  36 ιατρούς όλων των ειδικοτήτων, εγκατεστημένους και ασκούντας εν αυτή.

   Ο αριθμός των ιατρών είναι δυσανάλογος προς τον αριθμόν των κατοίκων. Λόγω δε της οικονομικής εξαθλιώσεως των κατοίκων και ιδίως των της περιφερείας, συνεπεία του αγώνος κατά των συμμοριτών, η θέσις των ιατρών απέβη κρίσιμος.

    Εξουσιοδοτείται ο Πρόεδρος, όπως συμφώνως προς το άρθρον 4 του Αναγκαστικού Νόμου 1565/1939 προβή εις τα αναγκαία διαβήματα και κηρυχθεί η πόλις Λαμία μετά των συνοικισμών αυτής προσωρινώς κορεσμένη ιατρών.

   Οι γιατροί εν Λαμία κατά ειδικότητα είναι : (3) χειρουργοί, (2) μικροβιολόγοι, (2) Παιδίατροι, (1) ειδικός ακτινολόγος και 4 άλλα ακτινολογικά εργαστήρια, (1) οφθαλμίατρος, (1) δερματολόγος-αφροδισιολόγος, (1) φυματιολόγος, (1) ωτορινολαρυγγολόγος και (21) παθολόγοι (γενικής ιατρικής.  Σύνολο 36 ιατροί.

     Την 1η Ιουλίου 1950, τιμήθηκε η ημέρα των υγειονομικών, με επίσημο εκκλησιασμό. Στις 21 Ιουλίου 1950, το Δ.Σ. του ΙΣΦ, εξέδωσε ψήφισμα για τον Κυπριακό αγώνα και το απέστειλε προς την Κυπριακή Πρεσβεία στην Αθήνα. Το κείμενο του ψηφίσματος ανέφερε :

      ………………….

Προς την ευρισκομένην εν Ελλάδι Κυπριακήν Πρεσβείαν απευθύνει θερμόν χαιρετισμόν.

    Ο επιδιωκόμενος υπ’ αυτής σκοπός είναι ενδόψυχος πόθος εκάστου Έλληνος και ο πατριωτισμός των Κυπρίων μας συγκινεί.

    Ευελπιστούμεν να ίδωμεν ταχέως το αναληφθέν υπό της Κυπριακής Πρεσβείας έργον στεφόμενον υπό επιτυχίας.

     Ο Πρόεδρος                                            Τα μέλη

   Ζάχος Κ. Ζάχος                 Χρ. Κοντογεώργος, Λ. Αντωνολουκάς, Αθ. Στεφόπουλος, Ε. Κοψαχείλης

     Μετά από εκλογές, συγκροτήθηκε σε σώμα το νέο Δ.Σ., την 1-7-1951. Η σύνθεση ήταν : Θεμ. Σκουτέλης (πρόεδρος), Λουκ. Αντωνολουκάς (αντιπρόεδρος), Γεώρ. Δερβενούλας (ταμίας), Χρ. Κοντογεώργος (γραμματέας).

Η σφραγίδα του Ι.Σ.Φ (1958)

    Μετά από έκτακτη σύγκληση του Δ.Σ. του ΙΣΦ (στις 6-3-1952) εκδόθηκε ψήφισμα για το θάνατο του γιατρού Αθαν. Αθανασίου. Στη μνήμη του διατέθηκε ποσό 150.000 δρχ. στο Ορφανοτροφείο Θηλέων Λαμίας και ποσό 150.000 δρχ για τη Στέγη Ιατρών Αθήνας. Στις 11-5-1952, έκτακτη σύγκληση του Δ.Σ. του ΙΣΦ εκδόθηκε ψήφισμα για το θάνατο του γιατρού Κων. Τζαμάλα. Στη μνήμη του κατατέθηκαν 150.000 δρχ στο Ορφανοτροφείο Θηλέων Λαμίας.

    Στις 12 Ιουνίου 1952, συγχαίροντας, η Δ. Ε. του Ι.Σ.Φ. τίμησε για την πολυετή προσφορά τους γιατρούς Σπύρο Παπακώστα, Νικ. Κοντογιάννη και Δημ. Νέτσο. Τα σχετικό κείμενο της απόφασης αναφέρει :

“ … λαβών τας προς την Ελληνικήν κοινωνίαν προσφερθείσας ύψιστες υπηρεσίες των ιατρών και μελών του Συλλόγου κ. κ. Σπύρου Παπακώστα, Νικ. Κοντογιάνη και Δ. Νέτσου, οίτινες επί ολόκληρον πεντηκονταετίαν ηνάλωσαν εαυτούς εν τη ασκήσει του θείου Ιπποκράτους επαγγέλματος, εκφράζει προς αυτούς τα συγχαρητήρια του ιατρικού κόσμου Φθιώτιδος και εύχεται όπως η θεία πρόνοια δίνει εις αυτούς μακροημέρευσιν, επ’ αγαθώ της κοινωνίας. ”

     Την 1η Ιουλίου 1952, ημέρα της γιορτής των υγειονομικών, στο γεύμα που δόθηκε στα Λουτρά Υπάτης και την ώρα που ο πρόεδρος του ΙΣΦ εκφωνούσε σύντομο λόγο, ο οφθαλμίατρος Αθαν. Κρίθινος έπαθε καρδιακή προσβολή. Παρά τις προσπάθειες των άλλων γιατρών απεβίωσε. Την επομένη, το Δ. Σ. του ΙΣΦ εξέδωσε ψήφισμα για “τον αδόκητο θάνατο του συναδέλφου Αθαν. Κριθίνου” αναλαμβάνοντας τα έξοδα της κηδείας και συνοδεύοντας τη σορό του στην ιδιαίτερη πατρίδα του, στο Χρισσό της Φωκίδας.

    Στις 27-5-1953, μετά από έκτακτη συνεδρίαση για τον θάνατο του γιατρού και μέλους του Δ.Σ. Λουκά Αντωνολουκά, εκδόθηκε ψήφισμα. Στη μνήμη του κατατέθηκε ποσό 200.000 δρχ. στο Ορφανοτροφείο Θηλέων Λαμίας. Σε επόμενη συνεδρίαση του Δ.Σ. ορίστηκε ως νέος αντιπρόεδρος του ΙΣΦ ο γιατρός Θωμάς Πενταγιώτης.

    Από τον Ιανουάριο του 1954, έγινε αναπροσαρμογή (αύξηση) στις τιμές των ιατρικών πιστοποιητικών σε 50.000 δρχ[11]. Το Μάιο του 1954 προέκυψε μετά από εκλογές νέο Δ.Σ. του ΙΣΦ, αποτελούμενο από τους : Θ. Πενταγιώτη (πρόεδρο), Λ. Τσαγκάρη (αντιπρόεδρο), Χρ. Κοντογεώργο (γραμματέα) και Γεώρ. Δερβενούλα (ταμία). Η παραίτηση του ταμία, αναπληρώθηκε από τον Δημ. Καρπούζα.

     Η έκταση του προβλήματος της πιστοποιημένης ιατρικής ειδικότητας και η (παράνομη) χρήση δεύτερης ειδικότητας από γιατρούς οδήγησε το Δ.Σ. του ΙΣΦ, σε υπόμνηση της ιατρικής δεοντολογίας. Τον Οκτώβριο του 1955, σε απόφαση που έλαβε αναφέρει ότι :

      

     Για κάθε γιατρό απαγορεύεται :

α)  Η χρήσις δύο ειδικοτήτων.

β)  Η δια του ημερησίου τύπου διαφήμισις ιατρικών τελών, συνταγών, κλπ.

γ)  Η ανάρτησις πινακίδων μεγαλυτέρας διαστάσεως των 0,25Χ0,30 εις τας οικίας ή Ιατρεία ή οδούς.

      Εντός μηνός δέον όπως άπαντες οι Ιατροί έχουν συμμορφωθή.

     Μετά το θάνατο του γιατρού Σπ. Παπακώστα, το Δ.Σ. του ΙΣΦ στις 22-2-1956, εξέδωσε ψήφισμα. Ταυτόχρονα κατέθεσε ποσό 300 δρχ. στο Ταμείο Στέγης Ιατρών Αθήνας.

     Σε τηλεγράφημα των εξορίστων Αγίου Ευστρατίου, που ζητούσαν τη χορήγηση γενικής αμνηστίας, το Δ.Σ. του ΙΣΦ, στις 23-3-1957, κατέληξε:

“Γενομένης συζητήσεως επί τηλεγραφήματος των εξορίστων Αγίου Ευστρατίου δια χορήγησιν γενικής αμνηστίας, το συμβούλιον θεωρεί ότι  ως επιστημονικόν σωματείον δεν δύναται να αναμιχθή εις ζητήματα πολιτικής φύσεως πλην όμως έκαστος των συμβούλων αναλαμβάνει να συνηγορήση εις τους εκπροσώπους του Νόμου (βουλευτάς) υπέρ του αιτήματός των. ”

    Με το νέο έτος (20-1-1958), από τις εκλογές προέκυψε νέο Δ.Σ. του ΙΣΦ, που απαρτίστηκε από τους : Θωμ. Πενταγιώτη (πρόεδρο), Γεώρ. Σπυρίδωνος (αντιπρόεδρο), Κων. Φαλίδα (γραμματέα) και Ταξ. Λάιο (ταμία). Στις 18-8-1959 παραιτείται ο πρόεδρος του Πειθαρχικού Συμβουλίου του ΙΣΦ, ο Αθαν. Στεφόπουλος, λόγω συνταξιοδοτήσεως.

    Ενοικιάστηκε αίθουσα στην οδό Αβέρωφ 9, ως γραφεία του Ιατρικού Συλλόγου Φθιώτιδος. Ταυτόχρονα (3-10-1960) έγινε και αγορά των αναγκαίων επίπλων γραφείου.

_________________________________

Υστερόγραφο  : Η ιστορία και η ζωή του Ιατρικού Συλλόγου Φθιώτιδας δεν σταματά εδώ. Όσο υπάρχουν άνθρωποι, θα συνυπάρχουν και γιατροί. Απλά, γι’  αυτή την εργασία-μελέτη, έπρεπε να τεθεί ένα χρονικό όριο. Αυτό είναι στο έτος 1960. Το πλήρες ιστορικό του Ι.Σ.Φ. αποτελεί αντικείμενο χωριστής εργασίας, που θα αποδοθεί σε νεότερη προσπάθεια.

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Παλιότερα ήταν συνοικισμός του Δήμου Λάρυμνας. Σήμερα είναι οικισμός που ανήκει στο νομό Βοιωτίας [βλ. Δημητρίου Γεώργ. :  «Κωμοπόλεις, χωριά και διαλυμένοι οικισμοί του νομού Φθιώτιδας», περ. Φθ. Χρονικά 2006 (27), Λαμία]

[2] Χρίστου Β. Χειμώνα : «Σελίδες από τη Λαμία του 1875», «Φθιωτικά Χρονικά» 1987, σελ 78, Λαμία.

[3] Νικ. Δαβανέλλου : «Λαμία – τα πρόσωπα (1760-1930)», σελ. 80-81, Λαμία 2003.

[4] εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 25-2-1928, Λαμία.

[5] Από την «Κατάταξη των επιτηδευματιών του 1934», εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, 27 Μαρτίου 1934, Λαμία.

[6] εφ. Η ΕΠΑΡΧΙΑ, σ. 4, 9-9-1936, Λαμία.

[7] Μετά από εντολή του υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας (κυβέρνηση Ιωάν. Μεταξά).

[8] Ασκούσε την ιατρική  στη Λευκάδα Δυτ. Φθιώτιδας, την ιδιαίτερη πατρίδα του, όταν το 1946 εκτελέστηκε από αντάρτες.

[9] Πέθανε αιφνίδια από συγκοπή καρδιάς το 1944, σε ηλικία 45 ετών. Δεν ήταν παντρεμένος.

[10] Από το 1946, ως ημέρα εγχειρήσεων στο Κρατικό Νοσοκομείο Λαμίας καθιερώθηκε η Κυριακή.

[11] Οι χιλιάδες δραχμές είναι κατάλοιπο του πληθωρισμού, από την περίοδο της Κατοχής και του Εμφυλίου. Σε αγοραστική αξία δεν πρέπει να συγκριθεί με τις επόμενες δεκαετίες. Από τα μέσα της δεκαετίας 1950-60, με πρωτοβουλία του τότε υπουργού οικονομικών Σπ. Μαρκεζίνη, οι 50.000 δρχ. έγιναν 50 δραχμές, καταργώντας τρία μηδενικά και διευκολύνοντας τις συναλλαγές.