"Τη μάνα μου τη Ρούμελη ν' αγνάντευα το λαχταρώ
Ψηλά που με νανούριζες καημένo Καρπενήσι!
Τρανά πλατάνια ξεδιψούν στις βρύσες με το κρύο νερό
Σαρακατσάνα ροβολάει και πάει για να γεμίσει.

Με κρουσταλλένια σφυριχτά, σε λόγγους φεύγουν σκοτεινούς
κοτσύφια και βοσκόπουλα με τα λαμπρά τα μάτια,
νερά βροντούνε στο γκρεμό και πάνε προς τους ουρανούς
ίσια κι ορθά, σαν την ψυχή της Ρούμελης, τα ελάτια..."

Ζαχαρίας Παπαντωνίου

Κυλιόμενο

27/3/16

Από την περιοχή Δωρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1897-1921) Μέρος Β'

(όσοι δήλωσαν ως πατρίδα τους το Λιδωρίκι)

συνέχεια από το Α' μέρος



α/α                   Ονοματεπώνυμο       χρ. άφιξης    ηλικία        έγγαμος       Πλοίο ταξιδιού      Λιμάνι αναχώρησης
251     Παπαγρίβας Αθαν.          22-4-1920      52       ναι        Megali Hellas                Πειραιεύς
252     Παπαδάκης Δημ. 1          28-9-1906      18       όχι        Sofia Hohenberg           Πάτρα
253     Παπαδάκης Δημ. 2          28-3-1910      19       όχι        Athinai                        Πάτρα
254     Παπαδάκης Ιωάν.            28-3-1910      19       όχι        Athinai                        Πάτρα
255     Παπαδάκης Κωνστ.         28-3-1910      38       ναι        Athinai                        Πάτρα
256     Παπαδημητρίου Βασ.       14-4-1910      19       όχι        Alice                           Πάτρα
257     Παπαδόπουλος Ιωάν.       22-4-1920      29       όχι        Megali Hellas                Πειραιεύς
258     Παπαδόπουλος Κων. 1     28-3-1910      18       όχι        Athinai                        Πάτρα
259     Παπαδόπουλος Κων. 2     22-4-1920      29       ναι        Megali Hellas                Πειραιεύς
260     Παπαδόπουλος Σπύρ.      28-3-1910      40       ναι        Athinai                        Πάτρα
261     Παπαθανασίου Αθαν.       14-9-1907      17       όχι        Napolitan Prince           Πάτρα
262     Παπαναστασόπουλος Ευθ.30-4-1907      20       όχι        America (1881)             Μασσαλία
263     Παπανδρέου Σπύρος       28-8-1909      17       όχι        Patris                          Πάτρα
264     Παπανικολάου Επαμ.       25-8-1909      17       όχι        Themistocles               Πάτρα
265     Παπανικολάου Ευάγ.       25-8-1909      19       όχι        Themistocles               Πάτρα
266     Παπανικολάου Ευθ.         24-9-1916      18       όχι        Vasilefs Constantinos     Πειραιεύς
267     Παπανικολάου Ηλίας       23-11-1909     19       όχι        Athinai                        Πάτρα
268     Παχός Δημήτριος            21-4-1909      17       όχι        Patris                          Πειραιεύς
269     Πετρόπουλος Ιωάν.         24-9-1916      15       όχι        Vasilefs Constantinos     Πειραιεύς
270     Πέτρος Κωνστ.               28-9-1906      20       όχι        Sofia Hohenberg           Πάτρα
271     Πέτρος Χαράλ.               10-5-1915      37       ναι        Athinai                        Πάτρα
272     Πέτρου Γεώργιος            22-4-1920      37       ναι        Megali Hellas                Πειραιεύς
273     Πέτρου Δημήτριος           4-4-1911        30       όχι        Themistocles               Πάτρα
274     Πέτρου Δημήτριος           12-4-1914      33       όχι        Kaiser Franz Josef I       Πάτρα
275     Πέτρου Νικόλαος 1         28-9-1906      36       ναι        Sofia Hohenberg           Πάτρα
276     Πέτρου Νικόλαος 2         20-1-1921      50       ναι        Megali Hellas                Πειραιεύς
277     Πέτρος Πέτρος Γ.            30-4-1907      35       όχι        America (1881)             Μασσαλία
278     Πέτρου Χαράλ. Δ.           17-4-1907      17       όχι        Gerty                          Τεργέστη
279     Πέτρου Χρήστος             20-1-1921      14       όχι        Megali Hellas                Πειραιεύς
280     Πλάκας Γεώργιος            21-5-1906      24       όχι        Neustria                      Πειραιεύς
281     Πλάκας Νικόλαος            30-8-1906      26       όχι        Italia                           Νάπολη
282     Πούλιας Κωνστ.              30-5-1906      18       όχι        Lazio                          Νάπολη
283     Πο[υ]ρνάρος Γεώρ.         28-3-1910      18       όχι        Athinai                        Πάτρα
284     Πουρνιάς Βασίλειος Π.     1-5-1907        38       ναι        Noordam                     Βουλώνη
285     Πουρνιάς Γεώργ. Α.        1-5-1907        29       ναι        Noordam                     Βουλώνη
286     Ράπτης Αθανάσιος           25-11-1920     40       ναι        Megali Hellas                Πειραιεύς
287     Ρήγας Απόστολος           3-6-1907        17       όχι        Sicilian Prince              Πάτρα
288     Ρήγας Παναγ.                3-6-1907        19       όχι        Sicilian Prince              Πάτρα
289     Ρουμπάνης Κωνστ.          21-4-1909      35       ναι        Patris                          Πάτρα
290     Σαΐτης Θεόδωρος            15-11-1907     27       ναι        Moraitis                       Πειραιεύς
291     Σαΐτης Χαράλαμπος         15-4-1907      27       ναι        Hudson                       Χάβρη
292     Σακαρέλος Νικόλ.           15-4-1907      38       ναι        Hudson                       Χάβρη
293     Σακόπουλος Αθαν.          21-11-1906     20       όχι        La Gascogne                Χάβρη
294     Σάκος Ιωάννης               14-4-1910      25       ναι        Alice                           Πάτρα
295     Σάκος Κώστας                14-4-1910      28       ναι        Alice                           Πάτρα
296     Σιδέρης Γεώργιος 1         17-6-1906      23       όχι        New York                    Χερβούργο
297     Σιδέρης Γεώργιος 2         6-8-1916        -         ναι        Vasilefs Constantinos     Πειραιεύς
298     Σιλέος Βασίλειος             9-4-1906        19       όχι        La Gascogne                Χάβρη
299     Σκόντας Παναγιώτ.         28-9-1906      20       όχι        Sofia Hohenberg           Πάτρα
300     Σκούρας Δημήτριος         15-4-1907      17       όχι        Hudson                       Χάβρη
301     Σκούρας Παναγ.             15-4-1907      40       ναι        Hudson                       Χάβρη
302     Σπαής Ευθύμιος              21-4-1909      20       όχι        Patris                          Πάτρα
303     Σπαής Νικόλαος             2-4-1914        29       όχι        Laconia (1912)              Πάτρα
304     Σπυρόπουλος Γεώρ.        8-6-1906        30       ναι        Hudson                       Χάβρη
305     Σπυρόπουλος Ευθ.          19-4-1907      25       όχι        Gallia                          Πειραιεύς
306     Σταθόπουλος Χαράλ.       2-5-1913        18       όχι        Principe di Piemonte    Νάπολη
307     Στεργιόπουλος Δημ.        16-3-1904      20       ναι        Hohenzollern               Νάπολη
308     Στέφος Χρήστος             1-5-1910        21       όχι        Themistocles               Πειραιεύς
309     Στούμπος Δημήτριος       9-4-1906        19       όχι        La Gascogne                Χάβρη
310     Συνοδινός Αθαν.             14-9-1907      24       όχι        Napolitan Prince           Πάτρα
311     Σφέτσας Βασίλειος          16-3-1914      16       όχι        Martha Washington        Πάτρα
312     Σφέτσος Αλέξιος             17-4-1907      28       όχι        Gerty                          Τεργέστη
313     Σφέτσος Ιωάννης            12-4-1911      14       όχι        Eugenia                       Πάτρα
314     Σφέτσος Κωνστ. 1           28-3-1910      30       ναι        Athinai                        Πάτρα
315     Σφέτσος Κωνστ. 2           12-4-1911      40       ναι        Eugenia                       Πάτρα
316     Ταμπάκης Αλέξιος           16-3-1914      18       όχι        Martha Washington        Πάτρα
317     Ταμπάκης Χαράλ.           4-4-1911        17       όχι        Themistocles               Πάτρα
318     Τατάκης Κώστας             4-4-1911        19       όχι        Themistocles               Πάτρα
319     Τράντας Κωνστ.              16-3-1914      35       ναι        Martha Washington        Πάτρα
320     Τριανταφύλλου Δημ.       15-4-1907      40       ναι        Hudson                       Χάβρη
321     Τριανταφύλλου Κων.       3-6-1907        27       ναι        Sicilian Prince              Πάτρα
322     Τριανταφύλλου Λουκ.      14-3-1912      23       όχι        Alice                           Πάτρα
323     Τρίγκας Δημήτριος          16-3-1914      34       ναι        Martha Washington        Πάτρα
324     Τσάγαλος Γεώργιος        14-4-1910      22       όχι        Alice                           Πάτρα
325     Τσαμπάς Ιωάννης            30-5-1906      19       όχι        Lazio                          Νάπολη
326     Τσάντας Κωνστ.              4-4-1911        32       ναι        Themistocles               Πάτρα
327     Τσίγκας Αθανάσιος         24-10-1909     29       όχι        Themistocles               Πάτρα
328     Τσίγκας Νικόλαος 1        1-5-1910        18       όχι        Themistocles               Πάτρα
329     Τσίγκας Νικόλαος 2        22-4-1920      29       όχι        Megali Hellas                Πειραιεύς
330     Τσίγκας Παναγιώτης       31-12-1906     19       όχι        Giulia                          Πάτρα
331     Τσιμέκας Δημήτριος        3-6-1907        21       όχι        Sicilian Prince              Πάτρα
332     Τσιμέκας Δήμος              3-6-1907        35       ναι        Sicilian Prince              Πάτρα
333     Τσιμέκας Κωνστ.             3-6-1907        19       όχι        Sicilian Prince              Πάτρα
334     Τσιμέκας Χαράλ.             3-6-1907        11       όχι        Sicilian Prince              Πάτρα
335     Τσιώνος Σπύρος             30-5-1906      43       ναι        Lazio                          Νάπολη
336     Τσοβελέκας Δήμος          14-4-1910      20       όχι        Alice                           Πάτρα
337     Τσόλκας Ιωάννης            3-6-1907        22       όχι        Sicilian Prince              Πειραιεύς
338     Τσούμας Νικόλαος          28-3-1910      24       ναι        Martha Washington        Πάτρα
339     Τσώτας Χαράλαμπος       3-6-1907        17       όχι        Sicilian Prince              Πάτρα
340     Υφαντής Αθανάσιος         12-4-1911      25       όχι        Eugenia                       Πάτρα
341     Υφαντής Αντώνης           15-4-1907      29       ναι        Hudson                       Χάβρη
342     Υφαντής Γεώργιος          24-7-1907      25       ναι        Moraitis                       Πειραιεύς
343     Φερτάκης Κωνστ. Β.        15-6-1905      20       όχι        Hudson                       Χάβρη
344     Φλώρος Αθανάσιος         30-5-1906      21       όχι        Lazio                          Νάπολη
345     Φωτόπουλος Αθαν. 1       24-9-1907      21       όχι        Moraitis                       Πάτρα
346     Φωτόπουλος Αθαν. 2       24-10-1909     23       όχι        Themistocles               Πάτρα
347     Φωτόπουλος Δημ. 1        24-10-1909     30       ναι        Themistocles               Πάτρα
348     Φωτόπουλος Δημ. 2        28-3-1910      21       όχι        Athinai                        Πάτρα
349     Φωτόπουλος Δημ.           16-3-1914      36       ναι        Martha Washington        Πάτρα
350     Χάρος Ιωάννης               28-8-1909      17       όχι        Patris                          Πάτρα
351     Χολέβας Δημήτριος         2-4-1914        16       όχι        Laconia (1912)              Πάτρα
352     Χολέβας Κωνστ.              9-4-1912        24       όχι        Saxonia                       Τεργέστη
353     Χολέβας Χρήστος            2-4-1914        26       όχι        Laconia (1912)              Πάτρα
354     Χριστόδουλος Επαμ.        17-6-1906      27       όχι        New York                    Χερβούργο
355     Χριστόπουλος Ιωάν. 1      28-3-1910      20       όχι        Athinai                        Πάτρα
356     Χριστόπουλος Ιωάν. 2      10-5-1915      25       όχι        Athinai                        Πάτρα



5. Χρονικό μετανάστευσης


Α. Οι πρωτοπόροι μέχρι το έτος 1905

   Ο παλαιότερος μετανάστης στην Αμερική από την περιοχή αυτή ήταν ο Χρήστος Κρικέλας, που πήγε το 1897 και παρέμεινε[1] μέχρι το 1899. Με την είσοδο του 20ού αιώνα, καταγράφεται ο Πέτρος Κωνσταντίνου, που πήγε και εργάστηκε τη διετία 1901-1903.

20/3/16

Από την περιοχή Δωρίδας, μετανάστες στην Αμερική (1897-1921) - Μέρος Α'

(όσοι δήλωσαν ως πατρίδα τους το Λιδωρίκι)

Μέρος Α'


Εισαγωγή


   Η προσπάθεια τούτη είναι πολύχρονη, όπως και πολλές άλλες αντίστοιχες, έχουν δε καταγραφεί πλέον των 2.000 μεταναστών της Φωκίδας. Φυσικά υπάρχουν πολλοί περισσότεροι. Η προσπάθειά μου ήταν να κατανεμηθούν στους τόπους προέλευσης (πόλεις ή χωριά). Όμως, όταν καταγράφηκαν στην Αμερική (μετά την άφιξή τους), δεν δήλωναν ακριβώς τον τόπο απ’ όπου ήρθαν. Αρκετοί λοιπόν είπαν - και έτσι καταγράφηκε - ότι γεννήθηκαν ή ότι τελευταία διαμονή τους ήταν το Λιδωρίκι. Εδώ λοιπόν βρίσκεται το πρόβλημα, για κάποιον που δεν ξέρει επώνυμα, ώστε να προσδιορίσει τον πραγματικό τόπο καταγωγής των ατόμων.

   Η προσπάθεια αυτή κατέγραψε 83 μεταναστευτικά ταξίδια, από 356 άτομα που όλα δήλωσαν ως πατρίδα τους το Λιδωρίκι. Προφανώς δεν προήλθαν όλοι απ’ το Λιδωρίκι, εφόσον στις αρχές του 20ού αι. είχε 1.100 κατοίκους (βλ. παρατιθέμενο πίνακα 1) περίπου και δεν μπορεί το 32 % του πληθυσμού να έφυγε στη μετανάστευση!
   Ο σκοπός μου είναι αυτά να διαβαστούν από ανθρώπους της περιοχής Δωρίδας (από οικισμούς και χωριά κοντά στο Λιδωρίκι), που κάποιοι θα ξέρουν επώνυμα, χωριά και ίσως πρόσωπα. Αυτοί να συμπληρώσουν ή να διορθώσουν τον τόπο γέννησης ή διαμονής, από το Λιδωρίκι που δήλωσαν οι μετανάστες, στο σωστό τόπο. Έτσι κάθε τόπος της Δωρίδας θα βρει τους “δικούς” του μετανάστες.
    Η εργασία-μελέτη αυτή θέλει να τιμήσει τους ανθρώπους της Δωρίδας, για την τόλμη και την απόφαση να φύγουν στα ξένα (μερικοί ίσως να μην ξαναδούν τον τόπο τους), θυσιάζοντας τα καλύτερά τους χρόνια για να  ζήσει η γονική οικογένεια και οι ίδιοι καλύτερα.
      Μετά από ένα και πλέον αιώνα, η προσπάθεια αυτή αποτείνεται στο θυμικό όσων έζησαν ή έχουν εικόνες από τα χρόνια της μετανάστευσης στην Αμερική. Είναι όμως μια αναγκαία κατάθεση μνήμης για τους νεότερους, στους οποίους και αφιερώνεται.

Κωνσταντίνος Αθαν. Μπαλωμένος
                    φυσικός


1. Η κατάσταση στο Λιδωρίκι – Η απόφαση μετανάστευσης

   Το Λιδωρίκι  βρίσκεται στους πρόποδες της δυτικής πλευράς της οροσειράς της Γκιώνας και αγναντεύει τα Βαρδούσια. Οι κάτοικοι ασχολούνταν κυρίως με την κτηνοτροφία και τη γεωργία. Είχαν κτήματα στην εκτεταμένη περιφέρειά τους (μερικά ήταν ποτιστικά κοντά στο Μόρνο και τη Μπελεσίτσα) και παρήγαγαν επαρκείς ή και πλεονάζουσες ποσότητες σιταριού και καλαμποκιού και δευτερευόντως όσπρια. Είχαν και καλά αμπέλια κάτω προς τη Μπελεσίτσα, αλλά και στη Βελά, κοντά στη Λεύκα και το Παλαιόκαστρο. Όμως η δυναμικότερη ασχολία τους ήταν  η κτηνοτροφία. Χιλιάδες γιδοπρόβατα τρέφονταν στη μεγάλη και κατάλληλη για βοσκή περιοχή, που συνδύαζε πεδινή έκταση και τα ορεινά λιβάδια στη Γκιώνα.